Η οδοντόβουρτσα είναι ένα από τα αντικείμενα που χρησιμοποιούν εκατομμύρια άνθρωποι καθημερινά. Αυτό που δεν γνωρίζουν ωστόσο οι περισσότεροι είναι ότι μέχρι και τα τέλη της δεκαετίας του 1920, η συντριπτική πλειοψηφία των ανθρώπων δεν βούρτσιζε ποτέ τα δόντια της. Η ευρεία χρήση της οδοντόβουρτσας έχει ιστορία μικρότερη από 100 χρόνια.
Ας δούμε όμως κάποια ιστορικά στοιχεία για το θέμα που είναι και σχετικά άγνωστα.
Σαν σήμερα 26 Ιουνίου το 1.498 οι Κινέζοι εφηύραν την οδοντόβουρτσα, ενώ προς τα τέλη του 18ου αιώνα ένας φυλακισμένος στη Βρετανία, o Ουίλιαμ Άντις την ανακάλυψε με την μορφή που την ξέρουμε σήμερα και όταν αποφυλακίστηκε έκανε μαζική παραγωγή και έγινε πλούσιος.
Η πρώτη οδοντόβουρτσα ανακαλύφθηκε στην Κίνα και ήταν φτιαγμένη από τρίχες γουρουνιού. Προσαρμόζονταν σε μια λαβή κατασκευασμένη από μπαμπού ή κόκκαλο, σχηματίζοντας μια οδοντόβουρτσα.
Το πρώτο εκείνο «εργαλεία» με τις τρίχες εξαπλώθηκε στην Ευρώπη μέσω των εμπόρων που έρχονταν από την Κίνα και υιοθετήθηκε από τους πολίτες της Γηραιάς Ηπείρου κατά τη διάρκεια του 17ου αιώνα. Οι Ευρωπαίοι τις οδοντόβουρτσες που εισάγονταν από την Κίνα με τρίχες του γουρουνιού τις θεωρούσαν πολύ σκληρές και τις αντικατέστησαν με τρίχες αλόγου.
Ο Άντις όταν αποφυλακίστηκε έκανε μαζική παραγωγή και έγινε πλούσιος
Προς τα τέλη του 18ου αιώνα, ένας Βρετανός, ο Ουίλιαμ Άντις φυλακίστηκε για υποκίνηση ταραχής. Ο Άντις ήταν ένας έξυπνος άνθρωπος, ο οποίος φρόντιζε τον εαυτό του και την υγιεινή των δοντιών του, όμως δεν του άρεσε να τα καθαρίζει με τη μέθοδο της τριβής με ένα πανί με αιθάλη και αλάτι, όπως συνηθιζόταν τότε.
Έτσι, κράτησε ένα κόκκαλο ζώου από το μεσημεριανό του γεύμα, στο οποίο άνοιξε μικρές τρύπες και εκεί τοποθέτησε και στερέωσε τρίχες γουρουνιού. Το μοντέλο αυτό μοιάζει αρκετά στις κινέζικες οδοντόβουρτσες.
Η επιχείρησή του Άντις, του «πατέρα της σύγχρονης στοματικής υγιεινής» με την ονομασία «Wisdom Toothbrushes» γνώρισε μεγάλη άνθηση και την κληρονόμησε ο γιος του που λεγόταν και αυτός Ουίλιαμ. Εκείνος την ανάπτυξε και έκανε εξαγωγές σε όλο τον κόσμο, με το μπραντ να παραμένει στην οικογένεια έως το 1996.
Το Μουσείο Hertford, στο Χέρτφοντ της Βρετανίας έχει στην κατοχή του περίπου 5.000 βούρτσες που αποτελούν μέρος της συλλογής Άντις.
Η πρώτη σύγχρονη οδοντόβουρτσα κατασκευάστηκε το 1938
Το 1938, η εταιρεία DuPont ανέπτυξε την πρώτη οδοντόβουρτσα με νάιλον ίνες, η οποία αποδείχθηκε πιο στιβαρή και πιο αποτελεσματική από τις τρίχες των ζώων. Στην πραγματικότητα ωστόσο, στις Ηνωμένες Πολιτείες, τουλάχιστον, δεν ήταν παρά όταν οι στρατιώτες επέστρεψαν σπίτια τους από τον Β ’Παγκόσμιο Πόλεμο, σφυρηλατημένοι σε στρατιωτικές συνήθειες υγιεινής, που το βούρτσισμα των δοντιών έγινε τακτικά διαδεδομένη πρακτική.
Ακόμη πιο ενδιαφέρον είναι πως, λίγα μόλις χρόνια αργότερα, το 1939 κατασκευάζεται και η πρώτη ηλεκτρική οδοντόβουρτσα στην Ελβετία και το 1960 η εταιρεία Broxodent ήταν η πρώτη που ξεκίνησε μαζική παραγωγή για ηλεκτρικές οδοντόβουρτσες στις ΗΠΑ.
H General Electric πρωτοπορεί με την κυκλοφορία της πρώτης επαναφορτιζόμενης οδοντόβουρτσας το 1961. Τέλος, το 1987, η Interplak λανσάρει ηλεκτρικές οδοντόβουρτσες με περιστρεφόμενη κεφαλή.
Πώς έπλεναν τα δόντια τους οι άνθρωποι πριν την οδοντόβουρτσα
Πριν εφευρεθεί η οδοντόβουρτσα, αρχαίοι πολιτισμοί στην ιστορία της ανθρωπότητας δοκίμασαν διάφορους τρόπους καθαρισμού των δοντιών, όπως κλαδιά δέντρων, φτερά πουλιών, οστά ζώων και αγκάθια σκαντζόχοιρου, κάτι που επιβεβαιώνεται κι από ανασκαφές.
Οι πρώτοι που μερίμνησαν για την υγιεινή των δοντιών τους ήταν οι Βαβυλώνιοι και οι Αιγύπτιοι, που χρησιμοποιούσαν υγρή σκλήθρα για να τα τρίβουν. Οι αρχαίοι Αιγύπτιοι, καθάριζαν τα δόντια τους με μια πάστα την οποία έφτιαχναν αναμειγνύοντας νερό μια σκόνης από οπλή βοδιών, μύρο, τσόφλι από αυγό και ελαφρόπετρα. Η εφαρμογή της πάστας γινόταν με το δάκτυλο στα δόντια.
Γύρω στο 1600 π.Χ. οι Κινέζοι χρησιμοποιούσαν ένα ξυλαράκι από αρωματικό δέντρο, το οποίο μασούσαν. Αυτό καθάριζε τα δόντια, φρεσκάροντας παράλληλα την αναπνοή.
Οι Έλληνες και οι Ρωμαίοι χρησιμοποιούσαν οδοντογλυφίδες για να καθαρίζουν τα δόντια τους.
Όπως προαναφέρθηκε, το 1223 μ.X. Κινέζοι μοναχοί δημιούργησαν μια οδοντόβουρτσα, αρχικά από ξύλινη ή κοκάλινη λαβή και τρίχες από χοίρο ή άλλα ζώα. Αργότερα, η λαβή αυτή έγινε μπρούτζινη ή ασημένια.
