Λίγα πολιτικά πρόσωπα στην ιστορία της χώρας έχουν ταυτιστεί τόσο με ένα σλόγκαν που ήχησε από τα πάλαι ποτέ προεκλογικά μπαλκόνια, σηματοδοτώντας για τους μεν μια κοινωνική στροφή της οικονομικής πολιτικής και για τους δε μια ακατάσχετη παροχολογία που έβγαζε την οικονομία από τις ράγες, όσο του Δημήτρη Τσοβόλα.
Ο πρώην βουλευτής και υπουργός έφυγε σήμερα από τη ζωή σε ηλικία 80 ετών, έπειτα από πολυετή μάχη με τον καρκίνο. Πληροφορίες θέλουν την υγεία του εκλιπόντος να επιδεινώνεται το τελευταίο διάστημα, ενώ τις τελευταίες μέρες, ο Δημήτρης Τσοβόλας νοσηλευόταν διασωληνωμένος.
Η αλλαγή και το βρόμικο ’89
Η δεκαετία της Αλλαγής, η δεκαετία του ’80 σημαδεύτηκε από την ηγεμονία, την αποθέωση και την αποκαθήλωση του ΠΑΣΟΚ και του ιδρυτή του, Ανδρέα Παπανδρέου. Το νέο σοσιαλιστικό κόμμα κερδίζει πανηγυρικά δύο διαδοχικές αναμετρήσεις και η ελληνική βουλή ανανεώνεται ριζικά από τους εκπροσώπους του κυβερνώντος κόμματος.
Πλησιάζοντας στο 1989, το επονομαζόμενο και βρόμικο, τόσο ο Ανδρέας Παπανδρέου, όσο όμως και το ΠΑΣΟΚ βρέθηκε με την πλάτη στον τοίχο, αφενός μεν γιατί ο προϋπολογισμός είχε εκτροχιαστεί από τις δαπάνες και αφετέρου (και κυρίως) καθώς ενεπλάκη στο περίφημο «σκάνδαλο Κοσκωτά.
Το 1989, ο Ανδρέας Παπανδρέου βρισκόταν στο μπαλκόνι προεκλογικής συγκέντρωσης στο Περιστέρι, σε μια διαδικασία που γνώριζε πολύ καλά. Το πλήθος από κάτω παραληρεί και ο αρχηγός του ΠΑΣΟΚ, που αρέσκεται να συνδιαλέγεται με τον κόσμο, πιάνει στον αέρα τους υποστηρικτές του να φωνάζουν ρυθμικά το όνομα του υπουργού Οικονομικών, Δημήτρη Τσοβόλα. Κάπως έτσι γεννήθηκε το σύνθημα: «Τσοβόλα δωσ’ τα όλα»
Πράγματι η δημοφιλία του Τσοβόλα ήταν μεγάλη και εκτός ΠΑΣΟΚ: όταν η εφημερίδα Το Βήμα δημοσίευσε άρθρο του Στέλιου Κούλογλου με τίτλο «Ο Μήτσος της Ρήνης από τους Μελισσουργούς της Άρτας, ο γιος του αγωγιάτη» που κορόιδευε την ταπεινή καταγωγή του Τσοβόλα, πολίτες αποφάσισαν κάψουν τα φύλλα της στις πλατείες των Ιωαννίνων, της Λάρισας και της Άρτας, ενώ τότε βγήκε και το σύνθημα «Τιμή και δόξα στο γιο του αγωγιάτη!»
Η ιστορία του «Τσοβόλα δωσ’ τα όλα»
Διαβάζουμε πως μετά τον δεύτερο εκλογικό θρίαμβο, το ΠΑΣΟΚ βρέθηκε αντιμέτωπο με ένα σοβαρό πρόβλημα. Ο διοικητής της Τράπεζας της Ελλάδας, Τράπεζας της Ελλάδος, Δημήτρης Χαλικιάς κρούει τον κώδωνα του κινδύνου πως το ταμείο έχει πέσει έξω και πως χρειάζεται δημοσιονομική προσαρμογή.
Ο Ανδρέας Παπανδρέου επιλέγει λοιπόν να τοποθετήσει τον Κώστα Σημίτη στο υπουργείο Εθνικής Οικονομίας με την ευθύνη να νοικοκυρέψει την κατάσταση με το επονομαζόμενο «πρόγραμμα σταθερότητας».
Οι αντιδράσεις εντός κόμματος σφοδρές, αλλά και το πολιτικό κόστος βαρύ. Τόσο που το πρόγραμμα δημοσιονομικής προσαρμογής εγκαταλείπεται εν μια νυκτί και ο Ανδρέας επιφορτίζει τον Δημήτρη Τσοβόλα να αλλάξει αυτό το κλίμα.
Ο υπουργός Οικονομικών την τετραετία 1985-‘89, έλαβε εντολή να εφαρμόσει φιλολαϊκή πολιτική από το ’88 και έπειτα, σε μια ύστατη προσπάθεια να ανατραπούν τα πολιτικά δεδομένα.
Κάπως έτσι, το «Τσοβόλα δωσ’ τα όλα» έγινε συνώνυμο της παροχολογίας που για πολλούς έφερε την χώρα σε μια μη αναστρέψιμη κατάσταση στα οικονομικά. Ωστόσο, πρέπει να τονιστεί πως από τότε έχουν περάσει 30 χρόνια και στην καρέκλα του Αρτινού πολιτικού και δικηγόρου κάθισαν πάμπολλοι άλλοι υπουργοί χωρίς να έχουμε δει ως σήμερα κάποια ουσιαστική διαφορά.
Τι έλεγε ο ίδιος ο Δημήτρης Τσοβόλας για το σλόγκαν
Πριν από μερικά χρόνια, ο Δημήτρης Τσοβόλας επανήλθε στο θέμα θέλοντας να δώσει τη δική του εκδοχή για το νόημα πίσω από το σύνθημα: «Θέλω να σας πω το εξής! 30 χρόνια ζητούσα να γίνει μια ανοιχτή συζήτηση γι’ αυτό το ψεύτικο σύνθημα που δεν έχει καμιά σχέση με την οικονομία. Πρέπει να ξέρετε, ότι σύμφωνα με τα επίσημα στοιχεία, όχι μόνο δεν έδωσα μια δραχμή σε όλο το εξάμηνο το προεκλογικό, αλλά συγκράτησα και τις δαπάνες» έλεγε στο δίκτυο One Channel.
Για να τεκμηριώσει τον ισχυρισμό του, σε παλιότερη συνέντευξή του, ο Δημήτρης Τσοβόλας σημείωνε πως δεν έγινε καμία παροχή το πρώτο εξάμηνο του ’89 – το διάστημα δηλαδή από την κατάθεση του νέου προϋπολογισμού στη Βουλή έως και τις εκλογές του Ιουνίου – και ότι η αύξηση δαπανών περιορίστηκε στο 14%, παρά την πρόβλεψη για 18%.
«Δεν έδωσα δραχμή το 1989. Αν βρει κάποιος μια απόφασή μου που να δείχνει ότι έκανα οποιαδήποτε παροχή το πρώτο εξάμηνο του 1989 θα ζητήσω δημόσια συγγνώμη» έλεγε σε συνέντευξή του στην Καθημερινή.
«Αρνήθηκα να υπογράψω αυξήσεις στα μισθολόγια των στρατιωτικών και των αστυνομικών, διότι δεν υπήρχε τέτοια πρόβλεψη στον προϋπολογισμό. Ορισμένοι με αποκαλούσαν “τσιγκούνη Ηπειρώτη”» σημείωνε και έριχνε τα βέλη στον επόμενο: «Αυτός που τα «έδωσε όλα» ήταν ο Αντώνης Σαμαράς, που με διαδέχτηκε στο υπουργείο Οικονομικών, όταν σχηματίστηκε η κυβέρνηση Τζαννετάκη. Ξεκινώντας από την υπογραφή των αυξήσεων στους στρατιωτικούς και στους αστυνομικούς».
