Κατατέθηκε την Παρασκευή, 07.04.2023, στη Βουλή εμβόλιμη τροπολογία σε νομοσχέδιο του Υπουργείου Ανάπτυξης, με σκοπό να μην φτάσει στις προσεχείς εθνικές εκλογές το κόμμα Κασιδιάρη, το οποίο ίδρυσε ο έγκλειστος στις φυλακές Κορυδαλλού πρώην βουλευτής της Χρυσής Αυγής Ηλίας Κασιδιάρης και του οποίου τέθηκε επικεφαλής, αιφνιδιαστικά, μόλις προ ολίγων ημερών, ο πρώην Αντεισαγγελέας του Αρείου Πάγου Αναστάσιος Κανελλόπουλος.
Το παρόν άρθρο εξετάζει το συγκεκριμένο ζήτημα με αμιγώς συνταγματικά-νομικά και όχι πολιτικά κριτήρια, καθώς το ζητούμενο, σε μια νομοθετική διάταξη που καθορίζει τους όρους συμμετοχής των κομμάτων στις εκλογές, που είναι η πεμπτουσία της Δημοκρατίας, δεν μπορεί να είναι η σκοπιμότητα της στιγμής ή τα πρόσωπα που η στιγμή αφορά, αλλά θα πρέπει να είναι η εναρμόνιση της ρύθμισης με τις συνταγματικές επιταγές και η θωράκιση των δημοκρατικών θεσμών.
Πρόκειται ουσιαστικά για φωτογραφική διάταξη, αφού θεσπίστηκε, σύμφωνα και με σχετικές δηλώσεις του αρμοδίου Υπουργού Εσωτερικών ως και του κυβερνητικού εκπροσώπου, με γνώμονα την συγκεκριμένη εξέλιξη και με σκοπό τη συμπερίληψη της περιπτώσεως αυτής, στις αρνητικές προϋποθέσεις για την κατάρτιση εκλογικού συνδυασμού που ελέγχονται από τον Άρειο Πάγο πριν την ανακήρυξή τους στις εκλογές.
Η διάταξη, κατά το επίμαχο σκέλος της, έχει ως εξής:
Ο πρόεδρος, ο γενικός γραμματέας, τα μέλη της διοικούσας επιτροπής, ο νόμιμος εκπρόσωπος και η πραγματική ηγεσία του κόμματος να μην έχουν καταδικασθεί σε οποιονδήποτε βαθμό σε κάθειρξη για τα αδικήματα των κεφαλαίων 1-6 του Δεύτερου Βιβλίου του Ποινικού Κώδικα, ή σε οποιαδήποτε ποινή για εγκλήματα του Στρατιωτικού Ποινικού Κώδικα που επισείουν την ποινή της ισόβιας κάθειρξης, ή σε ισόβια κάθειρξη για κάθε άλλο αδίκημα. {…/}.
Στο πλαίσιο του παρόντος άρθρου, η πραγματική ηγεσία έχει την έννοια ότι πρόσωπο άλλο από εκείνο που κατέχει τυπικά θέση προέδρου, γενικού γραμματέα, μέλους της διοικούσας επιτροπής ή νομίμου εκπροσώπου με συγκεκριμένες πράξεις του εμφανίζεται να ασκεί διοίκηση του κόμματος, ή να έχει τοποθετήσει εικονική ηγεσία, ή να έχει τον ηγετικό πολιτικό ρόλο προς το εκλογικό σώμα.
Περαιτέρω, στη διάταξη προβλέπεται συμμετοχή στη διαδικασία έγκρισης της πλήρους συνθέσεως του οικείου τμήματος του Αρείου Πάγου, αντί συνθέσεως 5 δικαστών που προβλεπόταν μέχρι σήμερα.
Η ανωτέρω διάταξη πάσχει συνταγματικά. Κατ’ αρχάς παρεμβαίνει άκομψα στην αρχή της διάκρισης των εξουσιών με τη διεύρυνση της σύνθεσης του δικαστικού οργάνου. Επί της ουσίας η έννοια της «πραγματικής ηγεσίας» συνιστά αόριστη νομική έννοια, η οποία επιδέχεται πολλαπλών ερμηνειών και είναι άδηλο το πώς θα τεκμηριώνεται.
Η ειδικότερη πρόβλεψη ότι η πραγματική ηγεσία έχει την έννοια ότι «άλλο πρόσωπο έχει τον ηγετικό πολιτικό ρόλο προς το εκλογικό σώμα» επιτείνει τη σύγχυση, καλούνται δε οι δικαστές του Αρείου Πάγου να προβούν σε ουσιαστικές κρίσεις για την αποδοχή ή απόρριψη της συμμετοχής εκάστου εκλογικού σχηματισμού.
Ας σημειωθεί ότι ήδη η προηγούμενη σχετική ρύθμιση προκάλεσε προβληματισμό αφού αναφερόταν σε οριστική και όχι αμετάκλητη καταδίκη του επικεφαλής πολιτικού σχηματισμού.
Εξίσου δε προβληματικό είναι το γεγονός ότι ο μόνος αντιπολιτευτικός αντίλογος είναι η μη προσθήκη, στη διάταξη, του φρονηματικού στοιχείου, δηλαδή τέθηκε το ζήτημα του αποκλεισμού κομμάτων βάσει ιδεολογίας.
Η επίμονη θέσπιση ειδικών διατάξεων προς αποκλεισμό προσώπων από την εκλογική διαδικασία δεν προσφέρει καλές υπηρεσίες στη δημοκρατία μας, καθώς συμβάλλει, ακούσια μεν, νομοτελειακά δε, στην ηρωοποίησή τους.
Δημήτριος Γ. Τριπερίνας
Δικηγόρος ΔΣΑ
Ασκληπιού 42, Καλλιθέα: 2169007780
Πληροφορίες: Δικηγορικό Γραφείο Δημήτριος Τριπερίνας & Συνεργάτες
*Οι απόψεις του αρθρογράφου είναι προσωπικές και δεν απηχούν κατ’ ανάγκη τις απόψεις του The Standard
