Η αμερικανική πολυεθνική McDonald’s υπήρξε από τα πρώτα brand της Δύσης που έσπευσε να πιάσει στασίδι στην μετασοβιετική Ρωσία εκεί στις αρχές του 1990.
Η κατάσταση στη χώρα μετά την πτώση του πάλαι ποτέ υπαρκτού σοσιαλισμού ήταν χαοτική, με τους σημερινούς ολιγάρχες να αναλαμβάνουν δράση και να «ξεκοκκαλίζουν» τα ασημικά στη Ρωσία, αποκτώντας τεράστια περιουσιακά στοιχεία και επιχειρήσεις, κάποτε κρατικές, κυριολεκτικά χαριστικά. Χαρακτηριστικοί είναι οι «πόλεμοι του αλουμινίου» στην Ρωσία των αρχών του ’90, καθώς οι αναδυόμενοι ολιγάρχες πολεμούσαν με κάθε τρόπο για να βάλουν στο χέρι την τεράστια αυτή βιομηχανία.
Μην πάτε μακριά, πάρτε για παράδειγμα την περίπτωση του Ρομάν Αμπράμοβιτς. Απέκτησε την πετρελαϊκή εταιρεία Sibneft από τη ρωσική κυβέρνηση σε μια στημένη δημοπρασία το 1995 έναντι περίπου 250 εκατ. δολαρίων (231 εκατ. ευρώ). Η αξία της εταιρίας αυτής εκτοξεύτηκε και ο Ρομάν Αμπράμοβιτς την επέστρεψε στο ρωσικό κράτος, αποκομίζοντας 13 δισ. δολάρια (12,02 δισ. ευρώ) 20 χρόνια αργότερα, το 2005.
Η Ρωσία γνωρίζει τα McDonald’s
Όλα αυτά συνέβαιναν ενώ οι πολίτες στη Ρωσία, μη γνωρίζοντας ακόμη τη σημαίνει ελεύθερη αγορά, προσπαθούσαν να επιβιώσουν. Ρεπορτάζ της αμερικανικανικής τηλεόρασης από την εποχή εκείνη υποστήριζε πως ένα γεύμα McDonald’s, που δεν είναι και ότι πιο πολυτελές και ακριβό μπορεί να βρει κανείς στη Δύση, στοίχιζε τότε όσο το μισό μεροκάματο ενός Ρώσου εργαζόμενου.
Παρόλα αυτά, το αμερικανικό δίκτυο CNBC σημειώνει πως το πρώτο κατάστημα που άνοιξε τυπικά επί Σοβιετικής Ένωσης, εξυπηρέτησε 30.000 πελάτες σε μια ημέρα. Βεβαίως, η αμερικανική προπαγάνδα απέδιδε αυτό το ενδιαφέρον των Μοσχοβιτών στην αλυσίδα Fast Food, στο γεγονός, όπως σημειώνει το δημοσίευμα πως οι Ρώσοι ήταν πεινασμένοι εξαιτίας ελλείψεων σε βασικά αγαθά στα σούπερ μάρκετ.
Υποθέτει βέβαια κανείς πως αν δεν έχεις ψωμί, δεν αποτελεί πρώτο σου μέλημα να στηθείς στην ουρά για ένα μπέργκερ, ωστόσο, αυτό η αποτύπωση της Σοβιετικής Ένωσης τότε και της Ρωσίας σήμερα από τον δυτικό Τύπο είναι ένα τελείως διαφορετικό ζήτημα.
Ουρές ξανά έξω από τα ταχυφαγεία από την Αμερική
Η αλήθεια είναι πως ουρές έξω από τα γνωστά McDonald’s έχει παρατηρήσει όποιος έχει ταξιδέψει σε όλη την Ευρώπη. Ακόμη και η γκουρμέ Γαλλία έχει καταφέρει να σπρώξει τους νέους της στο γρήγορο, το εύκολο και κυρίως το φτηνό φαγητό που προσφέρει η αμερικανική αλυσίδα. Την ώρα που ένα γεύμα σε ένα εστιατόριο στοιχίζει το λιγότερο 20-25 ευρώ, οι νέοι της Ευρώπης τρέφονται με McDonald’s δίνοντας λιγότερα από 10 ευρώ.
Αν σε αυτή τη συνθήκη, που πιθανότατα δεν είναι πολύ διαφορετική ούτε στη Ρωσία, προσθέσει κανείς και τον παράγοντα νοσταλγία, τότε αντιλαμβάνεται γιατί έγινε «λαϊκό προσκύνημα» έξω από όλα τα καταστήματα McDonald’s τους τελευταίους μήνες στη χώρα.
Η εταιρεία αποφάσισε με την έναρξη του πολέμου να αναστείλει τη λειτουργία στα 800 καταστήματά της στη χώρα, τα οποία ωστόσο ξεκίνησαν δειλά, δειλά να λειτουργούν και πάλι, ενώ πολύ πρόσφατα ανακοίνωσε πως αποχωρεί οριστικά από τη Ρωσία.
Τις ημέρες που ακολούθησαν, ουρές σχηματίζονταν έξω από τα McDonald’s στη Μόσχα και άλλες πόλεις, προκειμένου οι Ρώσοι να δοκιμάσουν για τελευταία ίσως φορά το αγαπημένο (!) τους μπέργκερ.
Η μαζική φυγή
Η απόφαση των δυτικών εταιρειών να αποχωρήσουν μαζικά από τη Ρωσία δεν ήρθε χωρίς κόστος για τις επιχειρήσεις. Σύμφωνα με αμερικανικά μέσα, η μετοχή της McDonalnd’s σημείωσε βουτιά, τη χειρότερη στην ιστορία της, μετά την ανακοίνωση πως αποχωρεί από τη χώρα.
Η Netflix απέδωσε την μαζική φυγή συνδρομητών, περισσότεροι από 200.000 στο πρώτο τρίμηνο του 2022, στην διακοπή της υπηρεσίας για πολίτες που ζουν στη Ρωσία. Περισσότερες 750 πολυεθνικές επιχειρήσεις έχουν αποφασίσει να κλείσουν οριστικά πίσω τους την πόρτα της ρωσικής ομοσπονδίας, γεγονός βέβαια που έχει ως αποτέλεσμα να χαθούν και χιλιάδες θέσεις εργασίας στη Ρωσία.
