Ο Πάνος Πλουμίδης, Ψυχολόγος-Ψυχαναλυτής, ο οποίος είναι εθελοντής στη γραμμή ψυχοκοινωνικής υποστήριξης 10306 σε έκτακτα περιστατικά, εξηγεί πώς είναι μία βάρδια εν μέσω πανδημίας και ποια είναι τα συχνότερα περιστατικά που κλίνονται να αντιμετωπίσουν.
Πρώτη κλήση, χτυπάει το τηλέφωνο. «Σκέφτομαι να βάλω τέλος στη ζωή μου, δεν αντέχω άλλο». Ακούγεται ξανά ο ήχος του κινητού, δεύτερη κλήση. «Γίνεται χαμός, δερνόμαστε άγρια με την μητέρα μου. Ακούστε, μου ρίχνει αντικείμενα και φωνάζει». Κλείνει η γραμμή. Μέσα σε λίγα λεπτά, ξανά ο ίδιος ήχος. «Νιώθω τόση μοναξιά, θέλω σε κάποιον να μιλήσω και να με ακούσει». Διάλειμμα. Επόμενη κλήση, «είσαι άχρηστος. Σιγά την δουλειά που κάνετε, δεν υπάρχει καμία βοήθεια, είσαι ψεύτης».
Με δεκάδες παρόμοια τηλεφωνήματα ολοκληρώνεται η βάρδια ενός ανθρώπου, του οποίου η φωνή βρίσκεται στην άλλη γραμμή, στην διαφορετική «πρώτη» γραμμή, προσπαθώντας με ηρεμία να αντιμετωπίσει αλλά και πολλές φορές να αποτρέψει αυτά τα περιστατικά.
Ο Πάνος Πλουμίδης σε συνέντευξη που παραχώρησε στο ThessToday.gr, τονίζει πως τα πιο συχνά τηλεφωνήματα αφορούν απειλές κατά των ίδιων των ψυχολόγων και εργαζομένων, περιστατικά τάσεις αυτοκτονιών και ενδοοικογενειακής βίας, καθώς και το κομμάτι της καχυποψίας, το οποίο αποτελεί το πιο επικίνδυνο φαινόμενο, οι συσχετίσεις που κάνει ο καθένας και τα παρανοϊκά στοιχεία.
«Έχει αρχίσει να φαίνεται πως υπάρχει σοβαρό πρόβλημα αυτό το διάστημα. Εντάθηκαν όλα τα συμπτώματα, μηδενός εξαιρουμένου, όλα έχουν επιβαρυνθεί σε πολύ μεγάλο βαθμό. Ακούμε όλο και περισσότερες απειλές, η ενδοοικογενειακή βία πλέον δεν έχει σταματημό, όλα αυτά οδηγούν στην σοβαρή παθολογία, δηλαδή προς τον παρανοϊκό άξονα, κι αυτό είναι που μας ανησυχεί περισσότερο» ξεκαθαρίζει ο κ. Πλουμίδης, ενώ προσθέτει πως εκτινάχθηκε η αμφισβήτηση και η ψυχοπαθολογία, κάτι που παρατηρείται για πρώτη φορά, από το πρώτο κύμα του κορονοϊού.
«Μία περίπτωση που θυμάμαι πολύ έντονα, ζούσε μία γυναίκα με τη μητέρα της, και μας κάλεσε ώστε να μας πει πως εκείνη την ώρα δέρνονταν με την μάνα της. Ακουγόταν μέσα να σπάνε πράγματα από την κουζίνα. Οπότε έπρεπε να την ηρεμήσουμε, να απομονωθεί ώστε να μιλήσουμε, να τελειώσει η οργή ώστε να μην έχουμε κανένα μοιραίο».
Ο ρόλος των τηλεφωνικών γραμμών υποστήριξης
Σύμφωνα με στοιχεία από την αξιολόγηση που πραγματοποιήθηκε το 2020 από την γραμμή ψυχοκοινωνικής υποστήριξης, η κατάθλιψη ξεκινά στην αρχή των περιοριστικών μέτρων και παρά τις αυξομειώσεις που εμφανίζει, το τελευταίο δεκαπενθήμερο φτάνει στο 35,4% παρουσιάζοντας σημαντική αύξηση και κάνοντας αισθητή τη διαφορά των ατόμων που ζητούν βοήθεια.
Ο ρόλος των τηλεφωνικών γραμμών ψυχολογικής υποστήριξης αποκτά ακόμα μεγαλύτερη βαρύτητα σε περιόδους κρίσεων, όπου συνήθως καταγράφεται αύξηση στην επικράτηση των ψυχικών διαταραχών, ιδίως αυτών του καταθλιπτικού φάσματος.
«Δεχόμαστε συνεχώς κλήσεις για τάσεις αυτοκτονίας»
«Διαρκώς έχουμε τέτοια περιστατικά, που σχετίζονται με την κατάθλιψη και τις τάσεις αυτοκτονίας. Η κατάσταση είναι πολύ πιο δύσκολη, από ότι ήταν πριν πέντε μήνες. Μας παίρνουν τηλέφωνο και μας λένε πως σκέφτονται να βάλουν τέλος στην ζωή τους. Μας λένε τους λόγους, κλαίνε.
Για αυτό και είμαστε πάρα πολύ οργανωμένοι, ξέρουμε τι πρέπει να κάνουμε, υπάρχει εισαγγελική πρόβλεψη και ανάλογη γραμμή υποστήριξης σχετικά με τις αυτοκτονίες. Βέβαια, περισσότερο είδαμε να αυξάνονται οι δολοφονίες και υπάρχει μία έξαρση προς τη βία. Ακούω τους ανθρώπους περισσότερο έτοιμους να επιτεθούν, να φτάσουν στο άκρο, και λιγότερο να εστιάζουν στο ψυχολογικό κομμάτι».
«Ο κόσμος στο τρίτο και τέταρτο κύμα της πανδημίας έφτασε στα όριά του»
Στο πρώτο κύμα όπως εξηγεί ο κ. Πλουμίδης, ο κόσμος αντιμετώπιζε διαφορετικά την καθημερινότητά του. Οικογένειες κάθονταν και περνούσαν περισσότερο χρόνο μαζί, έναν διάφορες δραστηριότητες και δεν παρατηρήθηκε αυξημένο άγχος. Στο δεύτερο κύμα, υπήρξε μία έξαρση στον αριθμό κλήσεων στην γραμμή υποστήριξης, συγκεκριμένα τετραπλασιάστηκαν, με τα περιστατικά να είναι πολύ πιο επιβαρυμένα. Κυριαρχούσε η έντονη μοναξιά, η υπερβολική επιθετικότητα, και υπήρχε πάρα πολύ καταθλιπτική συνδρομή.
Φτάνοντας στο τρίτο και τέταρτο κύμα, τα πράγματα χειροτέρεψαν πάρα πολύ, καθώς ο κόσμος φαίνεται να ξεπέρασε στα όριά του. «Το οικονομικό πρόβλημα είναι ξεκάθαρο πλέον, οι διαρκείς διαφορετικές οδηγίες της κυβέρνησης, και η συχνή αλλαγή των μέτρων προστασίας, έχει φέρει τους πολίτες στο ακραίο επίπεδό τους ψυχολογικά. Σε κάθε βάρδια σίγουρα κάποιος θα μας πάρει τηλέφωνο και θα μας βρίσει, κάτι που συνέβαινε και στο πρώτο κύμα, αλλά τώρα είναι πολύ πιο συχνό, και με πολύ πιο επιθετικό τρόπο, δεχόμαστε απειλές. «Ποιος είσαι εσύ; Πως σε λένε; Δεν κάνεις τίποτα. Θα σε αναφέρω στον υπεύθυνό σου».
«Το 2021 αντιμετωπίσαμε και το καιρικό κομμάτι, το οποίο έκανε ακόμη χειρότερη την κατάσταση. Το καλοκαίρι, εκτός από τις φωτιές, υπήρχε και ο καύσωνας, όπου σε συνδυασμό με το οικονομικό κομμάτι των αυξήσεων, για ακόμη μία φορά, η κατάσταση ξέφυγε. Είχαμε εφιαλτικές εικόνες στην Εύβοια, ο κόσμος έμεινε χωρίς σπίτια».
Μάλιστα, η καχυποψία πλέον κυριαρχεί όσον αφορά το φαινόμενο του κορονοϊού, καθώς, σύμφωνα με τον κ. Πλουμίδη, ο κόσμος στις κλήσεις ακόμη ρωτάει «αν είναι αλήθεια, αν τους κοροϊδεύουν με την αντιμετώπισή του, αναφέρονται στα στρατόπεδα εμβολιασμένων – αντιεμβολιαστών, ακόμη και στους «Θεματοφύλακες του Συντάγματος». Έχει αρχίσει πια να φαίνεται ότι η παράνοια καταλαμβάνει πολύ μεγάλο μέρος».
Ωστόσο, υπάρχουν και οι διαφορετικές κλήσεις που προκαλούν αρκετές φορές γέλιο και από τις δύο γραμμές, καθώς υπάρχει κι αυτή η ανάγκη. «Για παράδειγμα, μας πήρε μία μητέρα και ανέφερε πως ο γιος της δεν μπορεί να βρει γυναίκα, «τι μπορώ να κάνω;». Είναι από τις περιπτώσεις που δυστυχώς δεν κρατήθηκα, και απάντησα «προξενιό, τι να κάνετε:». Θα ήθελα να αναφέρω πως ο γιος ήταν 29 χρονών, οπότε όταν η γυναίκα μου ζήτησε μία επιστημονική απάντηση, απλώς της εξήγησα πως πρέπει να αφήσει το παιδί της ελεύθερο, και θα βρει από μόνο του τον δρόμο του. Άλλοι μας παίρνουν τηλέφωνο και βάζουν τραγούδια. Μας λένε «τραγούδα μαζί μου», τραγουδάνε οι ίδιοι. Είναι διαφορετικές οι ανάγκες και οι σκέψεις του καθενός».
«Δεν υπάρχει καμία μέριμνα από την κυβέρνηση για την ψυχική υγεία»
Ιδιαίτερη εντύπωση προκαλεί στον κ. Πλουμίδη πως δεν υπήρχε και δεν υπάρχει καμία κυβερνητική πρόβλεψη ως προς το κομμάτι της ψυχικής υγείας, αφού δεν φαίνεται να έχει συμπεριληφθεί στους άξονες δράσεις, μένοντας μόνο στο κομμάτι της πανδημίας σαν γεγονός.
«Δεν έχει γίνει απολύτως τίποτα. Αυτό έχει σαν αποτέλεσμα, οι πολίτες να το αντιμετωπίζουν μόνοι τους, με όποιο κόστος. Αυτό που θέλω να τονίσω όμως, είναι πως δεν υπάρχει καμία πρόβλεψη για όλα αυτά. Εμείς από την πλευρά μας, προσπαθούμε με τις εθελοντικές και μη δυνάμεις μας να το αντιμετωπίσουμε, αλλά δεν βλέπω να έχουμε κάποια σύνδεση με το κυβερνητικό έργο. Δεν είδαμε καμία ανακοίνωση.
Για παράδειγμα, στα εμβολιαστικά κέντρα δεν υπάρχουν ψυχολόγοι για τους ανθρώπους που πηγαίνουν αγχωμένοι. Καμία μέριμνα ψυχικής υγείας κατά την διάρκεια της πανδημίας. Επίσης, τώρα που άνοιξαν τα σχολεία, τί πρέπει να κάνει ένας δάσκαλος με ένα παιδί που έτυχε να χάσει τους γονείς του; Από όπου κι αν το πιάσεις, φαίνεται να είναι μία πολύ ελαφριά οργανωμένη κατάσταση από την πλευρά της κυβέρνησης, χωρίς να υπολογίζεται ο ανθρώπινος ψυχολογικός παράγοντας. Όλο αυτό αυξάνει και την καχυποψία που αναφέρθηκε παραπάνω, οπότε εμείς είμαστε με «κομμένα τα χέρια».
