Ο κίνδυνος για «λουκέτο» σε τρεις ιστορικούς κινηματογράφους στο κέντρο της Αθήνας ανέδειξε μια «σκληρή» πραγματικότητα: Ο κινηματογράφος στην Ελλάδα βρίσκεται σε κίνδυνο!
Ο λόγος για τους κινηματογράφους, «Ιντεάλ», «Άστορ» και «Αελλώ», οι οποίοι κινδύνευσαν (κινδυνεύουν ακόμη) με το «λουκέτο» λόγω της απόφασης αλλαγής χρήσης των κτιρίων όπου στεγάζονται, από τον (ιδιοκτήτη) ΕΦΚΑ, ένα θέμα που ανέδειξε με ρεπορτάζ του το «The Standard».
Μπορεί να -φαίνεται- ότι βρέθηκε μια λύση, καθώς o Δήμος Αθηναίων αποφάσισε να κηρυχθούν διατηρητέα τα 3 ιστορικά σινεμά, ωστόσο η πραγματικότητα είναι ότι διαρκώς κλείνουν νέες αίθουσες, ενώ και όσες έχουν απομείνει βλέπουν τις εισπράξεις τους να μειώνονται. Θυμίζουμε ενδεικτικά ότι έχει ήδη κλείσει το Embassy στο Κολωνάκι, το Όσκαρ, το Τιτάνια, το Πτι Παλαί, το κινηματοθέατρο Ορφέας, μέχρι και τα τρία Odeon στο Μαρούσι.
Απέναντι στις άδειες αίθουσες οι Έλληνες σκηνοθέτες, παραγωγοί, αιθουσάρχες και γενικώς όσοι ασχολούνται με την 7η Τέχνη καλούνται να βρουν λύσεις, αλλά και τα αίτια του προβλήματος.
Το «The Standard» μίλησε με τον σκηνοθέτη, παραγωγό και σεναριογράφο, Βασίλη Μαζωμένο, ο οποίος είναι ένας από τους πρώτους Έλληνες σκηνοθέτες που αξιοποίησαν τις δυνατότητες των νέων τεχνολογιών στο δύσκολο έργο της ανανέωσης της φιλμικής γλώσσας και θεωρείται ο πιο «ιδιαίτερος» απ’ όλους τους Έλληνες σκηνοθέτες της γενιάς του.
Ο Βασίλης Μαζωμένος διετέλεσε μέλος και πρόεδρος κριτικών επιτροπών σε ελληνικά και διεθνή φεστιβάλ και το 2012 ίδρυσε την εταιρεία παραγωγής Horme Pictures.
Στο βιογραφικό του έχει πολλές βραβεύσεις για το έργο του, από ελληνική και διεθνή φεστιβάλ, για ταινίες όπως «Μέρες Οργής – Ένα Ρέκβιεμ για την Ευρώπη», «Το Χρήμα – μια μυθολογία του Σκότους», οι «Γραμμές», η «10η ημέρα» και πολλές ακόμη. Τελευταία του ταινία το «Καθαρτήριο», ενώ αξιοπρόσεκτη είναι και η ταινία «Εξορία».
Ο Βασίλης Μαζωμένος μιλά στο «The Standard» – Οδηγείται σε… «λουκέτο» ο κινηματογράφος;
Τον Βασίλη Μαζωμένο τον βρήκαμε σε έναν χώρο που αισθάνεται σαν το σπίτι του. Ποιος είναι αυτός; Φυσικά μια αίθουσα κινηματογράφου! Ο σκηνοθέτης ήταν ένας από τους ομιλητές στο πρόσφατο Πανόραμα Ευρωπαϊκού Κινηματογράφου και μιλώντας στο «The Standard» κλήθηκε να απαντήσει -μεταξύ άλλων- στο ερώτημα: Είναι το Netflix το οριστικό χτύπημα στον κινηματογράφο;
Αρχικά, αναφορικά με τους τρεις ιστορικούς του κινηματογράφους του κέντρου και για το εάν πιθανό είναι να δούμε και «λουκέτα», είτε σε αυτές, είτε σε άλλες αίθουσες στο εγγύς μέλλον, απάντησε:
«Πρώτα απ’ όλα δεν υπήρξε δέσμευση ότι δεν θα αλλάξει η χρήση τους. Ήταν ένα περισσότερο πολιτικό κείμενο προθέσεων, το οποίο νομικά και ηθικά δεν δεσμεύει τους νέους ιδιοκτήτες. Έτσι κι αλλιώς η λογική της Αγοράς έχει επικρατήσει και στον Πολιτισμό, τμήμα του οποίου είναι οι κινηματογραφικές αίθουσες. Άρα ότι δεν πουλάει κλείνει. Τόσο απλά και τόσο τραγικά».
Την ίδια ώρα που ο κινηματογράφος δέχεται πίεση, βλέπουμε συνεχώς νέες σειρές στην τηλεόραση, μερικές απ’ αυτές μάλιστα πηγαίνουν αρκετά καλά, ενώ το Netflix και οι άλλες διαδικτυακές πλατφόρμας έχουν κάνει αρκετούς ανθρώπους να προτιμούν να βλέπουν ταινίες και σειρές στο σπίτι τους και να μην πηγαίνουν στους παραδοσιακούς κινηματογράφους.
Οι πλατφόρμες θα μπορούσαν να συνυπάρξουν με την αίθουσα, όμως τα πράγματα είναι απόλυτα και αμείλικτα: ή αυτό ή εκείνο
Βασίλης Μαζωμένος
«Η αντικατάσταση της έννοιας “κινηματογραφικό έργο τέχνης” σε “προϊόν περιεχομένου” -σύμφωνα τους διεθνείς κανόνες- δίνει το στίγμα για το που οδηγούνται τα πράγματα. Η νέα εποχή του ανθρώπινου πολιτισμού, η ψηφιακή, έρχεται και “κουμπώνει” με την απομάκρυνση από την κοινωνικότητα και την απομόνωση στον Εαυτό», απαντά ο σκηνοθέτης στο ερώτημα για το εάν η τάση της εποχής είναι να στρέφεται ο κόσμος σε όλο και πιο μικρές οθόνες.
Όσον αφορά το εάν οι πλατφόρμες είναι το οριστικό «χτύπημα» στον κινηματογράφο ο Βασίλης Μαζωμένος είναι ξεκάθαρος:
«Οι πλατφόρμες είναι μια σημαντική εξέλιξη στον οπτικοακουστικό χώρο, που θα μπορούσαν να συνυπάρξουν με την αίθουσα. Όμως στη σφαίρα αυτού που λέμε «ψυχαγωγία» τα πράγματα είναι απόλυτα και αμείλικτα: ή αυτό ή εκείνο. Και σε αυτό το δίλλημα ο θεατής είναι όμηρος του μάρκετινγκ».
Η παρουσία του άλλου, η ανάσα, οι σκιές και το τρίξιμο ακόμα της καρέκλας, επιβεβαιώνουν την έννοια της τελετής της θέασης
Βασίλης Μαζωμένος
Παρόλα αυτά πρέπει να δούμε και την άλλη άποψη, μέσα από τις πλατφόρμες ο κόσμος πλέον ίσως βλέπει περισσότερες ταινίες απ’ ότι θα έκανε εάν δεν είχε την ευκολία του σπιτιού του. Από το… τίποτα μήπως είναι καλύτερο που έχει «μετακομίσει» ο θεατής από τον κινηματογράφο στον καναπέ του σπιτιού του;
Μετατροπή του ανθρώπου από ερωτικό ον σε κοινωνία αυνάνων
Βασίλης Μαζωμένος
«Το πρόβλημα δεν είναι να δει ο θεατής μια ταινία. Είναι πως θα τη δει. Με γεια του και χαρά του να έχει το τέλειο home cinema με ηχητικό σύστημα 5:1. Το θέμα είναι τι θα βλέπει και γιατί μόνος; Και εγώ βλέπω πολλές ταινίες στο γραφείο ή στο σπίτι για να μελετήσω ή να ψυχαγωγηθώ. Αυτό όμως δεν με αποτρέπει από το να επισκεφτώ την αίθουσα», υποστηρίζει αρχικά ο πολυβραβευμένος σκηνοθέτης και προσθέτει:
«Η παρουσία του άλλου, η ανάσα, οι σκιές και το τρίξιμο ακόμα της καρέκλας, επιβεβαιώνουν την έννοια της τελετής της θέασης κι όχι τη μετατροπή του ανθρώπου από ερωτικό ον σε κοινωνία αυνάνων».
«Η Εξουσία θα πλησιάσει αυτούς που “πουλάνε”»
Περίπου την ίδια χρονική περίοδο που έγινε γνωστό το θέμα των τριών κινηματογράφων του κέντρου της Αθήνας, ο χώρος της θέασης πανηγύριζε για μια επιτυχία.
Το Maestro του Χριστόφορου Παπακαλιάτη γινόταν η πρώτη σειρά που έμπαινε στο Netflix, με τον ίδιο τον πρωθυπουργό Κυριάκο Μητσοτάκη να δίνει δημοσίως συγχαρητήρια στον δημιουργό.
Μια τόσο διφορούμενη εικόνα, με το «The Standard» να ρωτά τον Βασίλη Μαζωμένο εάν εν τέλει στηρίζει όλο και περισσότερο την τηλεόραση και τις σειρές, ενώ την ίδια ώρα δεν στηρίζει τον ελληνικό κινηματογράφο.
«Είναι ολοφάνερο ότι η Εξουσία θα πλησιάσει αυτούς που “πουλάνε” μέσα από το πιο μαζικό μέσο και θα επιχειρήσει να «κλέψει» από την επιτυχία τους», λέει αρχικά ο σκηνοθέτης, τονίζοντας επί της ουσίας για ακόμη μια φορά ότι και η Τέχνη κινείται με τους κανόνες της Αγοράς.
Τουλάχιστον προσβολή να βγαίνει ο πρωθυπουργός και να ταυτίζει ουσιαστικά τηλεόραση και κινηματογράφο
Βασίλης Μαζωμένος
Στη συνέχεια ωστόσο αφήνει αιχμές για τη στάση του πρωθυπουργού στο Φεστιβάλ Κινηματογράφου Θεσσαλονίκης, όταν και είπε ότι «η διαχωριστική γραμμή μεταξύ κινηματογράφου και τηλεόρασης γίνεται πιο θολή».
«Αποτελεί τουλάχιστον προσβολή στον κινηματογραφικό χώρο, στο πλαίσιο ενός από τους πιο σημαντικούς θεσμούς της χώρας, να βγαίνει ο πρωθυπουργός και να ταυτίζει ουσιαστικά τηλεόραση και κινηματογράφο. Και μάλιστα σε κλειστή αίθουσα. Το φεστιβάλ Θεσσαλονίκης πρωτίστως γίνεται για τους κινηματογραφικούς δημιουργούς (σκηνοθέτες, παραγωγούς, σεναριογράφους, ηθοποιούς…) Χωρίς αυτούς δεν υπάρχει. Τι γυρεύει λοιπόν η αλεπού στο παζάρι;», είπε ο κύριος Μαζωμένος.
Ταινία χωρίς κρατική βοήθεια μπορεί να υπάρχει;
Μπορεί όμως ο κινηματογράφος να επιβιώσει ακόμη και χωρίς την κρατική βοήθεια; Ακόμη και εάν οι πωλήσεις μιας ταινίας ξεπεράσουν τις προσδοκίες, θα μπορέσει ένας Έλληνας κινηματογραφιστής, με τη βοήθεια ιδιωτικού κεφαλαίου να βγάλει ένα αξιοπρεπέστατο αποτέλεσμα, ή τα πάντα εξαρτώνται από την κρατική παρέμβαση και στήριξη;
Ο πρώην αντιπρόεδρος στο Ελληνικό Κέντρο Κινηματογράφου, Βασίλης Μαζωμένος, απαντά:
«Ευρωπαϊκή όχι μόνο ελληνική ταινία χωρίς κρατική ενίσχυση δεν μπορεί να υπάρξει. Έχουν προκύψει τέτοιες ιδιωτικές απόπειρες και προσωπικά έχω κάνει τέτοια …άλματα, όμως είναι πιο πολύ αυτοχειρίες. Το να μιλάμε για πωλήσεις μιας ταινίας εκ των προτέρων είναι η απάντηση του «ενός εκατομμυρίου». Ούτε οι Αμερικάνοι που έχουν προπουλήσει την ταινία από την προπαραγωγή της, δεν μπορούν να οριοθετήσουν μια τέτοια κατάσταση. Για αυτό και σε αυτόν τον τομέα δεν μπορούμε να μιλάμε για εφαρμογή των αποκλειστικών νόμων της Αγοράς».
Κινηματογράφος: Πώς θα μπορούσε όμως να επανέλθει ο κόσμος
Ο σκηνοθέτης μας έδωσε μια σειρά από προτάσεις, οι οποίες θα μπορούσαν να αναστρέψουν την κατάσταση και να οδηγήσουν τους πολίτες ξανά στις αίθουσες.
Οι 5 προτάσεις του Βασίλη Μαζωμένου:
- Επικοινωνία με σχολεία και κοινωνικούς χώρους, μέσω μαθημάτων και προβολών, για να επανακαλύψουμε την Τέχνη του κινηματογράφου και να την αγαπήσουμε.
- Ενίσχυση από την πολιτεία της ελληνικής art house αίθουσας και της διανομής που προβάλλει ελληνικές ταινίες.
- Δημιουργία ανεξάρτητης από το Ελληνικό Κέντρο Κινηματογράφου κρατικής εταιρείας διανομής και προώθησης κατά τα πρότυπα της Unifrance.
- Επαναξιολόγηση του εισιτηρίου.
- Βελτίωση των αιθουσών από τις συνθήκες προβολής μέχρι τα καθίσματα τους. Μικρότερες αλλά πιο φιλικές αίθουσες.
Ο Βασίλης Μαζωμένος εξομολογείται στο «The Standard» – Η ταινία που ετοιμάζει και… ο Tom Hardy
Η τελευταία ταινία του σκηνοθέτη, παραγωγού, σεναριογράφου, Βασίλη Μαζωμένου, είναι το «Καθαρτήριο», η οποία, όπως τονίζει ο Μαζωμένος «μόλις ξεκίνησε η πορεία της σε φεστιβάλ και αίθουσες».
Δείτε το τρέιλερ της ταινίας:
Παράλληλα ο Μαζωμένος μας αποκαλύπτει ότι ετοιμάζει μια ακόμη ταινία. « Ετοιμάζω παράλληλα μια διεθνή συμπαραγωγή Ελλάδας, Κύπρου, Ιταλίας. Δεν μπορώ να αποκαλύψω ακόμα λεπτομέρειες», μας λέει χαρακτηριστικά.
Τέλος, κλήθηκε να δώσει απαντήσεις σε 5 ερωτήσεις:
i) Αγαπημένος σκηνοθέτης
«Δεν είναι ένας. Θα αδικήσω τουλάχιστον 30 με 40. Πάντως μπορώ να πω ότι πέραν των ατομικών προτιμήσεων μου, έχω θαυμάσει δυο σχολές: την Ιταλική και την Πολωνική. Οι σκηνοθέτες τους είναι ο ένας καλύτερος από τον άλλο».
ii) Με ποιον ηθοποιό θα θέλατε να συνεργαστείτε
«Από τους αγγλοσάξονες με τον Tom Hardy και την Naomi Watts. Αλλά είναι τόσοι πολλοί καλοί και στο εξωτερικό και στην Ελλάδα… Είχα την τύχη να συνεργαστώ με πολύ καλούς ηθοποιούς. Έπεται συνέχεια».
iii) Μια ταινία που θα μπορούσατε να δείτε ξανά και ξανά
«Το L’ Annee Derniere a Marienbad, το «Πέρυσι στο Μάριενμπαντ, του Alain Resnais σε σενάριο του Alain Robbe-Grillet. Δεν είναι ταινία είναι trip του μυαλού. Είναι εκεί όπου ο κινηματογράφος γίνεται εμπειρία».
iv) Η στιγμή που σας έκανε να αγαπήσετε τον κινηματογράφο
«Τα Σαββατοκύριακα των παιδικών μου χρόνων στο Σινεάκ με τη θεία μου. Είδα όλο το βωβό σινεμά και περίμενα πότε θα έρθει η ώρα να πάμε με το λεωφορείο και να βρεθώ στη σκοτεινή αίθουσα».
v) Η γνώμη σας για τα βιβλία που γίνονται ταινίες
«Είναι άλλο το μέσο, τόσο διαφορετικό. Άλλη τέχνη. Χρειάζεται ειδικός χειρισμός να μην πέσεις στην παγίδα της εικονοποίησης των λέξεων, αλλά της μετατροπής τους σε εικόνες».
