Η Κομισιόν αναφέρει σε έγγραφο εργασίας (non paper) της, το οποίο δόθηκε στη δημοσιότητα, ότι η επέκταση του λεγόμενου Ιβηρικού μοντέλου σε πανευρωπαϊκό επίπεδο, για να πέσουν οι τιμές της ηλεκτρικής ενέργειας, θα είχε πολύ άνισα αποτελέσματα θα είχε μεταξύ των κρατών-μελών.
Το έγγραφο αυτό της Επιτροπής υπενθυμίζει ότι το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο της 20ής Οκτωβρίου κάλεσε την Επιτροπή να υποβάλει επειγόντως συγκεκριμένες αποφάσεις για μια σειρά βημάτων που σχετίζονται με την αγορά ενέργειας. Αυτό περιλαμβάνει ένα προσωρινό πλαίσιο της ΕΕ για το ανώτατο όριο στην τιμή του φυσικού αερίου στην παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας, συμπεριλαμβανομένης μιας ανάλυσης κόστους-οφέλους.
Τι αναφέρει η Κομισιόν
Στην ανάλυση κόστους-οφέλους για μια πιθανή πανευρωπαϊκή εισαγωγή του μηχανισμού επιδοτήσεων που εφαρμόζονται στην Ισπανία και την Πορτογαλία, η Επιτροπή, μεταξύ άλλων επισημαίνει τα εξής:
«Μία από τις πιο σημαντικές επιλογές σχεδιασμού για έναν ευρωπαϊκό μηχανισμό είναι το επίπεδο της επιδότησης. Αρκετά κράτη μέλη έχουν προτείνει ένα επίπεδο επιδότησης που είναι σημαντικά υψηλότερο από αυτό που εφαρμόζεται στην Ιβηρική Χερσόνησο και το οποίο θα περιόριζε την τιμή του φυσικού αερίου που χρησιμοποιείται για την παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας στο ισοδύναμο μιας τιμής TTF 100-120 EUR/MWh.»
Η Επιτροπή επισημαίνει ότι είναι πολύ σημαντικό «να οριστεί η επιδοτούμενη τιμή στόχος αρκετά υψηλά, έτσι ώστε η ενέργεια με αέριο να μην γίνεται πιο ελκυστική (δηλαδή φθηνότερη) από την παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας από άλλες τεχνολογίες». Ωστόσο, ακόμα και με το υψηλό ανώτατο όριο 100-120 EUR/MWh, «η ζήτηση φυσικού αερίου εκτιμάται ότι θα αυξηθεί μεταξύ 5-9 bcm, κυρίως λόγω των εξαγωγών εκτός ΕΕ». Σημειώνεται επίσης, ότι είναι δύσκολο να προβλεφθεί η ακριβής ποσότητα επιπλέον κατανάλωσης φυσικού αερίου που δημιουργείται από το μέτρο και «η συνολική αύξηση μπορεί να είναι υψηλότερη».
Υπάρχει ο κίνδυνος να εκτιναχθούν στα ύψη οι εξαγωγές ηλεκτρικής ενέργειας
Η Επιτροπή τονίζει, στη συνέχεια ότι: «Η αποτελεσματικότητα του μέτρου τόσο όσον αφορά τη μείωση των τιμών της ηλεκτρικής ενέργειας όσο και την αποφυγή της πρόσθετης κατανάλωσης φυσικού αερίου εξαρτάται σε μεγάλο βαθμό από τον βαθμό στον οποίο μπορούν να αποφευχθούν οι αυξημένες ροές επιδοτούμενης ηλεκτρικής ενέργειας προς τρίτες χώρες».
Η Επιτροπή εξηγεί ότι υπάρχει ο κίνδυνος να εκτιναχθούν στα ύψη οι εξαγωγές ηλεκτρικής ενέργειας, που επιδοτείται από τους ευρωπαίους, εκτός της ΕΕ (π.χ. Ηνωμένο Βασίλειο, Ελβετία κτλ.) «Τέτοιες εξαγωγές θα μείωναν τα καθαρά οικονομικά οφέλη του μέτρου, καθώς οι επιδοτήσεις που καταβάλλονται στην ΕΕ θα μείωναν ουσιαστικά τις τιμές ηλεκτρικής ενέργειας για καταναλωτές εκτός ΕΕ», τονίζει η Επιτροπή.
Τέλος, το κόστος των επιδοτήσεων θα ποικίλλει πολύ, σύμφωνα με την Επιτροπή: « Τα κράτη μέλη που βασίζονται σε μεγάλο βαθμό στην παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας με αέριο στο ηλεκτρικό τους σύστημα θα αντιμετωπίσουν το υψηλότερο κόστος για τις απαραίτητες επιδοτήσεις. Αυτό θα συνέβαινε για παράδειγμα στη Γερμανία, στις Κάτω Χώρες και στην Ιταλία. Τα κράτη μέλη που είναι καθαροί εισαγωγείς ηλεκτρικής ενέργειας με αέριο θα επωφεληθούν από την ηλεκτρική ενέργεια που επιδοτείται από άλλα κράτη μέλη. Ο μεγαλύτερος καθαρός δικαιούχος εκτιμάται ότι θα είναι η Γαλλία».
Η Κομισιόν προετοιμάζει μια «μια πιο μακροπρόθεσμη και πιο διαρθρωτική μέθοδο»
Εναλλακτικά, η Επιτροπή τονίζει ότι προετοιμάζει «μια πιο μακροπρόθεσμη και πιο διαρθρωτική μέθοδο για τον μετριασμό των επιπτώσεων των υψηλών τιμών του φυσικού αερίου στις τιμές της ηλεκτρικής ενέργειας», η οποία «θα μπορεί να εφαρμοστεί γρήγορα». Η μέθοδος αυτή εστιάζει στην αμοιβή Ανανεώσιμων Πηγών Ενέργειας και άλλων Τεχνολογιών με βάση το πραγματικό κόστος παραγωγής τους.
«Οι ανανεώσιμες πηγές ενέργειας και άλλοι τύποι ηλεκτροπαραγωγών υποδομών (π.χ. πυρηνικά) θα αμείβονται βάσει συμβάσεων για τη διαφορά, ανεξάρτητα από την οριακή τιμή. Η τιμή αυτών των συμβάσεων θα καθορίζεται συνήθως με διαγωνισμό και θα είναι άμεση συνάρτηση του πραγματικού κόστους παραγωγής των σχετικών τεχνολογιών. Αυτή η στροφή σε μια αμοιβή που βασίζεται σε συμβάσεις για διαφορά μπορεί να εφαρμοστεί πολύ γρήγορα και εύκολα για νέα δυναμικότητα που εισέρχεται στην αγορά», τονίζει η Επιτροπή.
Οι προσδοκίες της ελληνικής κυβέρνησης από το Συμβούλιο Υπουργών Ενέργειας της ΕE
Στη συνεδρίαση των υπουργών Ενέργειας της Ευρωπαϊκής Ένωσης που συνεδριάζει σήμερα στρέφεται το βλέμμα της κυβέρνησης προσμένοντας να καταλήξουν σε συγκεκριμένα μέτρα και αποφάσεις, έτσι ώστε να τα εφαρμόσουν το ταχύτερο δυνατό.
Το Συμβούλιο Υπουργών Ενέργειας της Ε.Ε. συνεδριάζει για να εξειδικεύσει τις προτάσεις που περιλαμβάνονται στην κατ’ αρχήν συμφωνία του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου, – συμπεριλαμβανομένης της πρότασης για πλαφόν στην χονδρική τιμή φυσικού αερίου- έτσι ώστε να πάρουν τον υποχρεωτικό χαρακτήρα που απαιτείται προκειμένου να γίνουν πράξη.
Στο Μέγαρο Μαξίμου ελπίζουν μετά από όλη αυτή την προεργασία που έχει γίνει, να μην ξαναγυρίσει πάλι πίσω στο Συμβούλιο των ηγετών, η συζήτηση, αλλά να παρθεί η απόφαση και να υλοποιηθεί η Οδηγία του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου, έτσι ώστε να υπάρξουν άμεσα αποτελέσματα. Θεωρούν μάλιστα ότι τα μέτρα αυτά μπορούν να λειτουργήσουν συμπληρωματικά ως προς τα εθνικά σχέδια δράσης που έχουν ληφθεί από διάφορα κράτη.
Ποια είναι η θέση της ελληνικής πλευράς
Η Ελλάδα εξαρχής υποστηρίζει ότι δεν είναι τα θεμελιώδη μεγέθη της αγοράς που καθοδηγούν τη διαμόρφωση των τιμών. Η γεωπολιτική και η κερδοσκοπία παίζουν σημαντικό ρόλο. Είναι επίσης σαφές ότι το TTF δεν μπορεί πλέον να διαδραματίσει το ρόλο του σημείου αναφοράς στο οποίο θα είναι διασυνδεδεμένες όλες οι τιμές φυσικού αερίου στην Ε.Ε., δεδομένου ότι άλλοι εναλλακτικοί κόμβοι είναι πιο ενδεικτικοί των πραγματικών εμπορικών τιμών.
Σε αυτό το πλαίσιο στηρίζει τη δημιουργία από τον Οργανισμό Συνεργασίας των Ρυθμιστικών Αρχών Ενέργειας (ACER) ενός συμπληρωματικού δείκτη αναφοράς για το LNG, Υποστηρίζει επίσης την επιβολή ενός μηχανισμού εξομάλυνσης της μεταβλητότητας μέσω διαχείρισης της ενδοημερήσιας μεταβλητότητας των τιμών στο TTF, που θα περιορίζει τις ακραίες μεταβολές εντός σύντομης χρονικής περιόδου.
Παράλληλα, στηρίζει σθεναρά τη λειτουργία της Ενεργειακής Πλατφόρμας της Ε.Ε. η οποία μπορεί να διαδραματίσει σημαντικό ρόλο στην προσπάθεια για κοινές αγορές φυσικού αερίου, ώστε να μην ανταγωνίζονται τα κράτη- μέλη μεταξύ τους και να ενισχύσουν τη διαπραγματευτική τους θέση επηρεάζοντας την αγορά. Τέλος, επιθυμεί την εφαρμογή ενός πλαφόν στις συναλλαγές στο TTF για το οποίο έχει πρωτοστατήσει μαζί με Ιταλία, Πολωνία, Βέλγιο κι έχει καταθέσει συγκεκριμένες υλοποιήσιμες προτάσεις.
Η ελληνική κυβέρνηση πάντως επιμένει ότι θα στηρίζει τα ελληνικά νοικοκυριά και τις επιχειρήσεις όσο χρειαστεί. Κρατά ωστόσο κλειστά τα χαρτιά της για το αν θα ισχύσει Fuel Pass3. Ο υπουργός Επικρατείας Γιώργος Γεραπετρίτης ανέφερε σε χτεσινή του συνέντευξη ότι «δεν έχει υπάρξει καμία τέτοια σκέψη για την ώρα» εξηγώντας ότι «καταλαβαίνουμε ότι αυτή τη στιγμή βαίνουμε προς μία αποκλιμάκωση του φυσικού αερίου. Θα περιμένουμε να δούμε και το πετρέλαιο κίνησης και θέρμανσης, που και αυτό έχει μία ευμετάβολη κατάσταση. Αυτή τη στιγμή δεν συντρέχει ζήτημα για μία τέτοιου τύπου ενίσχυση»
