Με το βλέμμα στον χειμώνα, το ένα μετά το άλλο τα κράτη μέλη της Ευρώπης υιοθετούν το σχέδιο εξοικονόμησης ενέργειας που εξήγγειλε στις 20 Ιουλίου η Κομισιόν, σε μια προσπάθεια να εξοικονομηθούν ενεργειακοί πόροι έναντι της συνεχιζόμενης κρίσης που προκαλεί η ρωσική ενεργειακή μέγγενη στη γηραιά ήπειρο.
Μόλις χθες έγινε γνωστό πως οι παραδόσεις ρωσικού πετρελαίου σε τρεις ευρωπαϊκές χώρες μέσω της Ουκρανίας διακόπηκαν έπειτα από απόρριψη τραπεζικής συναλλαγής εξαιτίας των κυρώσεων σε βάρος της Μόσχας, ανακοίνωσε την Τρίτη η ρωσική εταιρεία που είναι αρμόδια για τη μεταφορά των υδρογονανθράκων.
Από την άνοιξη του 2022, η Ρωσία έχει χρησιμοποιήσει τις προμήθειες φυσικού αερίου και πετρελαίου ως γεωπολιτικό όπλο για να διχάσει την Ευρώπη. Αυτό το έχει κάνει κυρίως με την αθέτηση μακροπρόθεσμων συμβάσεων προμήθειας που οι ευρωπαϊκές χώρες θεωρούσαν ιερές. Αφού απέκοψε τη Βουλγαρία και την Πολωνία τον Απρίλιο, ο ρωσικός κρατικός γίγαντας φυσικού αερίου Gazprom σταμάτησε να προμηθεύει δώδεκα ευρωπαϊκές χώρες τον Μάιο.
Το σχέδιο της Κομισιόν για εξοικονόμηση ενέργειας
Θερμοστάτης στους 27 βαθμούς το καλοκαίρι και στους 19 το χειμώνα, φώτα σβηστά μετά το πέρας του ωραρίου, αντικατάσταση φωτιστικών σωμάτων με LED, είναι μερικά από τα μέτρα που θα εξοικονομήσουν μεγάλα ποσά ενέργειας για το ελληνικό δημόσιο και θα τεθούν άμεσα σε εφαρμογή, στο πλαίσιο προγράμματος εξοικονόμησης ενέργειας στο δημόσιο.
Ακόμη, οι ημέρες χωρίς αυτοκίνητο, η μείωση των ορίων ταχύτητας, αλλά και το να είναι η κλειστή η θέρμανση σε δωμάτια που δεν χρησιμοποιούνται θα μπορούσαν να συμβάλουν στην εξοικονόμηση ενέργειας.
Τα μέτρα εξοικονόμησης θα εφαρμοστούν κατά προτεραιότητα στο Δημόσιο Τομέα και στη βιομηχανίας, ενώ διευκρινίστηκε πως τα νοικοκυριά και οι κοινωνικές δομές θα προστατευθούν.
Παρά τη στρατιωτική επίθεση που διεξάγει από τα τέλη Φεβρουαρίου η Μόσχα στην Ουκρανία, ρωσικό πετρέλαιο και φυσικό αέριο συνεχίζουν να διέρχονται από την Ουκρανία με προορισμό την Ευρωπαϊκή Ένωση, μέλη της οποίας εξαρτώνται σημαντικά από τους υδρογονάνθρακες της Μόσχας.
Σε εφαρμογή το σχέδιο και στην Ελλάδα
Σε εφαρμογή μπήκε και στην Ελλάδα, από 1η Αυγούστου, το σχέδιο της Κυβέρνησης για εξοικονόμηση ενέργειας, εν μέσω καλοκαιριού και καύσωνα, και μάλιστα όσοι φύγουν για διακοπές τώρα, ίσως όταν θα επιστρέψουν να δουν την περιοχή τους λίγο πιο… σκοτεινή. Και αυτό γιατί οι περιφέρειες και οι δήμοι καλούνται να «ξεβιδώνουν» 1/10 λάμπες στους δρόμους.
Το σχέδιο για την ενέργεια, εκτός από τον γνωστό «θερμοστάτη» στα δημόσια κτίρια και υπηρεσίες, προβλέπει τα εξής:
- Εκτός λειτουργίας το 10% του οδοφωτισμού, οι δήμοι και οι περιφέρειες καλούνται να «ξεβιδώνουν» μία στις δέκα λάμπες
- Συσκότιση ιστορικών μνημείων και μουσείων μετά τα ξημερώματα
- Μείωση του καλλωπιστικού φωτισμού στους δήμους
- Ήδη στους μεγάλους αυτοκινητόδρομους εκπονούν σχέδια εξοικονόμησης ενέργειας, όπως ο προσαρμοστικός φωτισμός της Ολυμπίας Οδού.
Σε δεινή θέση η Γερμανία
Την ίδια στιγμή φαίνεται πώς και το Βερολίνο «κλείνει τα φώτα», καθώς το προεδρικό μέγαρο στο Βερολίνο δεν φωτίζεται πλέον τη νύχτα και η πόλη του Ανόβερου κλείνει το ζεστό νερό στα ντους σε πισίνες και γυμναστήρια.
«Ενώ το Βερολίνο ακόμη έρχεται αντιμέτωπο με το σοκ, ο ευρωπαϊκός νότος γίνεται όλο και πιο δυναμικός», απελευθερώνοντας τη συσσωρευμένη δυσαρέσκεια για τη «λιτότητα υπό γερμανική ηγεσία» κατά τη διάρκεια των πρόσφατων κρίσεων χρέους τους, σημείωνε τη Δευτέρα δημοσίευμα του Bloomberg. Αυτό δεν αποτελεί καλό οιωνό για τον ηγετικό ρόλο της Γερμανίας στην Ευρώπη, «αλλά μια αναπροσαρμογή των δυνάμεων που μπορεί τελικά να οδηγήσει σε μια πιο υγιή ΕΕ».
Χαρακτηριστικό είναι πρόσφατο δημοσίευμα της SZ, που σημείωσε πως «οι Έλληνες πρέπει να αποταμιεύσουν για να μπορέσουν οι Γερμανοί να περάσουν τον χειμώνα εξαιτίας της εξάρτησής τους από το ρωσικό αέριο, για την οποία ευθύνονται οι ίδιοι».
«Η κυβέρνηση στην Αθήνα μάλλον θέλει να αποφύγει αυτή την εντύπωση, εξαιτίας της ανάμνησης της κρίσης του ευρώ, όταν οι Γερμανοί επέβαλλαν σκληρά μέτρα λιτότητας στους Έλληνες» συνέχιζε το γερμανικό δημοσίευμα.
Φουλ πακέτο εξοικονόμησης ενέργειας από τη Μαδρίτη
Τα μέτρα εξοικονόμησης ενέργειας, που αποφασίσθηκαν από την αριστερή ισπανική κυβέρνηση στο πλαίσιο ενός ευρωπαϊκού σχεδίου με στόχο τη μείωση των εισαγωγών ρωσικού αερίου, στην πρώτη γραμμή των οποίων είναι ο περιορισμός του κλιματισμού, τέθηκαν σήμερα σε ισχύ στην Ισπανία στους χώρους που υποδέχονται κοινό.
Κυβερνητικό διάταγμα περιορίζει έτσι τον κλιματισμό στους 27 βαθμούς Κελσίου στα περισσότερα εμπορικά καταστήματα, τους χώρους πολιτισμού (κινηματογράφοι, θέατρα) και τις υποδομές μεταφορών, όπως τα αεροδρόμια ή οι σιδηροδρομικοί σταθμοί.
Στη διάρκεια του φετινού χειμώνα, οι χώροι αυτοί θα πρέπει να περιορίσουν τη θέρμανση στους 19 βαθμούς Κελσίου το πολύ.
Ο στόχος αυτού του σχεδίου είναι να εξοικονομηθεί αέριο για να προετοιμαστούμε γι’ αυτό το χειμώνα
«Ο στόχος αυτού του σχεδίου είναι να εξοικονομηθεί αέριο για να προετοιμαστούμε γι’ αυτό το χειμώνα στην περίπτωση που ο (Ρώσος πρόεδρος Βλαντίμιρ) Πούτιν αποφασίσει, αντιμέτωπος με τις κυρώσεις, να κόψει την προμήθεια αερίου στην Ευρώπη», εξήγησε ο Χοάν Γκρουαζάρ, διευθυντής του Ινστιτούτου για τη Διαφοροποίηση και την Εξοικονόμηση Ενέργειας στο υπουργείο Οικολογικής Μετάβασης, σε συνέντευξή του στην ισπανική δημόσια τηλεόραση.
Το διάταγμα, το οποίο εκδόθηκε την περασμένη εβδομάδα, προβλέπει επίσης ότι τα φώτα στις βιτρίνες των καταστημάτων και ο φωτισμός των δημόσιων κτιρίων θα σβήνουν από τις 22:00.
Οι κλιματιζόμενοι ή θερμαινόμενοι χώροι είναι επίσης υποχρεωμένοι να εγκαταστήσουν μέχρι τις 30 Σεπτεμβρίου ένα μηχανισμό που θα εξασφαλίζει το αυτόματο κλείσιμο των θυρών τους ώστε να αποφεύγεται η ενεργειακή σπατάλη.
Στο διάταγμα δεν διευκρινίζονται οι ποινές που θα επιβάλλονται στους παραβάτες. Εξάλλου η επιτήρηση του σεβασμού των μέτρων αυτών επαφίεται στις διάφορες περιφερειακές κοινότητες, μερικές από τις οποίες, αυτές που διοικούνται από το αντιπολιτευόμενο συντηρητικό Λαϊκό Κόμμα, τα υποδέχθηκαν με πολλές επικρίσεις.
Αντιδρά ο δήμος της Μαδρίτης
Ο δήμος της Μαδρίτης, που αντιτάσσεται κατηγορηματικά στα μέτρα αυτά, ανακοίνωσε έτσι πως σκοπεύει να καταθέσει προσφυγή στο Συνταγματικό Δικαστήριο, την ανώτατη δικαστική αρχή της χώρας, εξαιτίας δέκα σημείων του διατάγματος, τα οποία θεωρεί αντισυνταγματικά.
Η Ισπανία είχε λάβει τα πρώτα μέτρα για τα δημόσια κτίρια στα τέλη Μαΐου, χαμηλώνοντας το θερμοστάτη και ενθαρρύνοντας την τηλεργασία των δημόσιων υπαλλήλων στο πλαίσιο των προσπαθειών που ζητούνται από τις Βρυξέλλες για να βάλουν τέλος στην ενεργειακή εξάρτηση της Ευρώπης από το ρωσικό αέριο, η οποία έγινε φανερή μετά την έναρξη του πολέμου στην Ουκρανία.
Οι χώρες της ΕΕ δεσμεύθηκαν στα τέλη Ιουλίου να κάνουν «ό,τι μπορούν» για να μειώσουν την κατανάλωσή τους σε αέριο τουλάχιστον κατά 15% από τον Αύγουστο 2022 μέχρι το Μάρτιο 2023, σε σχέση με τη μέση κατανάλωση των πέντε τελευταίων ετών κατά την ίδια περίοδο.
Η Ισπανία και η Πορτογαλία, επικαλούμενες το χαμηλότερο επίπεδο ενεργειακής σύνδεσής τους με την υπόλοιπη ήπειρο, πέτυχαν από τις Βρυξέλλες ο δικός τους στόχος να είναι μια μείωση μόνο κατά 7%.
Πιστεύουμε ότι δεν θα πετύχουμε αυτή την εξοικονόμηση του 7%
«Πιστεύουμε ότι δεν θα πετύχουμε αυτή την εξοικονόμηση του 7%» μόνο με αυτά τα μέτρα, παραδέχθηκε πάντως ο Γκρουαζάρ, ο οποίος δήλωσε πως και άλλα μέτρα θα ανακοινωθούν προσεχώς.
Ο ίδιος υπενθύμισε επίσης ότι η εξάρτηση της Ισπανίας από το ρωσικό αέριο είναι «πολύ χαμηλή», αντίθετα με τις περισσότερες άλλες χώρες της ΕΕ, και ότι η προμήθεια της Ισπανίας με αέριο είναι «εγγυημένη». Οι κύριοι προμηθευτές της Ισπανίας είναι η Αλγερία, παρά τις πρόσφατες εντάσεις μεταξύ των δύο χωρών, και οι Ηνωμένες Πολιτείες.
Προγραμματισμένες διακοπές ρεύματος σχεδιάζει η Βρετανία
Την ίδια ώρα, η Βρετανία καταρτίζει σχέδια για οργανωμένες διακοπές της παροχής ηλεκτρικού ρεύματος στη βιομηχανία και στα νοικοκυριά στη διάρκεια του χειμώνα, όταν οι χαμηλές θερμοκρασίες είναι ενδεχόμενο να συνυπάρξουν με ελλείψεις στο φυσικό αέριο, όπως μετέδωσε χθες, Τρίτη, το Bloomberg News.
Η μειωμένη ικανότητα παραγωγής ενέργειας μπορεί να αντιστοιχεί στο 1/6 της ζήτησης ενέργειας όταν αυτή κορυφωθεί, σύμφωνα με το τελευταίο σενάριο που έχει καταρτίσει η κυβέρνηση αναφορικά «με τη χειρότερη περίπτωση εξέλιξης της κατάστασης», ακόμη και μετά την έκτακτη λειτουργία των μονάδων παραγωγής ενέργειας από την καύση άνθρακα, σύμφωνα με το Bloomberg, το οποίο επικαλέστηκε πηγές που έχουν λάβει γνώση για τους σχεδιασμούς της κυβέρνησης.
Σύμφωνα με τα προβλεπόμενα στο χειρότερο σενάριο εξέλιξης των πραγμάτων, με θερμοκρασίες μικρότερες των μέσων τιμών και μειωμένες εισαγωγές ενέργειας από τη Νορβηγία και τη Γαλλία, η Βρετανία είναι ενδεχόμενο να βρεθεί εκτεθειμένη για ένα τετραήμερο τον Ιανουάριο, οπότε και ενδέχεται να χρειαστεί η εφαρμογή έκτακτων μέτρων για της μείωση της κατανάλωσης φυσικού αερίου, σύμφωνα με την ίδια δημοσιογραφική αναφορά.
Το αρμόδιο υπουργείο για τις Επιχειρήσεις, την Ενέργεια και τη Βιομηχανική Στρατηγική δεν ανταποκρίθηκε άμεσα σε ένα αίτημα σχολιασμού του Reuters.
Η αναφορά του Bloomberg έγινε μετά την προειδοποίηση της Τράπεζας της Αγγλίας την προηγούμενη εβδομάδα ότι η Βρετανία βρίσκεται σε τροχιά μακρόχρονης ύφεσης, καθώς οι πρωτοφανείς αυξήσεις στις τιμές της ενέργειας έχουν προκαλέσει την αύξηση του πληθωρισμού κοντά στο 13%. Ωστόσο, η οποιαδήποτε πολιτική αντίδραση εμποδίστηκε από την εσωτερική κούρσα μεταξύ των Συντηρητικών για την εκλογή νέου πρωθυπουργού στις 5 Σεπτεμβρίου.
Καθώς οι ευρωπαϊκές κυβερνήσεις επιδιώκουν να εξοικονομήσουν φυσικό αέριο περιορίζοντας τη χρήση του και να αυξήσουν τα αποθέματά τους μετά την εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία, η βρετανική κυβέρνηση είναι διαιρεμένη σε δύο στρατόπεδα που προειδοποιούν αναφορικά με διαφορετικές αντιδράσεις αντιμετώπισης των εξελίξεων, έχοντας από τη μία μεριά την υπουργό Εξωτερικών Λιζ Τρας και από την άλλη μεριά τον πρώην υπουργό Οικονομικών της κυβέρνησης Ρίσι Σούνακ που διεκδικούν την πρωθυπουργία.
Φιλανθρωπικές οργανώσεις, επιχειρηματικές οργανώσεις και πολιτικοί έχουν καλέσει την Τρας και τον Σούνακ να ξεκαθαρίσουν πώς θα βοηθήσουν τους Βρετανούς να αντιμετωπίσουν μία αύξηση των τιμών της ενέργειας κατά 82% τον Οκτώβριο.
Μελανά χρώματα για τον χειμώνα στην Ευρώπη
Όλα τα παραπάνω, την ώρα που μια σειρά από δημοσιεύματα στον διεθνή οικονομικό Τύπο, σκιαγραφούν τον δύσκολο κάβο που καλείται να προσπεράσει η Ευρώπη εν όψει του χειμώνα και μένοντας ακόμη δέσμια σε μεγάλο βαθμό του ενεργειακού στραγγαλισμού της Ρωσίας.
Τόσο το Politico, όσο όμως και το Foreign Affairs και το Bloomberg περιγράφουν τις δυσκολίες που θα αντιμετωπίσει η Ευρώπη, με δεδομένο πως η Μόσχα έχει ήδη μειώσει δραστικά τη ροή φυσικού αερίου προς δυσμάς, ενώ και οι εναλλακτικές πηγές ενέργειας δεν έχουν τεθεί ακόμη πλήρως σε εφαρμογή.
Χαρακτηριστικό είναι άλλωστε το παράδειγμα του Nord Stream 1, μέσω του οποίου το Κρεμλίνο πιέζει τις Βρυξέλλες να κάνουν πίσω από τα πακέτα κυρώσεων σε βάρος της για την εισβολή στην Ουκρανία.
Εντύπωση προκαλεί επίσης η ανάλυση του Bloomberg που διαβλέπει το τέλος της πρωτοκαθεδρίας της Γερμανίας στην Ευρώπη, καθώς το Βερολίνο βρίσκεται αντιμέτωπο με πλήρη ενεργειακή απομόνωση που δημιουργεί συνθήκες ασφυξίας τόσο για την οικονομία, όσο όμως και κοινωνικά για τα γερμανικά νοικοκυριά.
