Σαν σήμερα, στις 2 Φεβρουαρίου 1943 τελείωσε, μετά από 140 μέρες, η Μάχη του Στάλινγκραντ.
Η Μάχη του Στάλινγκραντ, αποτελεί την ιστορικότερη μάχη του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου και η φονικότερη στην ιστορία της ανθρωπότητας με τη νίκη των Σοβιετικών δυνάμεων.
Γιατί διεκδικούσαν την πόλη Στάλινγκραντ
Η πόλη Στάλινγκραντ είχε δύο βασικά χαρακτηριστικά, πετρέλαιο και γόητρο. Γι’ αυτό Σοβιετικοί και Ναζί έδωσαν τόση βαρύτητα στην κατάκτηση της συγκεκριμένη πόλης της ΕΣΣΔ.
Ο Χίτλερ διεκδικούσε τη συγκεκριμένη πόλη γιατί οι οικονομολόγοι του Γ Ράιχ του εξήγησαν πως είναι ζωτικής σημασίας να καταφέρει να θέσει υπό τον έλεγχο του τις πετρελαιοφόρες περιοχές του Καυκάσου. Με τον τρόπο αυτό θα είχε όσο πετρέλαιο χρειαζόταν για να συνεχίσει τον πόλεμο. Επιπλέον, ο ποταμός Βόλγας ήταν ο δρόμος που ένωνε την Κασπία θάλασσα με τη βόρεια ενδοχώρα και η κατοχή του θα εξασφάλιζε τα νώτα των Γερμανών που εξορμούσαν στον Καύκασο.
Ήταν, όμως, και θέμα γοήτρου. Η κατάκτηση της πόλης αυτής θα ήταν το απόλυτο προπαγανδιστικό όπλο στα χέρια του Χίτλερ. Το Στάλινγκραντ. Η πόλη του Στάλιν. Του αρχηγού των αντιπάλων.
Τα ίδια, βέβαια, ισχύουν αντίστροφα και για τους Σοβιετικούς. Κανείς δεν μπορούσε να διανοηθεί πως θα χαθεί αυτή η πλούσια σε πετρέλαιο περιοχή που είχε και το όνομα του Στάλιν. Οι διαταγές τόσο του Χίτλερ όσο και του Στάλιν ήταν ξεκάθαρες. Πρέπει να κερδίσουμε το Στάλινγκραντ πάση θυσία και με οποιοδήποτε κόστος.
Η Μάχη ξεκίνησε στις 23 Αυγούστου 1942 με τον καταιγιστικό βομβαρδισμό της Λουφτβάφε. Ήταν τέτοιο το μένος που μέσα σε λίγα 24ωρα είχε καταστραφεί το 80% των κτιρίων στην πόλη.
Το φονικό τρίμηνο
Μέσα σε αυτό το φονικό τρίμηνο που κράτησε η Μάχη του Στάλινγκραντ, Σοβιετικοί και Ναζί πολεμούσαν πόντο – πόντο για να καταφέρουν να επικρατήσουν. Είναι ενδεικτικό πως υπάρχουν μαρτυρίες που αναφέρουν πως για να κατακτηθεί ένα ερειπωμένο διαμέρισμα οι μάχες ήταν ανελέητες. Για μια κουζίνα που δεν είχε καταστραφεί μπορεί να έπεφταν νεκροί δεκάδες στρατιώτες και από τις δύο πλευρές.
Ο Σεπτέμβρης κύλησε με διαδοχικές νίκες για τους Ναζί. Τον Οκτώβριο οι Σοβιετικοί ήταν στριμωγμένοι αλλά και οι Ναζί βίωναν τις πρώτες σημαντικές ήττες ενώ είχαν να αντιμετωπίσουν και το μεγαλύτερο από τα προβλήματα: τους ελεύθερους σκοπευτές που τους σάρωναν. Ο στρατιώτης Ιβάν Σιντορένκο του 1122ου Συντάγματος Τυφεκιοφόρων σκότωσε πάνω από 500 Γερμανούς στρατιώτες. Ακολούθησε ο διάσημος Βασίλι Ζάιτσεφ από την ίδια μονάδα με 242 σκοτωμούς.
Το Νοέμβριο το 90% της πόλης ήταν ερείπια αλλά οι δύο πλευρές συνέχιζαν τις μάχες δίχως κανένα έλεος. Στο τέλος εκείνου το μήνα η πλάστιγγα άρχισε να γέρνει υπέρ των Σοβιετικών καθώς με εντολή του Στάλιν ξεκίνησε η επιχείρηση «Ουρανός». Οι Γερμανοί εγκλωβίστηκαν και μέσα σε μια περιοχή λίγων τετραγωνικών χιλιομέτρων βρέθηκαν περικυκλωμένοι 250.000 στρατιώτες. Σε εκείνο το χρονικό σημείο ήταν η πρώτη φορά που οι δύο πλευρές ήρθαν σε επαφή καθώς οι Σοβιετικοί ζήτησαν από τους Γερμανούς να παραδοθούν.
Η εντολή του Χίτλερ, ωστόσο, ήταν ξεκάθαρη. «Πόλεμος μέχρις εσχάτων». Ο Φύρερ θεώρησε πως θα μπορεί να ανεφοδιάσει από αέρος τους εγκλωβισμένους Γερμανούς στρατιώτες, ωστόσο, η απόφαση αυτή έφερε την ήττα πιο γρήγορα. Η σοβιετική αντιαεροπορική άμυνα κατέρριψε 490 αεροπλάνα της «Λουφτβάφε» που επιχείρησαν τον ανεφοδιασμό.
Από εκεί και έπειτα και μέχρι την παράδοση της 2ας Φεβρουαρίου οι Ναζί έχαναν πολύτιμες δυνάμεις που της στοίχισαν για τη συνέχεια του πολέμου. Ο στρατάρχης Φον Πάουλους ήταν ο αξιωματικός με τον υψηλότερο βαθμό που παραδόθηκε σε ολόκληρη την ιστορία του Γερμανικού στρατού. Μαζί του παραδόθηκαν 22 στρατηγοί και οι εναπομείναντες 91.000 στρατιώτες της 6ης Στρατιάς. Λίγοι επέζησαν για να επιστρέψουν πολλά χρόνια αργότερα στη Γερμανία, ενώ ο στρατάρχης Φον Πάουλους αποκήρυξε το παρελθόν του και στη δίκη της Νυρεμβέργης κατέθεσε σαν μάρτυρας κατηγορίας κατά του Χίτλερ.
