Η ΕΕ προσπαθεί να απεξαρτηθεί από τη ρωσική ενεργειακή δαγκάνα το συντομότερο δυνατό, με τελευταία κίνηση την πρόταση ολοκληρωτικού εμπάργκο στο ρωσικό πετρέλαιο, ένα βήμα το οποίο ωστόσο δεν είναι διατεθειμένες όλες οι χώρες μέλη του μπλοκ των «27» να υποστηρίξουν.
«Θα καταργήσουμε σταδιακά την προμήθεια ρωσικού αργού πετρελαίου εντός εξαμήνου και των διυλισμένων προϊόντων, μέχρι το τέλος του έτους» δήλωσε χαρακτηριστικά η πρόεδρος της Κομισιόν, Ούρσουλα Φον Ντερ Λάιεν, η οποία τόνισε σε έντονο ύφος πως ο Βλαντιμίρ Πούτιν θα πρέπει να πληρώσει για τον πόλεμο που διεξάγει στην Ουκρανία.
Προτείνεται έτσι, η απαγόρευση του ρωσικού πετρελαίου από την Ευρώπη, με πλήρη απαγόρευση εισαγωγής δια θαλάσσης και μέσω αγωγών διυλισμένου και αργού πετρελαίου. Αυτό θα γίνει με τρόπο σταδιακό, εντός 6 μηνών για το αργό πετρέλαιο και μέχρι το τέλος του έτους για τα διυλισμένα προϊόντα, ώστε «να περιοριστεί ο αντίκτυπος στην παγκόσμια αγορά», ανέφερε το μεσημέρι της Τετάρτης η Πρόεδρος της Επιτροπής.
Ωστόσο, οι ανακοινώσεις της συνάντησαν σθεναρή αντίσταση από χώρες του λεγόμενου πρώην ανατολικού μπλοκ, που αισθάνονται πως απειλείται η ενεργειακή τους ασφάλεια. Σε μια προσπάθεια να πεισθούν οι επιφυλακτικές χώρες να μην ασκήσουν βέτο στην πρόταση, οι Βρυξέλλες πρότειναν μια μεγαλύτερη περίοδο για την εφαρμογή του εμπάργκο για την Ουγγαρία και τη Σλοβακία.
Τελικά, στις χώρες που προέβαλαν ενστάσεις, με αποτέλεσμα να μην καταλήξει η ΕΕ σε συμφωνία για το εμπάργκο προστίθενται και η Τσεχία, αλλά και η Βουλγαρία. Σύμφωνα με το Reuters, που επικαλείται αξιωματούχο με γνώση των συνομιλιών, οι «27» αναμένεται ότι θα συζητήσουν εκ νέου την Πέμπτη.
Reuters: «Γιατί η ΕΕ ίσως δυσκολευτεί να αποκλείσει το ρωσικό πετρέλαιο»
Σε μια πολύ ενδιαφέρουσα ανάλυση του Reuters γίνεται αντιληπτό για ποιο λόγο, η ΕΕ θα δυσκολευτεί πολύ να διώξει τελείως καύσιμα που προέρχονται από τη Ρωσία από την ενιαία αγορά. Όπως σημειώνεται, το πετρέλαιο μπορεί συνήθως να εντοπιστεί ως προς την προέλευσή του με βάση τη χημική του σύσταση, όπως η περιεκτικότητα σε θείο και η πυκνότητά του. Ωστόσο, ορισμένοι αγοραστές έχουν εξαπατηθεί στο παρελθόν με πλαστά έγγραφα, τα οποία αποκρύπτουν την προέλευση φορτίων από χώρες που υπόκεινται σε κυρώσεις, όπως το Ιράν και η Βενεζουέλα, σύμφωνα με πηγές του κλάδου.
Αυτό καθίσταται πιο δύσκολο εάν το αργό αναμιγνύεται με άλλα καύσιμα στα διυλιστήρια, και σχεδόν αδύνατο μετά την επεξεργασία του σε τυποποιημένα προϊόντα, όπως η βενζίνη, το ντίζελ ή τα αεροπορικά καύσιμα.
Τουλάχιστον 26 μεγάλα ευρωπαϊκά διυλιστήρια και εμπορικές εταιρείες έχουν αναστείλει τις αγορές spot ή σκοπεύουν να διακόψουν σταδιακά συνδυασμένες εισαγωγές ρωσικού πετρελαίου ύψους 2,1 εκατομμυρίων βαρελιών ημερησίως, σύμφωνα με την JP Morgan.
Ευρωπαϊκές εταιρείες, συμπεριλαμβανομένων των Shell, TotalEnergies, Repsol και BP, δεν αγοράζουν πλέον διυλισμένα προϊόντα με ρωσική περιεκτικότητα. Και τα συμβόλαια της BP αναφέρουν ότι οποιαδήποτε συμφωνία με πωλητή που παραβιάζει την πολιτική της θα είναι άκυρη. Αρκετές ναυτιλιακές εταιρείες επίσης, ζητούν επίσης εγγυήσεις ότι τα φορτία δεν έχουν ρωσική προέλευση ή ενδιαφέρον και δεν έχουν μεταφερθεί από πλοίο με ρωσικούς δεσμούς, σύμφωνα με έγγραφα των οποίων έχει λάβει γνώση το Reuters.
Καμιά εγγύηση πως δεν εισέρχεται ρωσικό πετρέλαιο στην ΕΕ
Ακόμα και με όλα αυτά τα έγγραφα σε ισχύ, δεν υπάρχει καμία εγγύηση για την εξάλειψη οποιουδήποτε ίχνους ρωσικών υδρογονανθράκων μόλις εισέλθουν στον κύριο κόμβο εισαγωγής πετρελαίου της ΕΕ, το συγκρότημα Άμστερνταμ-Ρότερνταμ-Αντβέρπ (ARA) – το οποίο αποτελείται από οκτώ λιμάνια διασκορπισμένα σε δύο χώρες, 96 τερματικούς σταθμούς και 6.300 δεξαμενές αποθήκευσης που ανήκουν σε εκατοντάδες διεθνείς πετρελαϊκές εταιρείες.
«Ορισμένα προϊόντα που επεξεργάζονται στα ευρωπαϊκά διυλιστήρια θα συνεχίσουν να περιέχουν ρωσικό πετρέλαιο», αναφέρει η Shell. «Ταυτόχρονα, πολλά προϊόντα, όπως το ντίζελ, είναι συνήθως αναμεμειγμένα – που σημαίνει ότι ένα ποσοστό των υγρών που αναμειγνύονται στους αγωγούς και τις δεξαμενές που τροφοδοτούν ολόκληρη τη βιομηχανία θα έχει προέλθει από τη Ρωσία».
Στην ARA, το αναμεμειγμένο ρωσικό πετρέλαιο μπορεί να εμφανίζεται στα τελωνειακά δεδομένα απλώς ως καύσιμο από την Ολλανδία, δήλωσε στο Reuters, ο Τζουνεΐτ Καζοκόγλου, επικεφαλής της ανάλυσης της ζήτησης πετρελαίου στην FGE (εταιρεία συμβουλευτικής σε θέματα ενέργειας). «Νομίζω ότι πολλές ευρωπαϊκές χώρες θα αναφέρουν τις εισαγωγές από την ‘Ολλανδία’ για να αποκρύψουν την προέλευση των ρωσικών προϊόντων», προσθέτει ο ίδιος.
Οι διαδρομές του ρωσικού πετρελαίου στην ΕΕ
Τα καύσιμα μπορούν να φορτωθούν σε φορτία και να επανεξαχθούν σε άλλες περιοχές και χώρες. Μπορεί να πάει με φορτηγίδα σε άλλους τερματικούς σταθμούς εντός του ίδιου λιμανιού ή να κατευθυνθεί στον ποταμό Ρήνο προς την Ελβετία, τη Γαλλία και τη Γερμανία. Αυτό μπορεί να αποκρύψει την προέλευση του καυσίμου, σημειώνουν οι έμποροι που γνωρίζουν τις διαδρομές του πετρελαίου στην ΕΕ.
Από τον κόμβο ARA, τα πετρελαιοειδή μπορούν να διανεμηθούν μέσω του Κεντρικοευρωπαϊκού Συστήματος Αγωγών του ΝΑΤΟ (CEPS), το οποίο συνδέεται με έξι θαλάσσια λιμάνια και 11 διυλιστήρια σε όλη την ήπειρο, τρεις σιδηροδρομικούς και 16 σταθμούς φόρτωσης φορτηγών, καθώς και έξι διεθνή αεροδρόμια.
«Εάν δεν πρόκειται για Ρώσο ιδιοκτήτη, τότε εκτός από το πιστοποιητικό προέλευσης – αλλά ακόμη και αυτό μπορεί να αλλάξει – είναι δύσκολο για τον τερματικό σταθμό (αποθήκευσης) να προσδιορίσει την προέλευση των προϊόντων», σημειώνει ο Κριέν Βαν Μπίκ, μεσίτης στην ODIN-RVB Tank Storage Solutions στο Ρότερνταμ.
Οι αγοραστές ζητούν ολοένα και περισσότερο διαβεβαιώσεις σχετικά με την προέλευση του αναμεμειγμένου πετρελαίου από τους χώρους αποθήκευσης, σημειώνουν στο δημοσίευμα πηγές του κλάδου, για να λάβουν οι ίδιοι την απόφασή τους σχετικά με το αν μπορούν να το δεχτούν. Ωστόσο, η πλήρως ανιχνεύσιμη τεκμηρίωση της προέλευσης δεν είναι πάντα άμεσα διαθέσιμη σε εύλογο χρονικό διάστημα πριν από την πραγματοποίηση μιας συμφωνίας.
Ορισμένοι ναυλωτές πλοίων παρέχουν ένα πιστοποιητικό που αναφέρει λεπτομερώς τον τόπο παραγωγής ή επεξεργασίας του καυσίμου, όμως, παρότι η τελωνειακή αρχή μιας χώρας θα είχε έτσι πρόσβαση σε αυτά τα δεδομένα με τα εισαγόμενα φορτία, τα έγγραφα αυτά θεωρούνται εμπιστευτικά.
Τι νοείται παράγωγο ρωσικού πετρελαίου
Άλλωστε, η Shell χαρακτήριζε αρχικά εμπορεύματα ρωσικής προέλευσης εκείνα που το 50% ή περισσότερο του περιεχομένου τους προέρχεται από καύσιμα που παράγονται στη Ρωσία. Όμως η εταιρεία αυστηροποίησε πρόσφατα τους περιορισμούς της στην αγορά ρωσικού πετρελαίου, λέγοντας ότι δεν θα δέχεται πλέον διυλισμένα προϊόντα με ρωσική περιεκτικότητα, συμπεριλαμβανομένων των αναμεμειγμένων καυσίμων, σύμφωνα με ρήτρες στις εμπορικές συμβάσεις της.
Άλλοι έμποροι όμως συνεχίζουν να βρίσκονται σε διαδικασία αξιολόγησης, κατά πόσον ένα μείγμα ντίζελ, για παράδειγμα, που περιέχει έως και 49% ρωσικό ντίζελ, θα υπολογίζεται ως μη ρωσικό προϊόν, δήλωσαν τρεις πηγές συναλλαγών στο Reuters.
