Στην επιφάνεια ήρθε σήμερα η Σύμβαση του Αμβούργου, η οποία υπεγράφη το 1979 και τέθηκε σε ισχύ για όλες τις εμπλεκόμενες χώρες το 1984 και ορίζει την περιοχή ευθύνης κάθε χώρας για την έρευνα και διάσωση μετά από ναυτικά ατυχήματα.
Η Τουρκία επικαλέστηκε τη Σύμβαση του Αμβούργου προκειμένου να υποστηρίξει πως η συμφωνία της χώρας μας με την Αίγυπτο είναι παράνομη, σε μια πρώτη έντονη αντίδραση στην κίνηση της Αθήνας που ουσιαστικά έρχεται να απαντήσει στο τουρκολιβυκό μνημόνιο, το οποίο έχει καταδικάσει και απορρίψει η Διεθνής κοινότητα.
Όπως αναφέρεται στην ιστοσελίδα του «Διεθνή Οργανισμού για το Δίκαιο της Θάλασσας», imo.org, η Σύμβαση του Αμβούργου επικυρώθηκε ώστε να μην έχει σημασία ο τόπος ενός ατυχήματος, αλλά να δρουν άμεσα προς παροχή βοήθειας οι οργανισμοί έρευνας και διάσωσης που θα έχουν οριστεί μέσα από συμφωνίες γειτονικών χωρών.
Αν και η υποχρέωση των πλοίων να σπεύδουν προς βοήθεια μετά από ναυτικά ατυχήματα είχε θεσπιστεί από το 1974, μέχρι το 1979 δεν υπήρχε σαφής οδηγία σχετικά με την επιχείρηση έρευνας και διάσωσης.
Σύμφωνα με τη Σύμβαση του Αμβούργου, κάθε χώρα ενθαρρύνεται να έρθει σε επιμέρους συμφωνίες με γειτονικές χώρες και από κοινού να ορίσουν τις περιοχές ευθύνης για την έρευνα και διάσωση.
Με τη συγκεκριμένη Σύμβαση, οι ωκεανοί του πλανήτη χωρίστηκαν σε 13 περιοχές έρευνας και διάσωσης, στις οποίες οι εμπλεκόμενες χώρες είχαν προκαθορισμένη περιοχή ευθύνης. Τα σχέδια για αυτές τις 13 περιοχές οριστικοποιήθηκαν το 1998, με τη συμφωνία για τον Ινδικό Ωκεανό.
Η θέση της Αθήνας για τη Σύμβαση του Αμβούργου
Η Ελλάδα έχει λάβει θέση σχετικά με τη Σύμβαση του Αμβούργου, την οποία επικαλέστηκε σήμερα η Τουρκία με αφορμή την συμφωνία Ελλάδας και Αιγύπτου, προκαλώντας την αυστηρή απάντηση της Αθήνας.
Όπως αναφέρεται στην ιστοσελίδα του υπουργείου Εξωτερικών:
Η Ελλάδα δήλωσε, το 1975 την περιοχή ευθύνης της για ναυτική έρευνα και διάσωση και στον Διακυβερνητικό Ναυτιλιακό Συμβουλευτικό Οργανισμό (IMCO), προγενέστερο του Διεθνούς Ναυτιλιακού Οργανισμού (ΙΜΟ).
Επίσης, τόσο κατά την υπογραφή όσο και κατά την επικύρωση της Σύμβασης του Αμβούργου του 1979, που ρυθμίζει θέματα ναυτικής έρευνας και διάσωσης και υιοθετήθηκε στο πλαίσιο του ΙΜΟ, η Ελλάδα δήλωσε ότι η περιοχή ευθύνης της συμπίπτει με το FIR Αθηνών, δήλωση που συμπεριλήφθηκε και στον νόμο με τον οποίο ενσωματώθηκε στην ελληνική έννομη τάξη η εν λόγω Διεθνής Σύμβαση, το 1989 (Ν. 1844/1989).
Σημειώνεται ότι η Σύμβαση του Αμβούργου προβλέπει ότι οι περιοχές ευθύνης των συμβαλλομένων μερών για την παροχή υπηρεσιών έρευνας και διάσωσης, σε περιπτώσεις ναυτικών ατυχημάτων, καθορίζονται με συμφωνία των ενδιαφερομένων παράκτιων κρατών.
Στο πλαίσιο αυτό, η Ελλάδα έχει υπογράψει Συμφωνίες για συνεργασία σε θέματα ναυτικής έρευνας και διάσωσης τόσο με την Ιταλία (2000), όσο και με την Μάλτα (2008) και την Κύπρο (2014), στις οποίες ρητά ορίζεται ότι η εν λόγω ελληνική περιοχή ευθύνης συμπίπτει με το FIR Αθηνών, ενώ εκκρεμεί η υπογραφή αντιστοίχων Συμφωνιών και με τα άλλα γειτονικά κράτη.
Η μονομερής δράση της Τουρκίας
Παρά ταύτα, όπως σημειώνεται από το υπουργείο, το 1988, η Τουρκία εξέδωσε τον Κανονισμό 1988/13559 (όπως αυτός τροποποιήθηκε από τον Κανονισμό 2001/3275), με τον οποίο όρισε ως περιοχή ευθύνης της για παροχή υπηρεσιών έρευνας και διάσωσης, χωρίς να διευκρινίζει εάν πρόκειται για ναυτικά ή και για αεροπορικά ατυχήματα, περιοχή που, πέραν των FIRs Κωνσταντινούπολης και της Άγκυρας, περιλαμβάνει και τμήμα του FIR Αθηνών μέχρι το μέσο περίπου του Αιγαίου, εγκλωβίζοντας έτσι μεγάλο τμήμα της ελληνικής επικράτειας εντός τουρκικής περιοχής έρευνας και διάσωσης.
Τον Οκτώβριο του 2020, η Τουρκία με νεότερο Κανονισμό της (3095/2020), ο οποίος αναφέρεται ρητά σε έρευνα και διάσωση για ατυχήματα τόσο θαλασσίων όσο και εναερίων μέσων, επέκτεινε την περιοχή ευθύνης της για έρευνα και διάσωση στην Μεσόγειο – εντός του FIR Αθηνών – προς δυσμάς μέχρι τον 26ο Μεσημβρινό αγγίζοντας τα εξωτερικά χωρικά ύδατα των ανατολικών ακτών της Κρήτης, καταλαμβάνοντας έτι μεγαλύτερο τμήμα ελληνικής επικράτειας (π.χ. νησιά Κάσου και Καρπάθου) και ελληνικής περιοχής έρευνας και διάσωσης.
Η τουρκική αυτή ενέργεια δηλαδή η συμπερίληψη ελληνικών νησιών, ελληνικών χωρικών υδάτων και ελληνικού εναερίου χώρου στην τουρκική περιοχή έρευνας και διάσωσης σαφώς παραβιάζει την εδαφική κυριαρχία της Ελλάδας και τις σχετικές Διεθνείς Συμβάσεις.
