Ο κύκλος των φίλων του Ρώσου προέδρου είναι αρκετά ευρύς, παρά τον πόλεμο που κήρυξε κατά τη διάρκεια της μακροχρόνιας παραμονής του στην εξουσία σε όποιους ολιγάρχες δεν γονάτισαν μπροστά στην παντοκρατορία του. Ωστόσο, ένας από τους φίλους του, ο Γεβγκένι Πριγκόζιν, ο επονομαζόμενος και σεφ του Πούτιν, δεν τον στηρίζει μόνο οικονομικά, αποτελεί το μακρύ χέρι του ρωσικού καθεστώτος στο πεδίο των μαχών.
Ο σεφ του Πούτιν έκανε την περιουσία του διευθύνοντας επιχειρήσεις τροφοδοσίας φαγητού (κέιτερινγκ) τη δεκαετία του 1990 – εξ ου και το παρατσούκλι που τον ακολουθεί από τότε. Άλλωστε, εντάχθηκε στον κύκλο της ελίτ του προέδρου Βλαντίμιρ Πούτιν όταν ο Ρώσος ηγέτης άρχισε να γευματίζει στο πολυτελές πλωτό εστιατόριό του στην Αγία Πετρούπολη, που ονομάζεται New Island, το 2001.
Όπως πολλοί άλλοι Ρώσοι ολιγάρχες, σεφ του Πούτιν, κατά κόσμον κύριος Πριγκόζιν , 61 ετών, έχει επεκταθεί σε διάφορες επιχειρήσεις, χρησιμοποιεί σκιώδεις offshore εταιρείες και απολαμβάνει έναν πολυτελή τρόπο ζωής με τζετ-σετ. Τουλάχιστον απολάμβανε ως τις κυρώσεις της Δύσης σε Ρώσους ολιγάρχες μετά τον πόλεμο στην Ουκρανία.
Οι κατηγορίες σε βάρος του Σεφ του Πούτιν
Σήμερα, ο Πριγκόζιν κατηγορείται ότι με τις ενέργειές του έθεσε σε κίνδυνο την ειρήνη, την ασφάλεια και την σταθερότητα της Λιβύης. Του έχει απαγορευθεί η είσοδος στην Ευρωπαϊκή Ένωση και τα περιουσιακά του στοιχεία έχουν παγώσει. Η σχετική απόφαση του Οκτωβρίου 2020 επικυρώθηκε από τα κράτη μέλη τον Ιούλιο 2021.
Έγινε γνωστός στην Αγία Πετρούπολη, τη γενέτειρα του Πούτιν, αλλά δεν ήταν στην αρχική ομάδα των συμμάχων του Πούτιν, οι οποίοι σχημάτισαν μια λέσχη ντάτσας (ρωσική εξοχική κατοικία) με την ονομασία Ozero.
Στα είκοσί του, πριν γίνει πωλητής χοτ-ντογκ και επιτυχημένος επιχειρηματίας παροχής φαγητού, φυλακίστηκε για εννέα χρόνια για ληστεία και απάτη. Ο καπιταλισμός όμως με τη «θεραπεία σοκ» που επιβλήθηκε στη Ρωσίας τη δεκαετία του 1990 δημιούργησε πολλές επιχειρηματικές ευκαιρίες για τους εγκληματίες, καθώς μπορούσαν να καλέσουν φίλους για να αποκρούσουν επιθετικούς αντιπάλους.
Ο σεφ του Πούτιν είχε κρατήσει χαμηλό προφίλ για χρόνια, αλλά το 2011 μίλησε σε μια εφημερίδα της Αγίας Πετρούπολης για ένα παιδικό παραμύθι που έγραψε κάποτε, το οποίο παρουσίαζε νάνους να υπερασπίζονται έναν βασιλιά από εχθρούς.
Ο αρχηγός στο «εργοστάσιο τρολ» της Αγίας Πετρούπολης
Το 2018, το υπουργείο Οικονομικών των ΗΠΑ επέβαλε κυρώσεις κατά του σεφ του Πούτιν, κατηγορώντας τον ότι κατεύθυνε τις ρωσικές προσπάθειες να επηρεάσει τις ενδιάμεσες εκλογές του 2018 στις ΗΠΑ. Ο Ρώσος εμπλέκεται και πάλι μέσω του διαβόητου Οργανισμού Έρευνας Διαδικτύου (IRA), που χαρακτηρίζεται ως «εργοστάσιο τρολ» της Αγίας Πετρούπολης, το οποίο, σύμφωνα με τις αμερικανικές αρχές, χρησιμοποίησε ψεύτικους λογαριασμούς στο διαδίκτυο και ψεύτικες ειδήσεις για να επηρεάσει τους ψηφοφόρους των ΗΠΑ στις προεδρικές εκλογές του 2016.
Ο κ. Πριγκόζιν, η εταιρεία Concord Catering, οι επιχειρηματικοί του συνεργάτες και η IRA παραπέμφθηκαν σε δίκη από αμερικανικό δικαστήριο τον Φεβρουάριο του 2018 για την εν λόγω παρέμβαση στις εκλογές. Οι κατηγορίες συντάχθηκαν από τον ειδικό εισαγγελέα των ΗΠΑ Ρόμπερτ Μιούλερ, ο οποίος διερευνούσε τις φερόμενες ρωσικές προσπάθειες να βοηθήσουν την προεκλογική εκστρατεία του Ντόναλντ Τραμπ.
Ο ίδιος πάντως ο σεφ του Πούτιν απέκρουσε το κατηγορητήριο, λέγοντας: «Οι Αμερικανοί είναι πολύ ευαίσθητοι άνθρωποι- βλέπουν αυτό που θέλουν να δουν. Δεν είμαι καθόλου αναστατωμένος που βρίσκομαι σε αυτή τη λίστα. Αν θέλουν να δουν τον διάβολο, ας τον δουν».
Τι είναι η ομάδα Wagner στην οποία εμπλέκεται ο Ολιγάρχης
Ποια είναι όμως η σχέση του με την περιβόητη ομάδα Wagner; Σύμφωνα με έρευνα του BBC για την ομάδα Wagner έδειξε την πιθανή εμπλοκή ενός 51χρονου πρώην αξιωματικού του ρωσικού στρατού, του Ντμίτρι Ουτκιν. Πιστεύεται ότι ίδρυσε τη Wagner και της έδωσε το όνομά της – το δικό του πρώην διακριτικό κλήσης στον στρατό.
Πρόκειται για βετεράνο των πολέμων της Τσετσενίας, πρώην αξιωματικό των ειδικών δυνάμεων και αντισυνταγματάρχης της GRU, της στρατιωτικής υπηρεσίας πληροφοριών της Ρωσίας. Η ομάδα Wagner ανέλαβε για πρώτη φορά δράση κατά τη διάρκεια της προσάρτησης της Κριμαίας από τη Ρωσία το 2014, λέει η Τρέισι Τζέρμαν, καθηγήτρια συγκρούσεων και ασφάλειας στο King’s College του Λονδίνου στο βρετανικό μέσο.
«Οι μισθοφόροι της πιστεύεται ότι είναι κάποιοι από τα “μικρά πράσινα ανθρωπάκια” που κατέλαβαν την περιοχή», λέει. «Περίπου 1.000 από τους μισθοφόρους της υποστήριξαν στη συνέχεια τις φιλορωσικές πολιτοφυλακές που μάχονταν για τον έλεγχο των περιοχών Λουχάνσκ και Ντονέτσκ» κατά τις αναταραχές που οδήγησαν στην βίαιη προσάρτηση της Κριμαίας πριν από 8 χρόνια.
«Η λειτουργία ενός μισθοφορικού στρατού είναι αντίθετη με το ρωσικό σύνταγμα», προσθέτει. «Ωστόσο, η Wagner παρέχει στην κυβέρνηση μια δύναμη που μπορεί να αρνηθεί. Η Wagner μπορεί να εμπλακεί στο εξωτερικό και το Κρεμλίνο μπορεί να πει: “Δεν έχει καμία σχέση με εμάς”». Πράγματι, η Ρωσία αρνείται πεισματικά ότι η ομάδα έχει οποιαδήποτε σχέση με το κράτος. Φαίνεται ωστόσο πως η ομάδα αυτή στρατολογεί στοχευμένα βετεράνους του ρωσικού στρατού που πρέπει να εξοφλήσουν χρέη.
Η έρευνα του BBC που εντόπισε τους δεσμούς του Ουτκιν με τον όμιλο Wagner συνδέει επίσης τον Γεβγκένι Πριγκόζιν, . Ο 61χρονος επιχειρηματίας, κατηγορείται από την ΕΕ ότι στήριξε οικονομικά τις δραστηριότητες της παραστρατιωτικής ομάδας Wagner στην Λιβύη, ωστόσο έχει είχε ζητήσει από το Δικαστήριο της Ευρωπαϊκής Ένωσης την ακύρωση της απόφασης. Επικαλέσθηκε «παραβίαση της υποχρέωσης προσδιορισμού κινήτρου στις αποφάσεις, μη αποδεκτό των αποδεικτικών στοιχείων που χρησιμοποιήθηκαν, εσφαλμένη αξιολόγηση των γεγονότων, κατάχρηση εξουσίας και παραβίαση των θεμελιωδών δικαιωμάτων του».
Πολλές από τις εταιρείες του κ. Πριγκόζιν βρίσκονται επί του παρόντος υπό τις κυρώσεις των ΗΠΑ για αυτό που αποκαλούν «κακόβουλη πολιτική και οικονομική επιρροή σε όλο τον κόσμο». Ο ίδιος πάντα αρνιόταν οποιαδήποτε σχέση με τον όμιλο Wagner
Η δράση της ομάδας Wagner
Το 2015 η ομάδα Wagner άρχισε να δραστηριοποιείται στη Συρία, πολεμώντας στο πλευρό των φιλοκυβερνητικών δυνάμεων και φυλάσσοντας πετρελαιοπηγές.
Από το 2016 δραστηριοποιείται στη Λιβύη, υποστηρίζοντας τις δυνάμεις που είναι πιστές στον στρατηγό Χαλίφα Χαφτάρ. Πιστεύεται ότι έως και 1.000 μισθοφόροι της Wagner συμμετείχαν στην προέλαση του Χαφτάρ κατά της επίσημης κυβέρνησης στην Τρίπολη το 2019.
Το 2017, ο όμιλος Wagner προσκλήθηκε στην Κεντροαφρικανική Δημοκρατία (ΚΑΔ) για τη φύλαξη ορυχείων διαμαντιών. Αναφέρεται επίσης ότι εργάζεται στο Σουδάν, φρουρώντας ορυχεία χρυσού.
Στον πόλεμο στην Ουκρανία, φημολογείται πως οι άνδρες της ομάδας επιχείρησαν να δολοφονήσουν τον Ουκρανό πρόεδρο Βολόντιμιρ Ζελένσκι κι αυτό γιατί σε περίπτωση επιτυχίας του εγχειρήματος η Μόσχα θα μπορούσε να αρνηθεί οποιαδήποτε ευθεία ανάμειξη στο σχέδιο δολοφονίας του Ζελένσκι. Το Κίεβο ανακοίνωνε στις αρχές Μαρτίου πως εξοντώθηκαν τα μέλη της επίλεκτης ομάδας των Τσετσένων, οι οποίοι είχαν σταλεί για να δολοφονήσουν τον πρόεδρο της Ουκρανίας. Οι Τσετσένοι φαίνεται πως έχουν σχέση με την εν λόγω ομάδα του σεφ του Πούτιν.
