Το 2020, η Ευρωπαϊκή Ένωση εισήγαγε το 58% της ενέργειας που κατανάλωσε, εκ των οποίων το μεγαλύτερο μέρος έρχεται από τη Ρωσία, καθώς η δική της παραγωγή κάλυψε μόνο το 42% των αναγκών της, σύμφωνα με στοιχεία της Eurostat.
Το ενεργειακό μείγμα της ΕΕ το 2020 αποτελούνταν από 35% πετρέλαιο και προϊόντα πετρελαίου, 24% φυσικό αέριο, 17% ανανεώσιμες πηγές ενέργειας, 13% πυρηνική ενέργεια και 11% στερεά ορυκτά καύσιμα.
Η Ρωσία είναι ο κορυφαίος προμηθευτής της ΕΕ για φυσικό αέριο, πετρέλαιο και άνθρακα, που αποτελούν τα κύρια ενεργειακά προϊόντα του ενεργειακού μείγματος της ΕΕ.
Το 2020, οι εισαγωγές ρωσικής ενέργειας έφτασαν το 24,4% των ενεργειακών αναγκών της ΕΕ.
Στο 46% οι εισαγωγές ρωσικού φυσικού αερίου
Το φυσικό αέριο, ένα σημαντικό καύσιμο για την παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας και τη θέρμανση στην ΕΕ, ήταν το καύσιμο με την υψηλότερη έκθεση στις εισαγωγές από τη Ρωσία. Το 2020, η ΕΕ έλαβε το 46% των εισαγωγών φυσικού αερίου της από τη Ρωσία, ικανοποιώντας το 41% της ακαθάριστης διαθέσιμης ενέργειας που προέρχεται από φυσικό αέριο.
Το αργό πετρέλαιο, βασικό αγαθό για την παραγωγή καυσίμων μεταφορών και της πετροχημικής βιομηχανίας, ήταν το καύσιμο με τη δεύτερη μεγαλύτερη έκθεση σε εισαγωγές από τη Ρωσία. Το 2020, η ΕΕ βασίστηκε στη Ρωσία για το 26% των εισαγωγών αργού πετρελαίου της, οι οποίες ικανοποίησαν το 37% των ενεργειακών αναγκών της ΕΕ.
Τέλος, τα στερεά ορυκτά καύσιμα (όπως ο άνθρακας) είχαν τη χαμηλότερη εξάρτηση από τις εισαγωγές από τη Ρωσία, η οποία παρείχε το 19% της χρήσης στερεών ορυκτών καυσίμων στην ΕΕ. Το 2020, η ΕΕ εισήγαγε το 53% σκληρού άνθρακα από τη Ρωσία, που αντιστοιχούσε στο 30% της κατανάλωσης στην ΕΕ.
Ανασυντάσσονται οι μεγάλοι της Δύσης
Οι ηγέτες της Βρετανίας, των Ηνωμένων Πολιτειών, της Γαλλίας, της Γερμανίας και της Ιταλίας, συμφώνησαν ότι δεν θα πρέπει να υπάρξει χαλάρωση της αποφασιστικότητας των Δυτικών χωρών απέναντι στη Ρωσία, στην τηλεφωνική επικοινωνία που είχαν σήμερα.
Οι ηγέτες συζήτησαν την ανάγκη να συνεργαστούν ώστε να αναδιαμορφώσουν τη διεθνή ενεργειακή αρχιτεκτονική
Την ανακοίνωση αυτή έκανε το γραφείο του Βρετανού πρωθυπουργού Μπόρις Τζόνσον.
«Οι ηγέτες συζήτησαν την ανάγκη να συνεργαστούν ώστε να αναδιαμορφώσουν τη διεθνή ενεργειακή αρχιτεκτονική και να περιορίσουν την εξάρτηση από τους ρωσικούς υδρογονάνθρακες. Συμφώνησαν ότι δεν θα πρέπει να υπάρχει χαλάρωση της αποφασιστικότητας της Δύσης μέχρι να τερματιστεί η φρίκη στην Ουκρανία» αναφέρεται στην ανακοίνωση που εξέδωσε η Ντάουνινγκ Στριτ.
Το σχέδιο της ΕΕ
Ο Βρυξέλλες έχουν ανακοινώσει ένα φιλόδοξο σχέδιο απεξάρτησης από την ρωσική ενέργεια. Το σχέδιο αυτό – μια κοινή ευρωπαϊκή δράση – περιγράφει σύμφωνα με τον Guardian, μια σειρά μέτρων ως απάντηση στην αύξηση των τιμών της ενέργειας στην Ευρώπη, ενώ παράλληλα αναζητά τρόπους να βοηθήσει στην αναπλήρωση των αποθεμάτων φυσικού αερίου για τον επόμενο χειμώνα.
Όπως ανέφερε πριν από 20 ημέρες ο Φρανς Τίμερμανς, αντιπρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, αρμόδιος για την ενεργειακή μετάβαση του μπλοκ, η Ευρώπη πρέπει να γίνει πιο ανεξάρτητη στις ενεργειακές της επιλογές.
«Οι ανανεώσιμες πηγές ενέργειας είναι μια φθηνή, καθαρή και δυνητικά ατελείωτη πηγή ενέργειας και αντί να χρηματοδοτούν τη βιομηχανία ορυκτών καυσίμων αλλού, δημιουργούν θέσεις εργασίας εδώ. Ο πόλεμος του Πούτιν στην Ουκρανία καταδεικνύει τον επείγοντα χαρακτήρα της επιτάχυνσης της μετάβασης στην καθαρή ενέργεια» σημείωσε.
Υπάρχει επάρκεια φυσικού αερίου στην Ευρώπη
«Για τις υπόλοιπες εβδομάδες αυτού του χειμώνα, η Ευρώπη έχει επαρκείς ποσότητες φυσικού αερίου, αλλά πρέπει να αναπληρώσουμε τα αποθέματά μας επειγόντως για το επόμενο έτος. Ως εκ τούτου, η Επιτροπή θα προτείνει έως την 1η Οκτωβρίου, η αποθήκευση φυσικού αερίου στην ΕΕ να έχει πληρωθεί έως τουλάχιστον 90%.» δήλωσε η επίτροπος ενέργειας, Κάντρι Σίμσον.
Η Επιτροπή σκοπεύει να υποβάλει έως τον Απρίλιο μια νομοθετική πρόταση που απαιτεί την πλήρωση της υπόγειας αποθήκευσης φυσικού αερίου σε ολόκληρη την ΕΕ έως τουλάχιστον το 90% της χωρητικότητάς της, έως την 1η Οκτωβρίου κάθε έτους.
Η πρόταση θα συνεπαγόταν την παρακολούθηση και την επιβολή των επιπέδων πλήρωσης και τη δημιουργία ρυθμίσεων αλληλεγγύης μεταξύ των κρατών μελών στην Ευρώπη.
Η Ευρώπη επιταχύνει τη μετάβαση την πράσινη ενέργεια
Με τα μέτρα στο σχέδιο REPowerEU, η Επιτροπή εκτιμά ότι θα μπορούσαν να καταργηθούν σταδιακά τουλάχιστον 155 bcm χρήσης ορυκτών αερίων, που ισοδυναμούν με τον όγκο που εισήχθη από τη Ρωσία το 2021.
Σχεδόν τα δύο τρίτα αυτής της μείωσης μπορούν να επιτευχθούν εντός ενός έτους, τερματίζοντας την υπερβολική εξάρτηση της ΕΕ από έναν μόνο προμηθευτή.
Η Επιτροπή προτείνει να συνεργαστεί με τα κράτη μέλη για τον εντοπισμό των καταλληλότερων έργων για την επίτευξη αυτών των στόχων, βασιζόμενη στην εκτεταμένη εργασία που έχει ήδη γίνει στα εθνικά σχέδια ανάκαμψης και ανθεκτικότητας.
Η Επιτροπή καλεί τα κράτη μέλη της ΕΕ να ενισχύσουν την ενεργειακή απόδοση και να επιταχύνουν τη μετάβαση στις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας που έχει ήδη προγραμματιστεί στο πλαίσιο της πράσινης συμφωνίας της ΕΕ.
Ξεχωριστά, οι αρχηγοί κρατών και κυβερνήσεων της ΕΕ είναι έτοιμοι να δεσμευτούν ότι «θα καταργήσουν σταδιακά την εξάρτησή μας από τις εισαγωγές ρωσικού φυσικού αερίου, πετρελαίου και άνθρακα», σύμφωνα με σχέδιο δήλωσης που θα συζητήσουν οι ηγέτες σε σύνοδο κορυφής στις Βερσαλλίες την Πέμπτη και την Παρασκευή.
Όμως το κείμενο δεν αναφέρει κάποια ημερομηνία για τον τερματισμό των ρωσικών εισαγωγών ορυκτών καυσίμων. Αυτό σημαίνει ότι προς το παρόν, το κείμενο αυτό είναι κάτι περισσότερο από μια επαναδιατύπωση της υφιστάμενης πολιτικής – η ΕΕ έχει ήδη υποσχεθεί να επιτύχει καθαρές μηδενικές εκπομπές διοξειδίου του άνθρακα μέχρι το 2050.
Στα ύψη οι τιμές στην Ευρώπη
Η Ευρώπη αντιμετωπίζει αυξημένες τιμές ενέργειας εδώ και αρκετούς μήνες, αλλά τώρα η αβεβαιότητα σχετικά με τον εφοδιασμό – υπό το φως της εισβολής της Ρωσίας στην Ουκρανία – επιδεινώνει το ζήτημα. Οι εκτιμήσεις αναφέρουν πως τιμή της βενζίνης θα αγγίζει τα 2,5 ευρώ πολύ σύντομα και στη χώρα μας.
Το REPowerEU θα επιδιώξει να διαφοροποιήσει τον εφοδιασμό με φυσικό αέριο, να επιταχύνει την εξάπλωση των ανανεώσιμων αερίων και να αντικαταστήσει το φυσικό αέριο στη θέρμανση και την ηλεκτροπαραγωγή.
Το σχέδιο αποσκοπεί στη μείωση της ζήτησης της ΕΕ για ρωσικό φυσικό αέριο κατά δύο τρίτα πριν από το τέλος του έτους.
