Οι μέρες που ο Τούρκος πρόεδρος Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν παρίστανε τον ειρηνοποιό στην πολεμική σύρραξη μεταξύ Ρωσίας και Ουκρανίας φαίνεται πως τελειώνουν, καθώς τόσοι οι ΗΠΑ, όσο και η Ευρώπη επιδιώκουν να πιέσουν την Άγκυρα να λάβει μέτρα και να επιβάλει κυρώσεις σε βάρος της Μόσχας.
Κάπως έτσι, ΗΠΑ και ΕΕ εντείνουν τις πιέσεις προς την Τουρκία προκειμένου να μην αποτελεί το «κύκλωμα» με το οποίο η Μόσχα παρακάμπτει τις κυρώσεις σε βάρος της ρωσικής οικονομίας, εν μέσω ανησυχιών ότι ο τραπεζικός τομέας της χώρας αποτελεί πιθανή κερκόπορτα για παράνομη χρηματοδότηση του Κρεμλίνου.
Κι όλα αυτά, μόλις έναν μήνα αφότου ο Ρώσος πρόεδρος Βλαντίμιρ Πούτιν και ο Τούρκος ομόλογός του Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν δήλωσαν αποφασισμένοι να ενισχύσουν την ενεργειακή και την οικονομική συνεργασία, στο τέλος της συνάντησής τους στο Σότσι (Ρωσία), στις όχθες της Μαύρης Θάλασσας.
Οι τουρκικές τράπεζες κερκόπορτα για αποφυγή των κυρώσεων
Σύμφωνα με εκτενές δημοσίευμα των FT, οι ΗΠΑ εστιάζουν στις τουρκικές τράπεζες που έχουν ενσωματωθεί στο Mir, το εγχώριο σύστημα πληρωμών της Ρωσίας, όπως δήλωσαν δυτικοί αξιωματούχοι που εμπλέκονται στα σχέδια περαιτέρω πίεσης της Άγκυρας, καθώς οι Βρυξέλλες ετοιμάζουν αντιπροσωπεία για να εκφράσουν τις ανησυχίες τους απευθείας στους Τούρκους αξιωματούχους.
Από τις πρώτες ημέρες του πολέμου, ο Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν ξεκαθάρισε ότι η Τουρκία δεν θα επιβάλει κυρώσεις στη Ρωσία μετά την εισβολή της στην Ουκρανία. Ο Τούρκος πρόεδρος δικαιολόγησε την απόφασή του αυτή λέγοντας χαρακτηριστικά ότι «δεν μπορούμε να αφήσουμε τους πολίτες μας να παγώσουν» και ότι η χώρα του χρειάζεται το ρωσικό φυσικό αέριο.
Επιπλέον, με τον τρόπο αυτό, ο Τούρκος πρόεδρος φιλοδοξούσε να γίνει ο ενδιάμεσος μεταξύ Δύσης και Ρωσίας, κάτι που το είδαμε τόσο στην υπόθεση των ειρηνευτικών συνομιλιών, όσο όμως και στη συμφωνία για την εξαγωγή σιτηρών.
Ο Ερντογάν είχε επίσης ανακοινώσει στις αρχές Αυγούστου μια συμφωνία για εν μέρει πληρωμή σε ρούβλια για τις παραδόσεις ρωσικού αερίου στην Τουρκία. Σύμφωνα με αναλυτές, η συμφωνία θα επιτρέψει στη Ρωσία να συνεχίσει τις παραδόσεις στην Τουρκία μέσω του αγωγού αερίου TurkStream που διασχίζει τη Μαύρη Θάλασσα.
Και ο Έλληνας ΥΠΕΞ, Νίκος Δένδιας μίλησε επανειλημμένα για τον ρόλο της Τουρκίας στον πόλεμο στην Ουκρανία και παρατήρησε πως η γειτονική χώρα είναι η μόνη που δεν λαμβάνει μέτρα σε βάρος της Μόσχας. «Και δεν το αναφέρω ως αντιτουρκικό επιχείρημα. Το πρόβλημα είναι, πως αν επιστρέψεις “εξόδους” σε μια πολιτική κυρώσεων, τότε αυτές δεν λειτουργούν ή χρειάζονται περισσότερο χρόνο για να αποδώσουν» έχει δηλώσει.
Έμμεση παραδοχή της Δύσης πως οι κυρώσεις απέτυχαν
Η πίεση προς την Τουρκία έρχεται καθώς οι δυτικές πρωτεύουσες προσπαθούν να εφαρμόσουν πιο αυστηρά τις υφιστάμενες κυρώσεις και όχι να επιβάλουν νέες στο μέλλον. Σύμφωνα με το δημοσίευμα των FT, η στροφή αυτή αποτελεί έμμεση παραδοχή πως οι οικονομικές κυρώσεις που επιβλήθηκαν μετά την εισβολή του Βλαντιμίρ Πούτιν στην Ουκρανία τον Φεβρουάριο δεν κατάφεραν να πλήξουν τη ρωσική οικονομία, τουλάχιστον όχι στο βαθμό που ήλπιζαν.
Υποστηρίζουν όμως ότι το κλείσιμο των κενών στα ισχύοντα μέτρα θα συμπιέσει σιγά-σιγά την οικονομική ζωή του Κρεμλίνου. «Θα μας δείτε να εστιάζουμε κατά κάποιο τρόπο στην φοροδιαφυγή στον χρηματοπιστωτικό τομέα», δήλωσε ο πρώτος δυτικός αξιωματούχος.
«Θα στείλουμε ένα πολύ σαφές μήνυμα ότι, για παράδειγμα, τα χρηματοπιστωτικά ιδρύματα τρίτων χωρών δεν θα πρέπει να διασυνδέονται με το δίκτυο πληρωμών Mir επειδή, ξέρετε, αυτό ενέχει κάποιους κινδύνους παράκαμψης κυρώσεων» πρόσθεσε.
Όλα αυτά, την ώρα που Πούτιν και Ερντογάν υποστήριξαν τη θέσπιση συγκεκριμένων μέτρων για την ενίσχυση της συνεργασίας στους τομείς των μεταφορών, της γεωργίας, της βιομηχανίας και των οικονομικών, καθώς και στον τουρισμό. Άλλωστε, ο Τούρκος πρόεδρος φαίνεται πως χρησιμοποιεί αυτό το «ελευθέρας» που του έχει δοθεί μέχρι σήμερα και ως μοχλό πίεσης για άλλα θέματα.
«Ελπίζω οι ΗΠΑ να μη μας οδηγήσουν σε διαφορετικούς δρόμους. Και αυτό που εννοώ διαφορετικούς δρόμους θέλω να πω πως στον κόσμο δεν είναι μόνον οι ΗΠΑ αυτές που πωλούν μαχητικά αεροσκάφη. Πουλάει η Μεγάλη Βρετανία, η Γαλλία, η Ρωσία, από παντού υπάρχει αυτή η δυνατότητα. Ήδη υπάρχουν κάποιοι που μας κάνουν σήμα», δήλωνε πρόσφατα αναφορικά με την εξέλιξη της αναβάθμισης των F-16 από τις ΗΠΑ.
«Παραθυράκια» διαφυγής της Ρωσίας, μέσω Ερντογάν
«Πρέπει να κλείσουμε τα παραθυράκια», φέρεται να δήλωσε ο δεύτερος αξιωματούχος στο ίδιο δημοσίευμα, ο οποίος συμμετέχει στις συνομιλίες μεταξύ της ΕΕ και των ΗΠΑ αυτόν τον μήνα για την επιβολή κυρώσεων, αναφέροντας ως κύριο στόχο την Τουρκία.
Άλλωστε, ο ίδιος ο Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν έφτασε στο σημείο, πριν από 10 ημέρες να ρίξει το φταίξιμο στην Ευρώπη για την ενεργειακή κρίση. «Η Ευρώπη θερίζει αυτά που έσπειρε. Η στάση της Ευρώπης έναντι του κ. Πούτιν και οι κυρώσεις τον οδήγησαν, είτε το θέλουμε είτε όχι, να πει: ‘Αν κάνετε έτσι, θα κάνω αυτό’», υποστήριξε ο αρχηγός του τουρκικού κράτους στη διάρκεια συνέντευξης Τύπου στην Άγκυρα.
Το 2021 η Ρωσία εξασφάλισε περίπου το ένα τέταρτο των εισαγωγών πετρελαίου της Τουρκίας και 45% των αγορών της φυσικού αερίου.
