Το Κρεμλίνο ήταν σαφές. Κι άλλες χώρες στην Ευρώπη θα έχουν την τύχη της Πολωνίας και της Βουλγαρίας που διαπίστωσαν σήμερα πως η Ρωσία έκλεισε τη στρόφιγγα του φυσικού αερίου απαιτώντας να πληρωθεί για την παροχή, σε ρούβλια.
Η ΕΕ προσπάθησε να απαντήσει, κάνοντας λόγο για εκβιασμό, ενώ ένα φιλόδοξο σχέδιο στην Ευρώπη θέλει τη γηραιά ήπειρο να απεξαρτάται από τη ρωσική ενέργεια σύντομα, αλλά δυστυχώς όχι άμεσα. Αν όμως ο Βλαντιμίρ Πούτιν πραγματοποιήσει την απειλή του και ακολουθήσουν μέσα στον μήνα Μάιο περισσότερες χώρες στην Ευρώπη που δεν θα λαμβάνουν φυσικό αέριο, τότε μπορεί η Ένωση να ανταπεξέλθει ενεργειακά;
Μπορεί η Ευρώπη να αντέξει τον εκβιασμό του Κρεμλίνου
Σε εκτενή του ανάλυση το CNN αποτυπώνει την έντονη εξάρτηση της Ευρώπης από την ρωσική ενέργεια. Σύμφωνα με την Ευρωπαϊκή Επιτροπή, το μπλοκ εξαρτάται από τη Ρωσία για περίπου το 45% των εισαγωγών φυσικού αερίου. Οι εγκαταστάσεις αποθήκευσης φυσικού αερίου της ΕΕ είναι κατά 32% περίπου γεμάτες, σύμφωνα με την Gas Infrastructure Europe. Αυτό υπολείπεται κατά πολύ του στόχου του 80% που έχει θέσει το μπλοκ για τα κράτη μέλη του να πετύχουν μέχρι τον Νοέμβριο.
Τον Μάρτιο, οι ηγέτες στην Ενωμένη Ευρώπη δεσμεύτηκαν να μειώσουν την κατανάλωση ρωσικού φυσικού αερίου κατά 66% μέχρι το τέλος του τρέχοντος έτους και να σπάσουν την εξάρτηση του μπλοκ από το ρωσικό πετρέλαιο και φυσικό αέριο μέχρι το 2027. Το μπλοκ συμφώνησε επίσης με τις Ηνωμένες Πολιτείες να εισάγουν φέτος περισσότερο υγροποιημένο φυσικό αέριο (LNG). Η Γερμανία επιταχύνει την κατασκευή τερματικών σταθμών υγροποιημένου φυσικού αερίου και η Ιταλία υπέγραψε συμφωνίες με την Αίγυπτο και την Αλγερία αυτόν τον μήνα.
Κι αν με φόντο το καλοκαίρι, αλλά και τα πρώτα μέτρα των «27», δεν φαίνεται να απειλείται άμεσα στο σύνολό της η ΕΕ, η ζημία που θα μπορούσε να προκαλέσει στη Γερμανία μια ξαφνική διακοπή του φυσικού αερίου είναι η αιτία της μεγαλύτερης ανησυχίας.
Η μεγαλύτερη οικονομία της Ευρώπης εισάγει συνήθως περίπου το 55% του φυσικού αερίου της από τη Ρωσία, σύμφωνα με το υπουργείο Οικονομίας της. Αν και κατάφερε να μειώσει το μερίδιο των ρωσικών εισαγωγών στο 40% τις τελευταίες εβδομάδες, μια ξαφνική διακοπή θα ήταν καταστροφική για τη βαριά βιομηχανία της Γερμανίας, η οποία ήδη παλεύει με την εκτίναξη των τιμών της ενέργειας και τις ελλείψεις πρώτων υλών.
Πάντως, τη βεβαιότητα πως η Ελλάδα είναι και θα παραμείνει ενεργειακά ασφαλής, εξέφρασε ο πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης κατά τη σύσκεψη με αντικείμενο την ενεργειακή επάρκεια της χώρας.
Σύμφωνα με την ενημέρωση από το Μαξίμου, ο πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης προήδρευσε σε σύσκεψη για την ενεργειακή επάρκεια, μετά τις χθεσινές αποφάσεις της Gazprom. Όπως τονίστηκε στη διάρκεια της σύσκεψης, υπάρχει ενεργειακή επάρκεια και δεν αναμένεται να προκύψει διαταραχή στην προμήθεια της χώρας.
Επιμένει η Πολωνία – Δεν θα πληρώσει σε ρούβλια
Η Ρωσία διέκοψε την προμήθεια φυσικού αερίου στη Βουλγαρία και την Πολωνία επειδή απέρριψαν το αίτημά της για πληρωμή σε ρούβλια, στοχεύοντας ευθέως τις ευρωπαϊκές οικονομίες και τα πιο σκληρά αντίποινα που έχει επιβάλει μέχρι στιγμής στις διεθνείς κυρώσεις για την εισβολή στην Ουκρανία. Η αναστολή των προμηθειών φυσικού αερίου σε ορισμένες ευρωπαϊκές χώρες θα μπορούσε να επιδεινώσει τις γεωπολιτικές εντάσεις και να ψυχράνει περαιτέρω τις σχέσεις με την Ευρώπη, επηρεάζοντας αρνητικά το κλίμα.
Η Πολωνία και η Βουλγαρία είναι οι πρώτες χώρες στις οποίες διακόπτεται το φυσικό αέριο από τον κύριο προμηθευτή της Ευρώπης μετά την εισβολή της 24ης Φεβρουαρίου στην Ουκρανία, με την Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν να διαμηνύει πως «είμαστε προετοιμασμένοι».
Ο πρωθυπουργός της Πολωνίας Ματέους Μοραβιέτσκι διαμήνυσε σήμερα ότι η χώρα του δεν πρόκειται να πληρώσει το ρωσικό φυσικό αέριο σε ρούβλια και κάλεσε τους εταίρους του να πράξουν το ίδιο.
Η Πολωνία, είπε ο Μοραβιέτσκι, θα κάνει τα πάντα ώστε να επιβληθούν στη Ρωσία πρόστιμα για τη διακοπή της μεταξύ τους σύμβασης, αφού σταμάτησε τις παραδόσεις φυσικού αερίου κατά παράβαση των συμβατικών υποχρεώσεών της. Η διακοπή των παραδόσεων «δεν είναι νόμιμη» και δεν είναι σύμφωνη με τη σύμβαση, πρόσθεσε.
Σε αυτό το πλαίσιο, το ρούβλι εκτινάχθηκε σε υψηλό άνω των δύο ετών έναντι του ευρώ στην αγορά της Μόσχας την Τετάρτη, ανταποκρινόμενο στα capital controls που έχει επιβάλει το Κρεμλίνο, αλλά και τις επικείμενες πληρωμές φόρων των Ρώσων φορολογουμένων, την ώρα που η Ρωσία ανεβάζει του τόνους στον ενεργειακό πόλεμο με την Ευρώπη.
Βοήθεια στην Πολωνία προανήγγειλε η Φον Ντερ Λάιεν
«Η Πολωνία και η Βουλγαρία λαμβάνουν φυσικό αέριο από γειτονικές χώρες στην ΕΕ και αυτό δείχνει την αλληλεγγύη μεταξύ μας», δήλωσε σήμερα η Πρόεδρος της Επιτροπής, Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν, σε συνέντευξη Τύπου από τις Βρυξέλλες.
«Η Ρωσία προσπαθεί να μας εκβιάσει», τόνισε η Πρόεδρος της Επιτροπής , ενώ σημείωσε ότι η απάντηση από την Ενωμένη Ευρώπη θα είναι «άμεση, ενωμένη και συντονισμένη».
«Πρώτον, θα διασφαλίσουμε ότι οι αποφάσεις της Gazprom θα έχουν τις λιγότερες δυνατές επιπτώσεις στους Ευρωπαίους καταναλωτές», πρόσθεσε η φον ντερ Λάιεν, σημειώνοντας ότι σήμερα συναντήθηκε η ομάδα συντονισμού της ΕΕ για το φυσικό αέριο, κατά την οποία, η Πολωνία και η Βουλγαρία, ενημέρωσαν για την κατάσταση.
«Και οι δύο χώρες λαμβάνουν αέριο από τους γείτονές τους στην ΕΕ. Αυτό δείχνει την αλληλεγγύη μεταξύ μας, αλλά και την αποτελεσματικότητα παλαιότερων επενδύσεων, όπως οι διασυνδέσεις και άλλες υποδομές φυσικού αερίου», ανέφερε στη συνέχεια.
Το ευρωπαϊκό σχέδιο δράσης REPowerEU θα μας βοηθήσει να μειώσουμε σημαντικά την εξάρτησή μας από τα ρωσικά ορυκτά καύσιμα, ήδη από φέτος
Δεύτερον, η Επιτροπή θα συνεχίσει το έργο της για να διασφαλίσει την επαρκή προμήθεια και αποθήκευση φυσικού αερίου, μεσοπρόθεσμα, είπε η φον ντερ Λάιεν. «Το ευρωπαϊκό σχέδιο δράσης REPowerEU θα μας βοηθήσει να μειώσουμε σημαντικά την εξάρτησή μας από τα ρωσικά ορυκτά καύσιμα, ήδη από φέτος. Έχουμε, επίσης, εξασφαλίσει συμφωνία με τις ΗΠΑ για προμήθεια επιπλέον υγροποιημένο αέριο (LNG), φέτος και τα επόμενα χρόνια. Θα εργαστούμε χέρι-χέρι με τα κράτη-μέλη να διασφαλίσουμε εναλλακτικές πηγές προμήθειας φυσικού αερίου και από άλλους εταίρους», πρόσθεσε η ίδια. Ανέφερε, επίσης, ότι η Επιτροπή θα παρουσιάσει το σχέδιο για την επιτάχυνση της πράσινης μετάβασης, στα μέσα Μαΐου.
«Η τελευταία επιθετική κίνηση της Ρωσίας μας υπενθυμίζει ότι χρειαζόμαστε να εργαστούμε με αξιόπιστους εταίρους και να χτίσουμε την ενεργειακή μας ανεξαρτησία», ανέφερε, τέλος η Πρόεδρος της Επιτροπής, ενώ σημείωσε ότι η γαλλική προεδρία θα συγκαλέσει συμβούλιο υπουργών Ενέργειας της ΕΕ, το συντομότερο δυνατό.
Κατέληξε λέγοντας ότι «το Κρεμλίνο απέτυχε πάλι στην απόπειρά του να διχάσει τα κράτη-μέλη» και ότι «η εποχή των ρωσικών ορυκτών καυσίμων στην Ευρώπη φτάνει στο τέλος της».
Εξάλλου, ερωτηθείσα για τις πληρωμές σε ρούβλια από κάποιες εταιρείες εισαγωγής ρωσικού αερίου, η Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν είπε ότι αυτό συνιστά «παραβίαση» των κυρώσεων κατά της Μόσχας. «Περίπου το 97% όλων των συμβολαίων προβλέπουν πληρωμές σε δολάρια ή ευρώ. Είναι ξεκάθαρο ότι το αίτημα της Ρωσίας να πληρωθεί σε ρούβλια είναι μονομερής απόφαση και δεν συνάδει με τα συμβόλαια. Οι εταιρείες με τέτοια συμβόλαια δεν θα πρέπει να ενδώσουν στις απαιτήσεις της Ρωσίας, κάτι τέτοιο θα ήταν παραβίαση των κυρώσεων με υψηλό κίνδυνο για τις εταιρείες», ανέφερε.
Τέλος, η Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν είπε ότι η ΕΕ εργάζεται εντατικά στο 6ο πακέτο κυρώσεων, το οποίο θα περιλαμβάνει και το θέμα του πετρελαίου και αναμένεται να εγκριθεί σύντομα.
Τόνισε, επίσης, ότι η σημερινή κίνηση του Κρεμλίνου είναι μία κίνηση που χτυπάει την ίδια, τη ρωσική οικονομία, γιατί χάνει σημαντικά έσοδα.
Τι προβλέπει το σχέδιο REPowerEU
Το σχέδιο ΡEPowerEU – μια κοινή ευρωπαϊκή δράση – περιγράφει σύμφωνα με τον Guardian, μια σειρά μέτρων ως απάντηση στην αύξηση των τιμών της ενέργειας στην Ευρώπη, ενώ παράλληλα αναζητά τρόπους να βοηθήσει στην αναπλήρωση των αποθεμάτων φυσικού αερίου για τον επόμενο χειμώνα.
Όπως ανέφερε ο Φρανς Τίμερμανς, αντιπρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, αρμόδιος για την ενεργειακή μετάβαση του μπλοκ, η Ευρώπη πρέπει να γίνει πιο ανεξάρτητη στις ενεργειακές της επιλογές.
«Οι ανανεώσιμες πηγές ενέργειας είναι μια φθηνή, καθαρή και δυνητικά ατελείωτη πηγή ενέργειας και αντί να χρηματοδοτούν τη βιομηχανία ορυκτών καυσίμων αλλού, δημιουργούν θέσεις εργασίας εδώ. Ο πόλεμος του Πούτιν στην Ουκρανία καταδεικνύει τον επείγοντα χαρακτήρα της επιτάχυνσης της μετάβασης στην καθαρή ενέργεια» σημείωσε.
Υπάρχει επάρκεια φυσικού αερίου στην Ευρώπη
«Για τις υπόλοιπες εβδομάδες αυτού του χειμώνα, η Ευρώπη έχει επαρκείς ποσότητες φυσικού αερίου, αλλά πρέπει να αναπληρώσουμε τα αποθέματά μας επειγόντως για το επόμενο έτος. Ως εκ τούτου, η Επιτροπή θα προτείνει έως την 1η Οκτωβρίου, η αποθήκευση φυσικού αερίου στην ΕΕ να έχει πληρωθεί έως τουλάχιστον 90%.» δήλωσε η επίτροπος ενέργειας, Κάντρι Σίμσον.
Η Επιτροπή σκόπευε να υποβάλει έως τον Απρίλιο μια νομοθετική πρόταση που απαιτεί την πλήρωση της υπόγειας αποθήκευσης φυσικού αερίου σε ολόκληρη την ΕΕ έως τουλάχιστον το 90% της χωρητικότητάς της, έως την 1η Οκτωβρίου κάθε έτους.
Η πρόταση θα συνεπαγόταν την παρακολούθηση και την επιβολή των επιπέδων πλήρωσης και τη δημιουργία ρυθμίσεων αλληλεγγύης μεταξύ των κρατών μελών στην Ευρώπη.
Η Ευρώπη επιταχύνει τη μετάβαση την πράσινη ενέργεια
Με τα μέτρα στο σχέδιο REPowerEU, η Επιτροπή εκτιμά ότι θα μπορούσαν να καταργηθούν σταδιακά τουλάχιστον 155 bcm χρήσης ορυκτών αερίων, που ισοδυναμούν με τον όγκο που εισήχθη από τη Ρωσία το 2021. Σχεδόν τα δύο τρίτα αυτής της μείωσης μπορούν να επιτευχθούν εντός ενός έτους, τερματίζοντας την υπερβολική εξάρτηση της ΕΕ από έναν μόνο προμηθευτή. Η Επιτροπή προτείνει να συνεργαστεί με τα κράτη μέλη για τον εντοπισμό των καταλληλότερων έργων για την επίτευξη αυτών των στόχων, βασιζόμενη στην εκτεταμένη εργασία που έχει ήδη γίνει στα εθνικά σχέδια ανάκαμψης και ανθεκτικότητας.
Η Επιτροπή καλεί τα κράτη μέλη της ΕΕ να ενισχύσουν την ενεργειακή απόδοση και να επιταχύνουν τη μετάβαση στις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας που έχει ήδη προγραμματιστεί στο πλαίσιο της πράσινης συμφωνίας της ΕΕ.
Ξεχωριστά, οι αρχηγοί κρατών και κυβερνήσεων της ΕΕ είναι έτοιμοι να δεσμευτούν ότι «θα καταργήσουν σταδιακά την εξάρτησή μας από τις εισαγωγές ρωσικού φυσικού αερίου, πετρελαίου και άνθρακα», σύμφωνα με σχέδιο δήλωσης που θα συζητήσουν οι ηγέτες σε σύνοδο κορυφής στις Βερσαλλίες την Πέμπτη και την Παρασκευή.
Όμως το κείμενο δεν αναφέρει κάποια ημερομηνία για τον τερματισμό των ρωσικών εισαγωγών ορυκτών καυσίμων. Αυτό σημαίνει ότι προς το παρόν, το κείμενο αυτό είναι κάτι περισσότερο από μια επαναδιατύπωση της υφιστάμενης πολιτικής – η ΕΕ έχει ήδη υποσχεθεί να επιτύχει καθαρές μηδενικές εκπομπές διοξειδίου του άνθρακα μέχρι το 2050.
