Εγκλήματα όπως αυτό στην Πάτρα – γιατί περί αυτού πρόκειται είτε θύτης είναι η Ρούλα Πισπιρίγκου είτε όχι – προκαλούν το λεγόμενο κοινό περί δικαίου αίσθημα. Δημιουργούν μια συλλογική αντίδραση, μια περιδίνηση σε σκέψεις και συναισθήματα δυσάρεστα και εν πολλοίς σκοτεινά.
Κάθε άνθρωπος, όσο ορθολογιστής κι αν είναι έρχεται να αναρωτηθεί το κοινώς λεγόμενο «πώς μπόρεσε;». Τη Ρούλα Πισπιρίγκου βαραίνει η κατηγορία πως σκότωσε το ίδιο της το σπλάχνο, ενώ εύλογα, εκτός από την Τζωρτζίνα, οι υποψίες στρέφονται στην ίδια για τους μυστηριώδεις θανάτους και των άλλων δύο της παιδιών.
«Αυτό που και σε αυτή την περίπτωση ακούγεται από τον κόσμο πως “δεν ήθελα να το πιστέψω”, είναι μεγάλη αλήθεια, σε μικρότερο ή μεγαλύτερο βαθμό για όλους μας, ακόμη και αν ξέραμε, ακόμη και αν βλέπαμε» υποστηρίζει μιλώντας στο The Standard, ο Κοινωνικός Ψυχολόγος και Ψυχοθεραπευτής, Γιώργος Καραδάκης.
Η υπόθεση στην Πάτρα «φώναζε» πολύ πριν εκδοθεί το ένταλμα σύλληψης και παρότι η Ρούλα Πισπιρίγκου αρνείται κάθε κατηγορία (και με βάση το τεκμήριο της αθωότητας παραμένει αθώα μέχρι αποδείξεως του εναντίου), οι σκέψεις όλων πήγαιναν στο πιο σκοτεινό σενάριο από την αρχή.
Πάντοτε όμως, όπως περιγράφει ο κ. Καραδάκης, μένει ζωντανή η ελπίδα πως οι φόβοι μας αυτοί θα διαψευστούν. «Αυτό που μας ανακουφίζει και κάθε φορά σε ένα μυθιστόρημα ή παραμύθι με καλό τέλος. Η ελπίδα! Η βίαιη και απάνθρωπη στέρηση της ελπίδας από κάθε άνθρωπο, είναι δυσβάσταχτο συναίσθημα και εξαιρετικά δύσκολο στην διαχείριση του» εξηγεί για όσα έχουν έρθει στο φως αναφορικά με τη Ρούλα Πισπιρίγκου.
Είναι η Ρούλα Πισπιρίγκου μια σύγχρονη Μήδεια;
Στους δημοσιογράφους και κατ’ επέκταση στους εθισμένους στα media τηλεθεατές, αναγνώστες και χρήστες του διαδικτύου αρέσουν πολύ οι πηχυαίοι τίτλοι. Τα παρατσούκλια που θα δίνουν με μια αυτοαναφορική λέξη το ποιόν του προσώπου που θέλουν να σκιαγραφήσουν. Δεν ήταν πολύ δύσκολο εδώ να φέρει κανείς στο νου την τραγική ηρωίδα του Ευριπίδη, Μήδεια. Είναι όμως η Ρούλα Πισπιρίγκου μια σύγχρονη Μήδεια;
«Η όποια σύνδεση με τη Μήδεια είναι καθαρά και μόνο ως προς την ανθρωποκτονία τέκνων. Κατά τα λοιπά, η Μήδεια είναι ένα χαρακτήρας που πάσχει, βρίσκει τη λύση μέσω μιας στιγμιαίας απόφασης δολοφονίας των τέκνων της και εν τέλει επέρχεται μέσα από διάφορες διαδικασίες η κάθαρση» τονίζει ο ψυχολόγος. «Η κατηγορούμενη εν προκειμένω, στο σήμερα, είναι ένα άτομο που δεν πάσχει, είναι απαθές, ο λόγος και η εκφορά του είναι ελλιπής όποιας ένδειξης ενσυναίσθησης και απλώς παραθέτει γεγονότα, σε όλες τις δημόσιες δηλώσεις» προσθέτει.
Η κατηγορούμενη εν προκειμένω, στο σήμερα, είναι ένα άτομο που δεν πάσχει, είναι απαθές, ο λόγος και η εκφορά του είναι ελλιπής όποιας ένδειξης ενσυναίσθησης
Ο κ. Καραδάκης περιγράφει έναν άνθρωπο που παθιάζεται, σύμφωνα με όσα έχουν δει το φως της δημοσιότητας, μόνο με την εικόνα του, με τον τρόπο που αυτή προβάλλεται εκεί έξω. «Οι μόνες ενδείξεις πάθους, σύμφωνα με τις μαρτυρίες που έχουν βγει στο φως, είναι γύρω από την εικόνα που πρόβαλε, της συνεχώς παθολογικά παθούσας ή της μητέρας που διεκδικεί την προσοχή της συμπόνιας των άλλων. Πουθενά στα λεγόμενα της [δεν υπάρχει συμπόνοια] γύρω από τον χαμό των τριών τέκνων» σημειώνει για τη Ρούλα Πισπιρίγκου.
Το προφίλ ενός serial killer
Ένα ακόμη στοιχείο που αξίζει εδώ να σημειωθεί είναι πως οι θάνατοι των τριών παιδιών επήλθαν σε διάστημα δύο χρόνων κι όχι, όπως τονίζει ο ψυχολόγος «σε μια στιγμή παραφροσύνης». Ο κύριος Καραδάκης κάνει λόγο για «χρόνια που θα μπορούσαν να φέρουν ενοχές και τύψεις, εννέα απόπειρες που θα μπορούσαν να οδηγήσουν σε ενσυναίσθηση και μεταμέλεια… εδώ δεν έγινε αυτό».
ένα προφίλ serial killer, όπου αντιλαμβάνεται εν προκειμένω, τα παιδιά της ως μια ναρκισσιστική προέκταση του εαυτού της
Πάντοτε μιλώντας με βάση τις ενδείξεις, αλλά και όσα έχουν έρθει στο φως από την έρευνα και τα ρεπορτάζ, ο κ. Καραδάκης σημειώνει για την 33χρονη, Ρούλα Πισπιρίγκου: «Η απώλεια ανθρωπιάς, στην ουσία, παραπέμπει σε ένα προφίλ serial killer, όπου αντιλαμβάνεται εν προκειμένω τα παιδιά της, ως μια ναρκισσιστική προέκταση του εαυτού της. Δυστυχώς λοιπόν, βρίσκω δύσκολο, έως απίθανο και το να ενεργοποιηθεί για εκείνη μια διαδικασία κάθαρσης».
Πώς οδηγείται μια μητέρα σε ένα τέτοιο έγκλημα
Όπως έχουμε αναφέρει ξανά στο παρελθόν, παρότι τέτοιου είδους εγκλήματα, αν αποδειχθεί πως μιλάμε για μητροκτονία, προκαλούν μούδιασμα, η ιστορία έχει δείξει πως συμβαίνουν συνέχεια στην ελληνική κοινωνία και αλλού. Το 1995 για παράδειγμα, μητέρα από το Αιγάλεω επιτέθηκε και σκότωσε με κουζινομάχαιρο τον τρίχρονο γιο της. Έναν χρόνο αργότερα, μια 48χρονη δολοφόνησε την κόρη της γιατί ανακάλυψε πως ήταν έγκυος καίτοι ανύπαντρη. Και η λίστα των μανάδων που αφαίρεσαν τη ζωή των παιδιών τους δεν τελειώνει…
Τι είναι όμως εκείνο που σπρώχνει τον γονιό να βλάψει το παιδί του (τονίζουμε ξανά πως στην περίπτωση της Πάτρας η Ρούλα Πισπιρίγκου κατηγορείται και δεν έχει καταδικαστεί για ένα τέτοιο έγκλημα); «Η έρευνα έχει δείξει, ότι ανθρωποκτονίες από γονείς, συμβαίνουν όταν συγκλίνουν ένας αστερισμός παραγόντων: παρέκκλιση της προσωπικότητας, κατάρρευση των σχέσεων του ζευγαριού, οικογενειακή βία, κατάχρηση ουσιών» εξηγεί ο κ. Καραδάκης.
«Νέα δεδομένα από ιατροδικαστές και νομικούς υπογραμμίζουν τους εντυπωσιακούς δεσμούς στις ανθρωποκτονίες τέκνων, με την ενδοοικογενειακή βία, κάθε τύπου και την παιδική κακοποίηση – πιθανές απειλές προς τα παιδιά εν τέλει, που υποτιμώνται καταστροφικά» συνεχίζει. Σε κάθε περίπτωση, ο ψυχολόγος παραπέμπει στην εικόνα που έκρυβε καλά η Ρούλα Πισπιρίγκου, εν προκειμένω και κάθε θύτης εν γένει.
Η εικόνα που γνώριζαν απολύτως σίγουρα οι κοντινοί της άνθρωποι και εκείνη που είχε θορυβήσει, ετεροχρονισμένα, τον κρατικό μηχανισμό, πρέπει να απασχολήσει, γιατί αν είχε αξιολογηθεί σωστά, θα είχε ως αποτέλεσμα να σωθούν αυτά τα παιδιά
«Η εικόνα που άφησε εμάς να δούμε, της μάνας που έχασε τα παιδιά της, της δυνατής γυναίκας που συνεχίζει, της συζύγου που είναι εκεί για την οικογένεια, αυτό είναι ένα κατασκεύασμα. Μια διαδικασία για να προφυλάξει τον προαναφερθέν ναρκισσιστικό «Εγώ» της» υποστηρίζει ο ψυχολόγος σε ένα ψυχογράφημα για την Ρούλα Πισπιρίγκου.
«Η εικόνα πίσω από αυτή, αυτή που γνώριζαν απολύτως σίγουρα οι κοντινοί της άνθρωποι και εκείνη που είχε θορυβήσει, ετεροχρονισμένα, τον κρατικό μηχανισμό, πρέπει να απασχολήσει, γιατί αυτή η εικόνα, αν είχε αξιολογηθεί σωστά, θα είχε ως αποτέλεσμα να σωθούν αυτά τα παιδιά» προσθέτει.
Η Ρούλα Πισπιρίγκου γκρέμισε το αρχέτυπο της μάνας
Οι εικόνες του οργισμένου πλήθους, ενός όχλου χωρίς λογική που επιθυμεί να κατασπαράξει την 33χρονη έχουν κατακλύσει την ελληνική επικαιρότητα από την ώρα που έγινε γνωστό πως συνελήφθη η Ρούλα Πισπιρίγκου. Τρομακτικά ένστικτα, αντιδράσεις που αρμόζουν μόνο σε άγρια όντα και όχι σε μέλη μιας πολιτισμένης κοινωνίας. Τι είναι εκείνο που ξυπνά (χωρίς να δικαιολογεί) τόσο βίαιες αντιδράσεις σε μερίδα του κόσμου, όπως είδαμε τόσο στην Πάτρα, όσο και έξω από την Ευελπίδων;
«Στη συγκεκριμένη περίπτωση, έχουμε να κάνουμε και με μία κατάρρευση του αρχέτυπου αυτής ακριβώς της ελπίδας για τη ζωή, της έννοιας της μάνας. Που από φάρος της ελπίδας ότι το καλό υπάρχει και μας γεννά, μετατρέπεται σε ιδιοτελής δολοφόνος» μας εξηγεί ο ψυχολόγος. «Αυτό και μόνο, έρχεται να σκαλίσει τον κατανοητό φόβο και την ενοχή κάθε γονέα, αν είναι καλός γονιός για τα παιδιά του» προσθέτει.
Ένας «άνθρωπος που θέλουμε να θέλει πάντα το καλό μας και με αυτή την πεποίθηση πορευόμαστε, όπου σε αυτή την υπόθεση, αποδομείται στον ψυχισμό της κοινωνίας, ως μια αδίσταχτη απειλή» περιγράφει για τον τρόπο που προκαλεί τα πιο άγρια ένστικτά μας, η πιθανότητα μια μάνα να έχει διαπράξει ένα τόσο αποκρουστικό έγκλημα. «Όλες οι απειλές γεννούν όχλους, όλες οι αιτίες μαζικού φόβου, εδώ ο κόσμος φοβήθηκε. Είναι κατανοητό το ένστικτο απέναντι στο φόβο, αλλά επιβεβλημένη η τιθάσευση του» συνεχίζει ο κ. Καραδάκης.
Όποια και αν είναι η ετυμηγορία για τη Ρούλα Πισπιρίγκου, όσο κοντά κι αν φτάσουμε στην όποια δικαίωση για το νήμα 3 μικρών παιδιών που κόπηκε βίαια και παράκαιρα, καλό είναι να έχουμε κατά νου την παρακάτω διαπίστωση του ψυχολόγου: «Ο πολιτισμός ως έννοια είναι εύθραυστος πάντα, απέναντι σε κάθε ένστικτο, σε κάθε λαό, αλλοίμονο μας όμως αν δεν τον διαφυλάξουμε ως κόρη οφθαλμού. Οι μεγαλύτεροι μας φόβοι, το χάος και η αφάνεια, θα βρουν χώρο ύπαρξης».
*Ο Γεώργιος Παναγιώτης Καραδάκης (Msc) Κοινωνικός Ψυχολόγος και Ψυχοθεραπευτής, γεννήθηκε στην Αθήνα όπου μεγάλωσε και μαθήτευσε. Έπειτα πήγε στο Λονδίνο για σπουδές και παρέμεινε εκεί για μεταπτυχιακές σπουδές και εξειδικεύτηκε στην Κοινωνική Ψυχολογία, την Ψυχανάλυση, την Κλινική και Συνθετική Ψυχοθεραπεία.
