Η υπόθεση τρομοκρατικού σχεδίου με στόχο ισραηλινό εστιατόριο στην καρδιά της Αθήνας, επανάφερε στο προσκήνιο ιστορίας κατασκοπείας, οι οποίες και θριάμβευσαν στην εποχή του Ψυχρού πολέμου σε όλη την υφήλιο. Μεταξύ των πιο αναγνωρίσιμων μυστικών υπηρεσιών στον κόσμο, η ισραηλινή Μοσάντ, το έργο της οποίας έχει αποτελέσει ακόμη και αντικείμενο έμπνευσης για χολιγουντιανή ταινία.
Η ισραηλινή υπηρεσία συνέβαλε σύμφωνα με τις ανακοινώσεις ΕΥΠ και Αστυνομίας στον εντοπισμό των δύο συλληφθέντων τα στοιχεία των οποίων δόθηκαν σήμερα στη δημοσιότητα από τον Ελληνικό Τύπο.
Όπως γνωστοποίησε το γραφείο του ισραηλινού πρωθυπουργού Μπενιαμίν Νετανιάχου χθες, την ΕΥΠ και την Αντιτρομοκρατική βοήθησαν οι ισραηλινές μυστικές υπηρεσίες (Μοσάντ) στις έρευνες που οδήγησαν σε 2 συλλήψεις.
Ποια είναι η περιβόητη ισραηλινή υπηρεσία πληροφοριών
H Μοσάντ ένας από τις τρεις υπηρεσίες πληροφοριών του Ισραήλ, μαζί με την Aman (στρατιωτική υπηρεσία πληροφοριών) και τη Shin Bet (εσωτερική ασφάλεια). Η Μοσάντ ασχολείται με τη συλλογή πληροφοριών από το εξωτερικό, την ανάλυση πληροφοριών και τις μυστικές επιχειρήσεις.
Ιδρύθηκε επίσημα τον Δεκέμβριο του 1949 ως Ινστιτούτο Συντονισμού, η Μοσάντ ήταν ο διάδοχος του βραχίονα πληροφοριών της Χαγκανά (της εβραϊκής στρατιωτικής δύναμης στην Παλαιστίνη κατά την περίοδο της βρετανικής εντολής).
Πριν την εγκαθίδρυση του ισραηλινού κράτους, υπήρχαν αρκετές οργανώσεις που δρούσαν εντός του εβραϊκού πληθυσμού και οι οποίες χρειάζονταν πληροφορίες για την καθορισμένη δραστηριότητα, συμπεριλαμβανομένης της διάσωσης Εβραίων, της παράνομης μετανάστευσης, της επίθεσης κατά των Αράβων και της δράσης κατά της Βρετανικής Κατοχής.
Η μεγαλύτερη παραστρατιωτική οργάνωση, η Haganah (Η Άμυνα), ίδρυσε την Sherut Yediot (Shai, υπηρεσία πληροφοριών) για τη συλλογή πληροφοριών, τόσο για τη δραστηριότητα της όσο και για την παροχή πληροφοριών στην ηγεσία του εβραϊκού πληθυσμού για την πολιτικοστρατιωτική της αντιπαράθεση με τους Άραβες στη Μέση Ανατολή και τα αραβικά κράτη.
Η ίδρυσή της ήταν μέρος της αναγνώρισης από τον Νταβίντ Μπεν Γκουριόν, πρώτου πρωθυπουργού αμέσως μετά την ίδρυση του κράτους του Ισραήλ, ότι υπήρχε ανάγκη να δημιουργηθούν εθνικά πλαίσια για τις υπηρεσίες πληροφοριών που λειτουργούσαν κατά την προ-κρατική περίοδο.
Σε εκείνον θα πρέπει να αποδοθεί και η ίδρυση μιας κρατικής υπηρεσίας πληροφοριών για το εξωτερικό (η μετέπειτα Μοσάντ), με επικεφαλής τον Ρεουβέν Σιλόα, η οποία θα υπαγόταν στο Υπουργείο Άμυνας μέχρι το τέλος του πολέμου και στη συνέχεια ενδεχομένως στο Υπουργείο Εξωτερικών.
«Έχω αναθέσει στον Reuven Shiloah, σύμβουλο του Υπουργείου Εξωτερικών για ειδικά έργα, να οργανώσει και να ηγηθεί του ινστιτούτου. Ο Reuven Shiloah θα αναφέρεται σε μένα. Θα ενεργεί σύμφωνα με τις οδηγίες μου και θα μου υποβάλλει τακτικές εκθέσεις εργασίας», έγραφε ο τότε πρωθυπουργός του Ισραήλ σε επιστολή του με την οποία συστήθηκε ουσιαστικά η Μοσάντ.
Οι πρώτες μέρες λειτουργίας της ισραηλινής υπηρεσίας
Πρώτος διευθυντής ήταν ο Ρεουβέν Σιλόα, ο οποίος είχε ασχοληθεί με ειδικές επιχειρήσεις και μυστική διπλωματία κατά την προ-κρατική περίοδο. Γραφειοκρατικές συγκρούσεις δυσχέραναν τη νέα υπηρεσία κατά τις πρώτες ημέρες της- χρειάστηκε περισσότερο από ένα έτος για να τεθεί σε λειτουργία, και υπέστη μια πρώτη «κακοτοπιά» το 1951, όταν αποκαλύφθηκε ένα ισραηλινό κύκλωμα κατασκόπων στη Βαγδάτη και συνελήφθησαν αξιωματικοί των μυστικών υπηρεσιών.
Ο Σιλόα συνταξιοδοτήθηκε το 1952 και αντικαταστάθηκε από τον Ισέρ Χαρέλ, ο οποίος είχε προηγουμένως διατελέσει επικεφαλής της εσωτερική ασφάλεια. Ο Χαρέλ πιστώθηκε με τη δημιουργία της Μοσάντ σε έναν άκρως επαγγελματικό οργανισμό ικανό να διεξάγει επιχειρήσεις σε όλο τον κόσμο κατά τη διάρκεια της 11ετούς θητείας του (1952-63).
Οι δράσεις της Μοσάντ που σφυρηλάτησαν τη φήμη της στον κόσμο
Μεταξύ άλλων, η Μοσάντ πιστώνεται τη σύλληψη το 1960 του πρώην Ναζί Αδόλφου Άιχμαν στην Αργεντινή από ομάδα της Μοσάντ και η έκδοσή του στο Ισραήλ για να δικαστεί για εγκλήματα πολέμου.
Η Μοσάντ διατηρεί ακόμη και σήμερα πολυάριθμους ισραηλινούς μυστικούς πράκτορες σε αραβικά και άλλα έθνη. Ο πιο διάσημος από αυτούς ήταν ο Έλι Κοέν, ένας Αιγυπτιακής καταγωγής Εβραίος που διείσδυσε στις υψηλότερες βαθμίδες της συριακής κυβέρνησης παριστάνοντας τον Σύρο επιχειρηματία πριν ανακαλυφθεί και εκτελεστεί το 1965.
Η Μοσάντ και οι πράκτορές της έχουν πραγματοποιήσει μυστικές επιχειρήσεις εναντίον όσων νοούνται από τις ισραηλινές αρχές ως εχθροί του Ισραήλ και πρώην ναζιστών εγκληματιών πολέμου που ζουν στο εξωτερικό.
Η ταινία του Στίβεν Σπίλμπεργκ «Μόναχο» του 2006 βοήθησε στη δημιουργία ενός μύθου γύρω από τη δράση της Μοσάντ για τους τρομοκράτες του Μαύρου Σεπτέμβρη που έσφαξαν 11 Ισραηλινούς αθλητές.
Πράκτορες της Μοσάντ εντόπισαν και δολοφόνησαν τους Άραβες αντάρτες ηγέτες που ήταν υπεύθυνοι για τη σφαγή των Ισραηλινών αθλητών στους Ολυμπιακούς Αγώνες του Μονάχου το 1972.
Τα «φάλτσα» της ισραηλινής υπηρεσίες πληροφοριών
Με την πάροδο των ετών, η εικόνα της Μοσάντ έχει αμαυρωθεί τόσο στο εσωτερικό όσο και στο εξωτερικό, ανέφερε παλιότερο εκτενές δημοσίευμα της Guardian για την ισραηλινή υπηρεσία πληροφοριών.
Κατηγορήθηκε εν μέρει για την αποτυχία της να πληροφορηθεί τα αιγυπτιο-συριακά σχέδια για την καταστροφική επίθεση που ξεκίνησε τον πόλεμο του Γιομ Κιπούρ το 1973. Οι επικριτές αναρωτήθηκαν τότε αν οι κατάσκοποι είχαν θέσει σωστά τις προτεραιότητές τους εστιάζοντας στο κυνήγι Παλαιστίνιων ενόπλων στα σοκάκια των ευρωπαϊκών πόλεων, ενώ θα έπρεπε να κλέβουν μυστικά στο Κάιρο και τη Δαμασκό.
Αλλά το χειρότερο αυτογκόλ ήρθε για τη Μοσάντ το 1997, κατά την πρώτη πρωθυπουργική θητεία του Νετανιάχου. Πράκτορες της Μοσάντ προσπάθησαν αλλά απέτυχαν να δολοφονήσουν τον Χάλεντ Μασάλ, ηγέτη της Χαμάς, εισάγοντας δηλητήριο στο αυτί του στο Αμμάν της Ιορδανίας.
Χρησιμοποιώντας πλαστά καναδικά διαβατήρια, κατέφυγαν στην ισραηλινή πρεσβεία, προκαλώντας οργή και μια τεράστια διπλωματική κρίση με την Ιορδανία. Ο τότε επικεφαλής της Μοσάντ, αναγκάστηκε να παραιτηθεί και αντικαταστάθηκε από τον προκάτοχό του που είχε βγει στη σύνταξη.
Τουλάχιστον τέσσερις επιστήμονες δολοφονήθηκαν μεταξύ 2010 και 2012, σύμφωνα με τις ιρανικές αρχές της Τεχεράνης, στο πλαίσιο ενός προγράμματος δολοφονιών που αποσκοπούσε στο σαμποτάζ του πυρηνικού ενεργειακού της προγράμματος.
Όπως σημείωνε σχετικό τηλεγράφημα του Reuters πριν από 6 χρόνια, το Ιράν κρέμασε έναν άνδρα το 2012 για τις δολοφονίες, λέγοντας ότι είχε διασυνδέσεις με το Ισραήλ.
Η δράση αυτή, χαρακτηριζόταν έργο πρακτόρων της Μοσάντ σύμφωνα με τις ιρανικές Αρχές.
To 1998, δυο Ισραηλινοί πράκτορες συνελήφθησαν στην Κύπρο καθώς εντοπίστηκαν να περιφέρονται σε ξενοδοχείο με θέα σε δάσος από κεραίες κοντά σε ένα στρατόπεδο της Εθνικής Φρουράς στο Ζύγι. Το Ισραήλ επιβεβαίωσε ότι οι δύο ήταν πράκτορές του, αλλά αρνήθηκε ότι δρούσαν εναντίον της Κύπρου. Έξι μήνες αργότερα, η κυπριακή Δημοκρατία απένειμε χάρη στους Ισραηλινούς σε μια ένδειξη καλής θέλησης προς το Τελ Αβίβ.
