Οι γραφικές εικόνες που παρακολουθούμε συχνά πυκνά στην ελληνική Βουλή σίγουρα δεν περιποιούν τιμή για κανέναν εκ των πρωταγωνιστών τους. Σε κάθε περίπτωση, πέραν των λεονταρισμών των φασιστών της Χρυσής Αυγής, ευτυχώς εδώ και δεκαετίες οι εκρήξεις περιορίζονται σε λεκτικούς ακροβατισμούς και ευφυολογήματα, ουρλιαχτά και γαϊδουροφωνάρες. Πριν από 99 χρόνια ωστόσο, σαν σήμερα, ο Θεόδωρος Πάγκαλος έβγαζε περίστροφο και επιχειρούσε να πυροβολήσει βουλευτή της συντηρητικής παράταξης στο προαύλιο της Βουλής.
Ναι, ο Θεόδωρος Πάγκαλος, παππούς του πρώην βουλευτή του ΠΑΣΟΚ που θα γραφτεί στην ιστορία για το αμίμητο «μαζί τα φάγαμε», είχε καταλάβει κι εκείνος κάμποσες – και πολλές εξ αυτών μελανές – σελίδες της πρόσφατης ιστορίας του πολιτικού βίου της χώρας.
Ήταν 4 Φεβρουαρίου του 1924 σε μια ιδιαίτερα ταραγμένη περίοδο, όπου τα απόνερα της Μικρασιατικής Καταστροφής είχαν οδηγήσει τον τότε Βασιλιά Γεώργιο, αλλά και σειρά συντηρητικών πολιτικών στο περιθώριο. Σε μια Εθνοσυνέλευση γεμάτη με εκπροσώπους που στήριζαν τον Ελευθέριο Βενιζέλο, ένας συντηρητικός, ο οποίος μάλιστα φώναζε πως κανείς δεν ενδιαφέρεται για την υγεία του πολιτικού, ήταν αρκετούς για να βγουν τα κουμπούρια.
Ο Θεόδωρος Πάγκαλος και η πολιτική
Έχοντας γράψει μια λαμπρή σελίδα στην στρατιωτική ζωή του τόπου, λαμβάνοντας μέρος στο κίνημα στο Γουδί, αλλά και στους βαλκανικούς πολέμους και την μικρασιατική εκστρατεία, ο Θεόδωρος Πάκγαλος βρέθηκε στην Ευρώπη, πικραμένος από τα αποτελέσματα της Συνθήκης της Λωζάννης που υπεγράφη μεταξύ Ελλάδος και Τουρκίας στις 24 Ιουλίου του 1923.
Εκείνος πίστευε πως η χώρα θα μπορούσε να ανακαταλάβει την ανατολική Θράκη με στρατιωτικά μέσα, ενώ υπήρξε πρωτεργάτης ενός κινήματος εναντίον της τότε κυβέρνησης στη Θεσσαλονίκη.
Καθώς ωστόσο τα σχέδιά του ματαιώθηκαν και επειδή είχε αποκτήσει ιδιαίτερο κύρος και απήχηση, κυρίως στις τάξεις προσφύγων, ο Θεόδωρος Πάγκαλος αποφάσισε να συμμετάσχει στις εκλογές του Δεκεμβρίου του 1923. Με δηλώσεις και άρθρα του υποστήριξε την άμεση πολιτειακή μεταβολή, δηλαδή την ανατροπή του Βασιλιά και την εγκαθίδρυση αβασίλευτης Δημοκρατίας.
Οι εκλογές της 17ης Δεκέμβρη 1923
Στις εκλογές της 17ης Δεκεμβρίου όλα τα συντηρητικά κόμματα είχαν δηλώσει αποχή και έτσι η σύνθεση της Δ΄ Εθνοσυνέλευσης που προέκυψε ήταν αποκλειστικά Βενιζελική. Όπως αναφέρει μια εκτενέστατη ιστορική καταγραφή των γεγονότων εκείνης της εποχής από τα istorikathemata, με τις τάξεις των Βενιζελικών είχαν εκλεγεί περίπου 120 πληρεξούσιοι που υποστήριζαν την ανακήρυξη αβασίλευτης Δημοκρατίας.
Ο Θεόδωρος Πάγκαλος είχε αποχωρήσει από τη Δημοκρατική Ένωση και είχε υποβάλει υποψηφιότητα ως ανεξάρτητος στην περιφέρεια Θεσσαλονίκης καταφέρνοντας να εκλεγεί και ο Βενιζέλος είχε αναλάβει τα ηνία της χώρας.
Την γραμμή των συντηρητικών για αποχή από εκείνη την εκλογική αναμέτρηση είχε αρνηθεί να ακολουθήσει μια μικρή ομάδα 6 πολιτευτών από την Βόρεια Ελλάδα οι οποίοι συμμετείχαν στις εκλογές και εξελέγησαν εύκολα.
Ο πιο σημαντικός πολιτευτής ανάμεσα τους, ήταν αναμφίβολα ο Γεώργιος Μπούσιος, υπουργός σε όλες τις μετανοεμβριανές κυβερνήσεις. Ανάμεσα στους συντηρητικούς εκλεγέντες ήταν και ο Αθανάσιος Τζώνης, κτηνίατρος στο επάγγελμα που είχε εκλεγεί πληρεξούσιος (σαν αν λέμε βουλευτής) Άρτης.
Το κλίμα της Εθνοσυνέλευσης εκείνη την εποχή ήταν εκρηκτικό, οι διακοπές των ομιλητών συχνές, ενώ πολλοί πληρεξούσιοι, ανάμεσά τους και ο Θεόδωρος Πάγκαλος, κατηγορούσαν από βήματος τον βασιλιά και τους απόντες συντηρητικούς ως αποκλειστικούς υπεύθυνους για την Μικρασιατική καταστροφή.
Το περιστατικός της 4ης Φλεβάρη
Εκείνη την ημέρα, την 4η Φλεβάρη, ανακοινώθηκε στο σώμα η κατάσταση της υγείας του Ελευθέριου Βενιζέλου, ο οποίος είχε ένα πρόβλημα υγείας. «Δεν μας ενδιαφέρει τι λέει ο Βακέζ για την καρδία του Βενιζέλου που δολοφόνησε έξι πατριώτες πολιτικούς» ακούστηκε να φωνάζει ο Αθανάσιος Τζώνης, αναφερόμενος προφανώς στην πολύκροτη δίκη των εξ, μετά την Μικρασιατική Καταστροφή.
«Ο Βενιζέλος θεωρείται ως μη υπάρχον από τον Ελληνικό λαό. Τα εννέα δέκατα του Ελληνικού λαού φωνάζουν Ζήτω ο Βασιλιάς Γεώργιος!!!» συμπλήρωνε μέσα σε ένα κοινοβούλιο γεμάτο από υποστηρικτές του Κρητικού πολιτικού, ο Αρτινός. Ακολούθησε ένα πανδαιμόνιο με δημοκρατικούς πληρεξουσίους να κινούνται από τα αριστερά έδρανα προς τον Τζώνη για να τον λιντσάρουν. Ο πρόεδρος της έδρας, έλυσε εσπευσμένα την συνεδρίαση για να μην δωθεί συνέχεια.
Ο Τζώνης καθώς αποχωρούσε από το κτίριο της Βουλής, συνάντησε στο προαύλιο τον Πάγκαλο ο οποίος του πρότεινε να γίνει δημοκρατικός για να εκλέγεται άνετα βουλευτής στο μέλλον. Ο κτηνίατρος χωρίς δισταγμό έδωσε δύο δυνατές γροθιές στον πρώην Στρατιωτικό, ο οποίος αφού ξεπέρασε την πρώτη έκπληξη τράβηξε το περίστροφο του. Ωστόσο, ο Τζώνης ήταν πιο γρήγορος και τον αφόπλισε.
Η έντονη διαμάχη που μοιάζει με φαρ ουέστ δεν τελείωσε εκεί, καθώς με τον εγωισμό του πληγωμένο, ο Θεόδωρος Πάγκαλος διέταξε τη φρουρά να πυροβολήσει. Ο επικεφαλής της φρουράς έδωσε πράγματι διαταγή στους στρατιώτες να οπλίσουν και να πυροβολήσουν τον Τζώνη, που σώθηκε μόνο χάρις την επέμβαση του Φρούραρχου της βουλής Νικολετάτου.
Ο Αρτινός δεν τρόμαξε μπροστά στον κίνδυνο για τη ζωή του, αλλά αντιθέτως καταδίωξε τον Πάγκαλο που κατευθυνόταν προς το αυτοκίνητο του, υβρίζοντας τον «θρασύδειλο» και «χάρτινο στρατηγό».
Πώς κάλυψε ο Τύπος της εποχής το περιστατικό
Όπως ήταν αναμενόμενο στον απόηχο του επεισοδίου ο Τζώνης εξυμνήθηκε από τις συντηρητικές εφημερίδες και εξυβρίστηκε από τις δημοκρατικές ως «ζωοκλέπτης» και “καραγκιόζης».
Ο Τζώνης έγινε ο ήρωας των συντηρητικών που έστειλαν εκατοντάδες συγχαρητήρια τηλεγραφήματα από όλη την Ελλάδα ενώ κάποιοι μάζεψαν και υπογραφές συμπαράστασης, καθώς ο Πάγκαλος ήταν ένα ιδιαιτέρως μισητό πρόσωπο για τους «συνταγματικούς».
Ενάμιση χρόνο αργότερα, εκμεταλλευόμενος την πολιτική αστάθεια, ο Θεόδωρος Πάγκαλος θα κατέλυε την εξουσία και θα εγκαθίδρυε τη Δικτατορία Πάγκαλου, ένα κεφάλαιο που δεν χωρεί να αναπτυχθεί εδώ!
