Οι πυρκαγιές καταστρέφουν πλέον σε όλο τον κόσμο διπλάσια επιφάνεια δασών σε σχέση με τις αρχές του αιώνα, «πιθανόν» λόγω της κλιματικής αλλαγής, σύμφωνα με έκθεση που δημοσιεύθηκε σήμερα Τετάρτη (17/8).
Σε σχέση με το 2001 οι δασικές πυρκαγιές καταστρέφουν πλέον ετησίως 30 εκατομμύρια στρέμματα περισσότερα, επιφάνεια ίση με αυτή του Βελγίου, όπως αναφέρουν τα δορυφορικά στοιχεία που συγκέντρωσαν το Global Forest Watch (GFW), το World Resources Institute (WRI) και το πανεπιστήμιο του Μέριλαντ.
Το 70% της επιφάνειας που καταστράφηκε από τις πυρκαγιές τα τελευταία 20 χρόνια αφορά τα βόρεια δάση, που καλύπτουν μεγάλο μέρος της Ρωσίας, του Καναδά και της Αλάσκας, και αποτελούν τις μεγαλύτερες αποθήκες διοξειδίου του άνθρακα παγκοσμίως.
Στη Ρωσία από το 2001 έχουν καεί 530 εκατομμύρια στρέμματα, μια περιοχή ίση με την επιφάνεια της Γαλλίας.
Στις πυρκαγιές αυτές, σύμφωνα με την έκθεση, οφείλεται το ένα τέταρτο των συνολικών απωλειών δασών από την αρχή του αιώνα, με το υπόλοιπο ποσοστό να οφείλεται στην αποψίλωση και άλλα φυσικά φαινόμενα, όπως οι καταιγίδες και οι πλημμύρες.
Την ίδια ώρα, οι πυρκαγιές στην Ελλάδα, όπως και οι πυρκαγιές σε Ισπανία, Γαλλία και Πορτογαλία έχουν ως κοινό παρονομαστή την κλιματική κρίση. Υψηλότερες θερμοκρασίες, ισχυρότεροι άνεμοι, πολύ μειωμένη υγρασία στο έδαφος που πέφτει κάτω από το 10% και παρατεταμένη ξηρασία, είναι συνέπειες της κλιματικής αλλαγής που αναμένεται μάλιστα να επιδεινωθούν τα επόμενα χρόνια, σύμφωνα με τους επιστήμονες.
Οι απώλειες δασών λόγω των πυρκαγιών αυξάνεται ετησίως κατά περίπου 4%, δηλαδή κατά 2.300.000 στρέμματα
Οι απώλειες δασών λόγω των πυρκαγιών αυξάνεται ετησίως κατά περίπου 4%, δηλαδή κατά 2.300.000 στρέμματα. Και το 50% της αύξησης αυτής οφείλεται στις μεγάλες πυρκαγιές που ξεσπούν στα βόρεια δάση, οι οποίες «είναι πιθανόν αποτέλεσμα της ανόδου της θερμοκρασίας στις βόρειες περιοχές», επισημαίνουν οι ερευνητές.
Σύμφωνα με τους ίδιους, η κλιματική αλλαγή «πιθανόν» συμβάλλει σημαντικά στην αύξηση των πυρκαγιών, καθώς τα κύματα ακραίας ζέστης είναι πέντε φορές πιο συχνά σήμερα σε σχέση με πριν 150 χρόνια.
Εξάλλου οι δασικές πυρκαγιές προκαλούν τη μαζική έκκληση αερίων του θερμοκηπίου, γεγονός που επιδεινώνει περαιτέρω την κλιματική αλλαγή.
«Στις βόρειες περιοχές το διοξείδιο του άνθρακα βρίσκεται συγκεντρωμένο στο έδαφος επί εκατοντάδες χρόνια, προστατευμένο από ένα στρώμα υγρασίας», εξήγησε ο Τζέιμς ΜακΚάρθι αναλυτής του GFW. «Οι πυρκαγιές αυτές, πιο συχνές και πιο σοβαρές, καίνε αυτό το στρώμα και απελευθερώνουν του διοξείδιο του άνθρακα».
Οι ερευνητές ζητούν από τις κυβερνήσεις να βελτιώσουν την ανθεκτικότητα των δασών τερματίζοντας την αποψίλωσή τους και περιορίζοντας κάποιες πρακτικές διαχείρισης, κυρίως την ελεγχόμενη καύση που είναι πολύ επικίνδυνη στη διάρκεια περιόδων ξηρασίας.
«Τα δάση είναι ένα από τα καλύτερα μέσα άμυνας στην κλιματική αλλαγή που διαθέτουμε», κατέληξε ο ΜακΚάρθι.
Extrêmes et alertes dans le monde via catnatnet : Outre les tornades de feu évoquées dans un tweet précédent, les incendies de forêt provoquent également des "dragon de feu" comme ici en Espagne cet été pic.twitter.com/2G8KcT5fq9
— Savoiemétéo (@savoiemeteo) August 11, 2022
Ισχυροί άνεμοι και ξηρασία δημιουργούν συνθήκες ευνοϊκές για την εξέλιξη μιας πυρκαγιάς. Πρόσφατα, η γαλλική μετεωρολογική υπηρεσία και το παρατηρήτηριο φυσικών καταστροφών Casrtnat, περιγράφουν ωστόσο και ένα νέο, ιδιαίτερα εντυπωσιακό ως εικόνα, φαινόμενο το οποίο παρατηρήθηκε και καταγράφτηκε φέτος σε κάποια από τις πυρκαγιές της Ισπανίας. Ονομάζεται «δράκος της φωτιάς», όπως ονόμασαν ένα επιβλητικό φαινόμενο που προκαλείται από τη δύναμη της φωτιάς σε συνδυασμό με τους ισχυρούς ανέμους.
Η θερμοκρασία στην Ευρώπη θα συνεχίσει να ανεβαίνει
Η θερμοκρασία στην Ευρώπη θα συνεχίσει να ανεβαίνει με ρυθμό που θα ξεπερνά τον αντίστοιχο της μέσης παγκόσμιας θερμοκρασίας, ενώ στην Ελλάδα τα διαθέσιμα στοιχεία δείχνουν διπλασιασμό έως και τριπλασιασμό των λεγόμενων θερμών ημερών, έχει διαπιστώσει πριν από λίγο καιρό, μιλώντας στο ΑΠΕ-ΜΠΕ ο φυσικός-μετεωρολόγος, ερευνητής στο Εθνικό Αστεροσκοπείο Αθηνών, στο Ινστιτούτο Ερευνών Περιβάλλοντος και Βιώσιμης Ανάπτυξης, Θοδωρής Γιάνναρος.
Δυσοίωνες είναι και οι προβλέψεις που κάνει στο ΑΠΕ-ΜΠΕ ο καθηγητής Ντομινίκ Μορβάν στο πανεπιστήμιο της Εξ Μαρσέιγ σχετικά με τις πυρκαγιές στο μέλλον. Ο ειδικός στον τομέα της πυρασφάλειας επισημαίνει ότι πρέπει να εφαρμοστούν διάφορες τεχνικές για την προστασία από τις πυρκαγιές και ότι τα εναέρια μέσα δεν αποτελούν πανάκεια.
«Η κλιματική αλλαγή δεν ευθύνεται άμεσα για τις πυρκαγιές»
«Η κλιματική αλλαγή δεν ευθύνεται άμεσα για τις πυρκαγιές. Δεν είναι η κλιματική αλλαγή που βάζει φωτιά, αλλά ο άνθρωπος (αμέλεια, εμπρησμός) ή η φύση (κεραυνοί). Ωστόσο, η κλιματική αλλαγή δημιουργεί το απαραίτητο πυρομετεωρολογικό υπόβαθρο (hot + dry + windy) ώστε εάν εκδηλωθεί φωτιά, αυτή να λάβει ευκολότερα διαστάσεις και να καταστεί δυνητικά καταστροφική.
Αυτό συμβαίνει διότι η κλιματική αλλαγή μας οδηγεί, και ήδη το βλέπουμε, σε πιο συχνά και πιο έντονα θερμά και ξηρά επεισόδια, τα οποία προδιαθέτουν την διαθέσιμη δασική καύσιμη ύλη ώστε αυτή να αναφλέγεται ευκολότερα και στη συνέχεια να διατηρεί και να μεταδίδει τη φωτιά.
Παράλληλα, η κλιματική αλλαγή οδηγεί σε περισσότερο θερμές και ξηρές νύχτες, περιορίζοντας σημαντικά το παραδοσιακό νυχτερινό “παράθυρο” ελέγχου της φωτιάς – ένα “παράθυρο” που υπάρχει τη νύχτα, όταν η θερμοκρασία πέφτει και η υγρασία ανεβαίνει, στοιχεία που καθιστούν δυσκολότερη την ανάφλεξη, διατήρηση και μετάδοση της φωτιάς».
Ο Θοδωρής Γιάνναρος υποστηρίζει ακόμα ότι η ανθρωπότητα απέτυχε στη διαχείριση του προβλήματος και γι’ αυτό βρισκόμαστε ήδη αντιμέτωποι με τις επιπτώσεις. «Για αυτό πλέον μιλάμε για κλιματική κρίση.
Η κλιματική αλλαγή δεν είναι κάτι που πρόκειται να συμβεί κάποια στιγμή στο μέλλον. Συμβαίνει ήδη. Συμβαίνει τώρα. Ο άνθρωπος θα συνεχίσει να βιώνει τις επιπτώσεις της, και εάν δε λάβουμε δραστικά μέτρα προσαρμογής και μετριασμού, η ένταση των επιπτώσεων θα είναι μεγαλύτερη», καταλήγει.
