Με περισσότερους από 600 χιλιάδες επισκέπτες από το 2008, ο σεισμικός προσομοιωτής «Εγκέλαδος» και η σεισμική τράπεζα που είναι εγκατεστημένη στο Μουσείο Φυσικής Ιστορίας Κρήτης του Πανεπιστημίου Κρήτης, αποτελούν έναν από τους βασικούς παράγοντες εξοικείωσης των επισκεπτών με τα σεισμικά φαινόμενα, αλλά και μια εμπειρία που θα μπορούσε να βοηθήσει σημαντικά στην καλύτερη διαχείριση του φόβου και στη βελτίωση της ανθεκτικότητας απέναντι σε τέτοιους κινδύνους.
Ο σεισμικός προσομοιωτής «Εγκέλαδος» είναι ένας ειδικά διαμορφωμένος χώρος στο ΜΦΙΚ του Πανεπιστημίου Κρήτης, που φιλοξενεί μία από τις πιο σύγχρονες σεισμικές τράπεζες στην Ευρώπη, αλλά και πληροφοριακό υλικό σχετικά με το σεισμικό κίνδυνο και τα συνοδά αποτελέσματα. Εγκαταστάθηκε με τη στήριξη της Περιφέρειας Κρήτης και με στόχο «να επικοινωνήσουμε ανοικτά, με ειλικρίνεια και επιστημονική μεθοδολογία για τους διάφορους φυσικογενείς κινδύνους που μας απειλούν, όπως οι σεισμοί, τα τσουνάμι και οι ηφαιστειακές εκρήξεις» όπως είπε στο ΑΠΕ-ΜΠΕ ο Δρ Χαράλαμπος Φασουλάς, ΕΔΙΠ Πανεπιστημίου Κρήτης και Έφορος Γεωλογικών Συλλογών ΜΦΙΚ-Παν. Κρήτης.
«Η τράπεζα μας είναι 2,5 βαθμών ελευθερίας, δηλαδή προσφέρει ρεαλιστική κίνηση και στις τρεις διαστάσεις. Έχει επιφάνεια 12 τετραγωνικών μέτρων και έχει διαμορφωθεί ώστε να προσομοιάζει μια σχολική αίθουσα που μπορεί να φιλοξενήσει 14 άτομα.
Έχει δε τη δυνατότητα να αναπαράξει ρεαλιστικά οποιοδήποτε σεισμό σε ένα απόλυτα ασφαλές περιβάλλον» ανέφερε ο κ. Φασουλάς, προσθέτοντας ότι το μουσείο έχει σχεδιάσει μαζί με τον ΟΑΣΠ ένα ειδικό εκπαιδευτικό πρόγραμμα το οποίο περιλαμβάνει βιντεο-προβολές και προσομοίωση σεισμών διάρκειας 10 λεπτών στην ελληνική και αγγλική γλώσσα, που παρέχει πληροφορίες για τον σεισμικό κίνδυνο καθώς και τα μέτρα πρόληψης, προστασίας και αντιμετώπισης του κινδύνου.
Μέχρι σήμερα το πρόγραμμα του σεισμικού προσομοιωτή, έχουν παρακολουθήσει πάνω από 600.000 επισκέπτες. Αυτοί είναι τόσο Έλληνες όσο και ξένοι επισκέπτες του νησιού, σε ίση περίπου αναλογία, ενώ το ίδιο ισχύει και για τις κατηγορίες ενηλίκων και παιδιών.
«Όλα τα σχολεία που επισκέπτονται το μουσείο, είτε στα πλαίσια παρακολούθησης των τακτικών εκπαιδευτικών προγραμμάτων, είτε στα πλαίσια απλής ξενάγησης, συμμετέχουν δωρεάν και στο πρόγραμμα του σεισμικού προσομοιωτή. Σε καθημερινή βάση και ανά μία ώρα παρέχεται δωρεάν σε όλους τους επισκέπτες η συμμετοχή στο πρόγραμμα του προσομοιωτή, ενώ εάν η συμμετοχή είναι μεγάλη επαναλαμβάνεται όσες φορές χρειαστεί» είπε ο κ. Φασουλάς, επισημαίνοντας ότι πολλοί από τους μικρούς επισκέπτες αλλά και τους ενήλικες, έχουν παρακολουθήσει επανειλημμένα το εκπαιδευτικό πρόγραμμα, με τον σεισμικό προσομοιωτή όπως τόνισε, να είναι σύμφωνα με το Trip Advisor, το καλύτερο έκθεμα του ΜΦΙΚ (Best attraction).
«Η σεισμική τράπεζα διαθέτει βάση δεδομένων με πολλούς τεχνητούς και πραγματικούς σεισμούς. Οι τεχνητοί σεισμοί βοηθούν τον κόσμο να κατανοήσει τις διαφορετικές παραμέτρους που επηρεάζουν την ένταση του φαινομένου και κατά συνέπεια τα αποτελέσματα ενός σεισμού, όπως είναι η απόσταση από την εστία του σεισμού, το είδος του πετρώματος θεμελίωσης, ακόμη και ο όροφος σε μια πολυκατοικία.
Οι πραγματικοί σεισμοί περιλαμβάνουν πολλούς από τους πιο σημαντικούς και σχετικά πρόσφατους σεισμούς απ’ όλο τον κόσμο όπως του Κόμπε της Ιαπωνίας, του Chi-Chi της Ταιβάν, ή του Tohoku του 2011, αλλά και της Ελλάδας όπως ο σεισμός της Αθήνας το 1999» ανέφερε ο Έφορος Γεωλογικών Συλλογών ΜΦΙΚ-Παν. Κρήτης, που επισήμανε ότι «το εκπαιδευτικό πρόγραμμα που απευθύνεται σε όλο το κοινό προσομοιάζει μόνο κάποιους, σχετικά έντονους και όχι τους πιο ισχυρούς όπως του 2011 της Ιαπωνίας ή της Αθήνας.
Αυτοί συνήθως χρησιμοποιούνται σε περίπτωση ειδικών εκδηλώσεων που κατά καιρούς διοργανώνει το ΜΦΙΚ (όπως οι νύκτες στο Μουσείο) ή για την εκπαίδευση εθελοντικών ομάδων Πολιτικής προστασίας» και πως «όλοι οι επισκέπτες θέλουν να βιώσουν την εμπειρία ενός ισχυρού σεισμού που ανάμεσα στα άλλα θα τους βοηθήσει να αντιληφθούν πόσο σημαντικό είναι να λαμβάνουμε τα απαραίτητα μέτρα προστασίας, κυρίως κατά την εκδήλωση του φαινομένου».
Σε ό,τι αφορά την επισκεψιμότητα των ντόπιων επισκεπτών σύμφωνα με τον κ. Φασουλά, μετά τον σεισμό στο Αρκαλοχώρι στις 27 Σεπτεμβρίου 2021 , έγινε εντονότερη.
«Αυτό συμβαίνει πάντα μετά από έναν ισχυρό σεισμό και είναι απόλυτα λογικό, γιατί οι άνθρωποι θέλουν να ενημερωθούν περισσότερο και να αποκτήσουν περισσότερες εμπειρίες στη διαχείριση του φόβου, που είναι φυσιολογικό να ακολουθεί ένα τέτοιο φαινόμενο αλλά και στην καλύτερη κατανόησή του. Συνήθως σε τέτοιες περιπτώσεις αυξάνεται και η προτίμηση των σχολείων στα προγράμματα ενημέρωσης για τον σεισμό που προσφέρουμε» ανέφερε, συμπληρώνοντας ότι για την αντιμετώπιση ενός οποιουδήποτε καταστροφικού φαινομένου η καλύτερη λύση είναι η πρόληψη και η σωστή προετοιμασία.
«Σε χώρες όπως η Ελλάδα, αυτό θα έπρεπε να διδάσκεται σε όλα τα σχολεία, ιδιαίτερα στο δημοτικό και στο γυμνάσιο, ώστε να αποκτήσουμε κάποια στιγμή ενημερωμένους και περισσότερο ασφαλείς πολίτες και κατά συνέπεια χώρα.
Η επίσκεψη σε αντίστοιχους προσομοιωτές, που μέχρι στιγμή υπάρχουν μόνο 2 στη χώρα μας, είναι απαραίτητη για να μπορέσουμε να μειώσουμε την τρωτότητά μας στον κίνδυνο αυτό, να γνωρίσουμε καλύτερα τα μέτρα προστασίας πριν, κατά τη διάρκεια και μετά τον σεισμό, να κατανοήσουμε τη σχέση σεισμών και τσουνάμι που είναι ένας επίσης σημαντικός κίνδυνος στη χώρα μας και να διαχειριστούμε καλύτερα τα όποια συναισθήματα φόβου ή πανικού είναι λογικό να μας διακατέχουν.
Η παρακολούθηση τέτοιων προγραμμάτων βοηθά στην πλήρη κατανόηση και εφαρμογή των αντιδράσεων που πρέπει να πραγματοποιήσουμε, ιδιαίτερα κατά τη διάρκεια του φαινομένου, έτσι ώστε αυτές να γίνονται ασυναίσθητα και αυτοματοποιημένα (μια που λόγω της έντασης των στιγμών οι ψύχραιμες σκέψεις είναι δύσκολο να γίνουν) και έτσι να μειώνεται ο πανικός μας» κατέληξε ο κ. Φασουλάς.
