Τι θα λέγατε αν αντί για Καθαρά Δευτέρα γιορτάζαμε τη Λιπαρή Τρίτη; Και πως θα σας φαινόταν αν η γιορτή για την έναρξη της Σαρακοστής συνοδεύονταν από τεράστια τραπέζια γεμάτα «λιπαρά», δηλαδή κρεατικά και γλυκά;
Η Mardi Gras, όπως είναι το όνομα της γιορτής στα γαλλικά ή αλλιώς Λιπαρή Τρίτη υπήρξε αρχικά μια ρωμαϊκή παγανιστική γιορτή που ερχόταν να αποθεώσει το τέλος του χειμώνα και την αρχή της άνοιξης.
Με την μετάβασή της στην χριστιανική παράδοση, η Λιπαρή Τρίτη έφτασε πλέον να πραγματοποιείται κάθε χρόνο 47 ημέρες πριν από το Πάσχα και να γιορτάζεται σε κάθε γωνιά του κόσμου, όπου υπάρχουν καθολικοί.
Σύμφωνα με το teteamodeler, η Mardi Gras ολοκληρώνει την περίοδο των εορταστικών εκδηλώσεων του Καρναβαλιού και προηγείται της λεγόμενης Σαρακοστής των 40 ημερών στέρησης τροφής (απαγορεύεται το κρέας, το βούτυρο και η ζάχαρη). Σας θυμίζει κάτι; Μα φυσικά την Καθαρά Δευτέρα, η οποία για την ακρίβεια βέβαια είναι η πρώτη ημέρα της Σαρακοστής για τους Ορθόδοξους.
Την Λιπαρή Τρίτη η τελευταία «κρεοφαγία» πριν τη Σαρακοστή
Παρόμοιες εορτές εντοπίζονται και σε άλλα κράτη όπου επικράτησε στο παρελθόν ο καθολικισμός και ο προτεσταντισμός. Η Λιπαρή Τρίτη όμως, καθώς έχει και γαλλικό όνομα, γιορτάζεται κατά κόρον στο γαλλόφωνο κόσμο και άλλοτε γαλλόφωνες περιοχές, όπως η Νέα Ορλεάνη. Το γλέντι τις ημέρες πριν από την Τετάρτη της Τέφρας, που ξεκινά την περίοδο της νηστείας της Σαρακοστής, ήταν συνηθισμένο στην Ιταλία και τη Γαλλία και αυτές οι παραδόσεις τελικά έφτασαν στον Νέο Κόσμο με τους Γάλλους.
Οι πιστοί μπορούσαν την ημέρα εκείνη να κάνουν διατροφικές ατασθαλείες καταναλώνοντας μεγάλες ποσότητες κρέατος, σε μια γιορτή του Καρναβαλιού. Και μια και μιλήσαμε για Καρναβάλι… Το γνωρίζατε ότι, η λέξη καρναβάλι ή Carnival, προέρχεται από τη λατινική «Carne Levare» που σημαίνει «αφαιρώ το κρέας» (εξ ου και η σαρακοστιανή στέρηση); Πρόκειται στην πραγματικότητα για την ακριβή μετάφρασης της Αποκριάς, παρότι στην ελληνική το καρναβάλι απευθύνεται μόνο στις εκδηλώσεις με μασκαρεμένους.
Σε καθαρά θρησκευτικό επίπεδο, η Mardi Gras προηγείται της «Τετάρτης της Στάχτης» και σηματοδοτεί την έναρξη της Σαρακοστής, που αντιπροσωπεύει τις 40 ημέρες του Χριστού στην έρημο. Ωστόσο, η Λιπαρή Τρίτη, συνοδεύεται από μια ποικιλία διαφορετικών εθίμων και παραδόσεων από περιοχή σε περιοχή, στα σημεία του πλανήτη όπου και εορτάζεται.
Οι παραδόσεις της Λιπαρής Τρίτης σε όλο τον κόσμο
Νότια Αφρική, Αυστραλία, Μπαγκλαντές και Κύπρος
Στη Νότια Αφρική, την Αυστραλία, το Μπαγκλαντές, την Κύπρο και τις υπόλοιπες χώρες της Κοινοπολιτείας, η Mardi Gras ονομάζεται «Shrove Tuesday» ή αλλιώς Καθαρή Τρίτη! Ονομάζεται επίσης «Τρίτη της τηγανίτας» και αποτελέι μια ημέρα γενναιοδωρίας, αγώνων τηγανίτας και άλλων εορταστικών λαϊκών παραδόσεων.
Εσθονία
Στην Εσθονία, η Λιπαρή Τρίτη ονομάζεται Vastlapäev. Υπάρχουν αγαπημένες δραστηριότητες για να γιορτάσετε αυτές τις διακοπές με την οικογένεια και τους φίλους σας, όπως το έλκηθρο. Οι Εσθονοί τρώνε επίσης εκείνη την ημέρα μια σούπα μπιζελιού με ζαμπόν. Η παράδοση θέλει να κρατάτε το κόκαλο του ζαμπόν και να περνάτε μια αλυσίδα μέσα από μια τρύπα για να περιστρέφετε το ζαμπόν. Στη συνέχεια ακούγεται ένα μουσικό σφύριγμα.
Ρωσία
Στη Ρωσία, η Mardi Gras είναι η γιορτή των τηγανιών. Πρόκειται για μια γιορτή που χρονολογείται από την παγανιστική εποχή, ονομάζεται Maslenitsa για την «εβδομάδα των τηγανιών» και εγκαινιάζει την ορθόδοξη Αποκριά.
Ελβετία
Στην Ελβετία, το Καντόνι του Φρίμπουργκ έχει τη δική του παράδοση που φαίνεται να χρονολογείται από την εποχή του Ναπολέοντα, αν και η προέλευση αυτής της παράδοσης δεν είναι πολύ σαφής. Καθώς πλησιάζει η Λιπαρή Τρίτη, οι μαθητές σε ομάδες τουλάχιστον τεσσάρων ατόμων, αναλαμβάνουν διαφορετικούς ρόλους: έναν αρχηγό, έναν τυμπανιστή, έναν σημαιοφόρο και τουλάχιστον έναν στρατιώτη. Παρελαύνουν και χτυπούν από πόρτα σε πόρτα για να μαζέψουν λίγα χρήματα τραγουδώντας, όπως περίπου κάνουμε εμείς τα Χριστούγεννα με τα Κάλαντα. Τα μεγαλύτερα παιδιά μεταδίδουν τα λόγια του τραγουδιού στα μικρότερα.
Ο πρώτος εορτασμός της Λιπαρής Τρίτης στις ΗΠΑ
Το 1699, ένας εξερευνητής, ονόματι Ζαν Μπατίστ Λε Μουάν, Σιέρ ντε Μπιανβίλ, βρέθηκε περίπου 60 μίλια νότια από το μέρος που θα χτιζόταν εν τέλει η Νέα Ορλεάνη (η ίδια η πόλη θα δημιουργηθεί 19 χρόνια αργότερα από τον ίδιο). Ο Γάλλος βρέθηκε εκεί παραμονές της Λιπαρής Τρίτης και έτσι ονόμασε το μέρος «Pointe du Mardi Gras» ως φόρο τιμής στη γιορτή. Αυτή η ιστορία θεωρείται ο πρώτος εορτασμός για τη Λιπαρή Τρίτη στις ΗΠΑ.
Με τον καιρό, οι εορτασμοί που ξεκίνησαν στο Point du Mardi Gras άρχισαν να μεγαλώνουν. Οργανώνονταν παρελάσεις και πάρτι στους δρόμους, μπάλες και πολλά άλλα.
Τα πάρτι συνεχίστηκαν τις επόμενες δεκαετίες έως ότου οι Ισπανοί κατέλαβαν τη Νέα Ορλεάνη τη δεκαετία του 1760 και έβαλαν σκοπό να σταματήσουν τους εξευτελιστικούς, όπως τους θεωρούσαν, εορτασμούς. Οι περιορισμοί συνεχίστηκαν έως ότου η κυβέρνηση των ΗΠΑ ανέλαβε την εξουσία στις αρχές του 1800. Έκτοτε και μέχρι το 1837, η γιορτή πραγματοποιούνταν χωρίς ωστόσο οι Αρχές να ενθαρρύνουν την διεξαγωγή της.
Η πρώτη παρέλαση της Λιπαρής Τρίτης
Μετά από δεκαετίες καταστολής, η πρώτη επίσημη καταγεγραμμένη παρέλαση για την Λιπαρή Τρίτη πραγματοποιήθηκε το 1837. Οι παρελάσεις και οι κομψές μπάλες συνεχίστηκαν τα επόμενα χρόνια, αλλά στις αρχές της δεκαετίας του 1850, είχαν αρχίσει να μειώνονται σε δημοτικότητα.
Η Λιπαρή Τρίτη από το 1857 έως και σήμερα
Από την εποχή της πρώτης παρέλασης, η Λιπαρή Τρίτη συνέχισε να αναπτύσσεται. Σχηματίστηκαν περισσότερες ομάδες και οι εορτασμοί και οι παρελάσεις προσέλκυαν όλο και περισσότερο κόσμο.
Λίγα χρόνια αργότερα, δημιουργήθηκε ο Βασιλιάς του Καρναβαλιού το οποίο ήταν υποθετικά το πρόσωπο για να επιβλέπει τις παρελάσεις της Λιπαρής Τρίτης. Οι κοινωνικοί σύλλογοι που προήδρευσαν στις παρελάσεις και τις χοροεσπερίδες, ενώ παραμένουν ως σήμερα οι κύριοι διοργανωτές για τις Απόκριες που ξέρουμε και σήμερα.
