Σύμφωνα με τη διάταξη της παρ. 3 του άρθρ. 117 Συντάγματος, «Δημόσια ή ιδιωτικά δάση και δασικές εκτάσεις που καταστράφηκαν ή καταστρέφονται από πυρκαγιά ή που με άλλο τρόπο αποψιλώθηκαν ή αποψιλώνονται δεν αποβάλλουν για το λόγο αυτό το χαρακτήρα που είχαν πριν καταστραφούν, κηρύσσονται υποχρεωτικά αναδασωτέες και αποκλείεται να διατεθούν για άλλο προορισμό.»
Η έκταση κηρύσσεται αναδασωτέα με σκοπό αφενός τη διατήρηση του δασικού χαρακτήρα της έκτασης (προκειμένου να αποκλειστεί η διάθεση για άλλο προορισμό) και αφετέρου προς επαναδημιουργία της δασικής βλάστησης με φυσική αναγέννηση (αναφύτευση προκειμένου να συμβεί αυτό), αλλά και δάσωση εκτάσεων που δεν είχαν μέχρι πρότινος δασικό χαρακτήρα. Η κήρυξη αναδάσωσης είναι υποχρεωτική εξίσου για τις δημόσιες όσο και για τις ιδιωτικές εκτάσεις.
Η προθεσμία κήρυξης είναι δίμηνη (δυνάμει της διάταξης της παρ. 2 άρθρ. 12 Ν. 2040/1992), αλλά έχει ενδεικτικό και όχι αποκλειστικό χαρακτήρα.
Ειδικά για τις δασικές πυρκαγιές ορίζεται ότι μετά την καταστολή της πυρκαγιάς, η έκταση πρέπει να φυλάσσεται για να αποτραπεί τυχόν κίνδυνος αναζωπύρωσης, ενώ ο δασάρχης προβαίνει στις αναγκαίες διοικητικές ενέργειες προκειμένου η έκταση να καθοριστεί (αεροφωτογραφία, χαρτογράφηση) και να αναδασωθεί (άρθρ. 34 Ν. 998/79).
Στην περίπτωση, όμως, που ακόμα δεν έχει ακόμα κηρυχθεί με τη σχετική νομότυπη διαδικασία αναδάσωση, αποκλείονται επεμβάσεις στην έκταση που τάσσονται προς αναδάσωση, οι οποίες, ως εκ της φύσεώς τους δύνανται να παρακωλύσουν ουσιωδώς την πραγματοποίηση του σκοπού της αναδάσωσης.
Σε επίπεδο ποινικού δικαίου, σύμφωνα με το άρθρο 264 του Ποινικού Κώδικα, όποιος με πρόθεση προξενεί πυρκαγιά τιμωρείται:
- α) με φυλάκιση τουλάχιστον δύο ετών, αν από την πράξη μπορεί να προκύψει κοινός κίνδυνος σε ξένα πράγματα·
- β) με κάθειρξη, αν από την πράξη μπορεί να προκύψει κίνδυνος για άνθρωπο·
- γ) με κάθειρξη ισόβια ή πρόσκαιρη τουλάχιστον δέκα ετών, αν στην περίπτωση του στοιχ. β’ επήλθε θάνατος.
Σε διοικητικό επίπεδο, έχει θεσπισθεί η αντιπυρική περίοδος , η οποία ξεκινά από την 1η Μαϊου και σταματά την 31 Οκτωβρίου εκάστου έτους, οπότε απαγορεύεται το άναμμα φωτιάς στην ύπαιθρο και η καύση των αγρών. Το δε κάψιμο ξερών χόρτων εκτείνεται σε ένα επιπλέον μήνα πριν την αντιπυρική περίοδο.
Για τις παραβάσεις της πρόληψης και αποφυγής εκδήλωσης πυρκαγιών τα πρόστιμα καθορίζονται από 100 έως 1.000 ευρώ
Για τις παραβάσεις της πρόληψης και αποφυγής εκδήλωσης πυρκαγιών σε δασικές, αγροτικές εκτάσεις και οικοπεδικούς χώρους, τα πρόστιμα καθορίζονται από 100 έως 1.000 ευρώ. Αναλόγως του ημερήσιου δείκτη επικινδυνότητας (όπως αυτός εκδίδεται από την Γενική Γραμματεία Πολιτικής Προστασίας), μπορεί να φθάσουν από 400 έως 4.000 €. Σε περίπτωση τέλεσης της ίδιας παράβασης εντός ενός (1) έτους, το επιβαλλόμενο πρόστιμο διπλασιάζεται.
Περαιτέρω, σε ισχύ τελεί Υπουργική Απόφαση με την οποία εγκρίθηκε η υπ’ αρ. 20/2022 Πυροσβεστική Διάταξη του Αρχηγού Πυροσβεστικού Σώματος για τον καθορισμό προληπτικών μέτρων πυροπροστασίας οικοπεδικών και λοιπών ακάλυπτων χώρων εντός εγκεκριμένων ρυμοτομικών σχεδίων και οικισμών, σύμφωνα με την οποία οι ιδιοκτήτες, νομείς, επικαρπωτές και μισθωτές οικοπεδικών και λοιπών ακάλυπτων χώρων, εντός εγκεκριμένων ρυμοτομικών σχεδίων και οικισμών, υποχρεούνται, μέχρι την 30η Απριλίου εκάστου έτους, να προβαίνουν σε καθαρισμό των ιδιοκτησιών τους προς αποτροπή κινδύνου πρόκλησης πυρκαγιάς ή ταχείας επέκτασής της.
Σε περίπτωση μη τήρησης των σχετικών υποχρεώσεων οι υπόχρεοι καλούνται από τον οικείο δήμο, εντός προθεσμίας δέκα (10) ημερών από την κοινοποίηση σχετικής πρόσκλησης, να προβούν στις εργασίες καθαρισμού.
Μετά την παρέλευση άπρακτης της ως άνω προθεσμίας, ο οικείος Δήμος, προβαίνει σε αυτεπάγγελτο καθαρισμό και επιβάλλεται στους υπόχρεους πρόστιμο 0,50 € ανά τετραγωνικό μέτρο (περ. 26 της υποπαρ. β’ της παρ. Ι του άρθρου 75 του Κώδικα Δήμων και Κοινοτήτων -ν. 3463/2006).
