Καθώς πλησιάζει η ημέρα των ερωτευμένων, αναζητάμε τις ρίζες πίσω από τα σύμβολα που αντιπροσωπεύουν αυτό που ο Όμηρος χαρακτήριζε «ανίκητο στη μάχη». Τον έρωτα! Ένα από τα πιο χαρακτηριστικά είναι φυσικά η καρδιά. Κόκκινη κατά κανόνα, το σχήμα της παίρνουν σοκολατάκια, κουκλάκια και άλλες συσκευασίες που θέλουν να προσελκύσουν τους ερωτευμένους κάθε χρόνο τέτοια εποχή.
Κι αν είναι απολύτως κατανοητό γιατί ο έρωτας και η καρδιά συνδέονται, αφού σε όλους τους πολιτισμούς του ανθρώπου, η καρδιά είναι το όργανο που συνδέεται περισσότερο με τα συναισθήματα, ίσως δεν γνωρίζουμε πολύ καλά πως πήρε το σχήμα, σύμβολο που όλοι αναγνωρίζουμε σήμερα, ιδιαίτερα στην εποχή των emoticon.
Η αλήθεια είναι πως οι εκδοχές για τη δημιουργία του συμβόλου που μοιάζει με τρίγωνο με στρογγυλεμένες άκρες και μια μικρή εσοχή στην κορυφή είναι πολλές.
Οι πιο πεζές, θα έλεγε κανείς από αυτές, έχουν να κάνουμε με το σχήμα του που παραπέμπει σε γυναικεία στήθη ή οπίσθια (γυναικεία ή ανδρικά) δυο σημεία του σώματος που πρωτοστατούν στην σαρκική πλευρά του έρωτα.
Ωστόσο, η καρδιά και όλα όσα αυτή συμβολίζει είναι πολλά περισσότερα. Εκείνη η εκδοχή που ανακαλύψαμε και λατρέψαμε πραγματικά είναι μια που θέλει την ρίζα του συμβόλου στην αρχαία Ελλάδα.
Το εξαφανισμένο φυτό σίλφιον και η καρδιά
Οι Έλληνες που εποίκησαν την αρχαία πόλη Κυρήνη, εκεί που σήμερα βρίσκεται η Λιβύη, είχαν ανακαλύψει στις ακτές της αφρικανικής ηπείρου ένα φυτό το οποίο ξεχώρισαν για τις ευεργετικές – σχεδόν μαγικές θα έλεγε κανείς ιδιότητές του. Ο λόγος για το σίλφιον, που στα λατινικά πήρε την επίσημη ονομασία silphium. Το φυτό αυτό ήταν τόσο διαδεδομένο και πολύτιμο που τα νομίσματα της αρχαίας Κυρήνης έφεραν την εικόνα του.
Ο μύθος λέει πως το φυτό αυτό ήταν δώρο του Απόλλωνα στους ανθρώπους, ενώ οι Ρωμαίοι το εκτιμούσαν τόσο πολύ που πλήρωναν όσο, όσο για την απόκτησή του. Μαρτυρίες για την χρήση του ως καρύκευμα και φυσικό φάρμακο εντοπίζονται τόσο στους Αιγυπτίους, όσο όμως και στον μινωϊκό πολιτισμό. Φαίνεται πως αποτελεί στην ουσία μια ποικιλία γιγάντιου μάραθου, του οποίου οι σπόροι είχαν σχήμα που θυμίζει τη σημερινή καρδιά.
Το φυτό αυτό ήταν τόσο πολύτιμο, που η υπερκατανάλωσή του – τόσο ως ζωοτροφή αφού φημολογείτο ότι έδινε γεύση στο κρέας, όσο και από τους ανθρώπους – οδήγησε στην εξαφάνισή του ήδη από τους πρώτους αιώνες μ.Χ. Λέγεται μάλιστα πως το τελευταίο κλωνάρι του σίλφιου κράτησε στα χέρια του ο Ρωμαίος Αυτοκράτορας Νέρωνας.
Πρόσφατα, ένας Τούρκος καθηγητής Πανεπιστημίου της Κωνσταντινούπολης, ο Μαχμούτ Μίσκι, υποστήριξε πως εντόπισε σε οροπέδιο της Ανατολίας ένα φυτό που μοιάζει πολύ και φαίνεται να έχει τις ιδιότητες του θρυλικού εκείνου αρχαίου μυστικού ευεξίας.
Οι ιδιότητες του φυτού που έδωσε σχήμα στην καρδιά
Τι είναι αυτό όμως που κάνει την ιστορία αυτή πιθανή απαρχή για το σύμβολο της καρδιάς; Το σίλφιον χρησιμοποιούνταν ως μυρωδικό στα φαγητά, αλλά και ως αντισυλληπτικό! Επιπλέον, φημολογείται πως είχε αφροδισιακές ιδιότητες.
Λέγεται επίσης ότι μπορούσε να χρησιμοποιηθεί για να θεραπεύσει το βήχα, τον πονόλαιμο, τον πυρετό, τη δυσπεψία, τους πόνους, τα κονδυλώματα και πολλά είδη ασθενειών.
Πολλά είδη στην οικογένεια του μαϊντανού έχουν οιστρογονικές ιδιότητες, ενώ ορισμένα, όπως το άγριο καρότο, έχουν βρεθεί να λειτουργούν ως αμβλωτικά (χημικές ουσίες που τερματίζουν μια εγκυμοσύνη). Δεδομένου αυτού είναι πολύ πιθανό ότι το φυτό ήταν φαρμακολογικά δραστικό στην πρόληψη ή τη διακοπή της κύησης.
Η ημέρα του Αγίου Βαλεντίνου
Η ημέρα του Αγίου Βαλεντίνου ξεκίνησε ως ο λειτουργικός εορτασμός ενός ή περισσότερων Χριστιανών μαρτύρων που ονομάζονταν Βαλεντίνοι. Πολλές ιστορίες μαρτυρίων δημιουργήθηκαν για διάφορους Βαλεντίνους οι οποίες έλαβαν χώρα 14 Φεβρουαρίου και προστέθηκαν αργότερα στους βίους των αγίων.
Μια δημοφιλής αγιογραφική αναφορά του Αγίου Βαλεντίνου της Ρώμης αναφέρει ότι φυλακίστηκε επειδή πάντρευε στρατιώτες οι οποίοι απαγορεύονταν να παντρευτούν Χριστιανές, καθώς ο χριστιανισμός ήταν υπό διωγμό στη Ρωμαϊκή Αυτοκρατορία.
Σύμφωνα με το θρύλο, κατά τη φυλάκισή του, θεράπευσε την κόρη του φύλακά του, Αστέριου. Ένα καλλωπιστικό στοιχείο της ιστορίας αναφέρει ότι πριν την εκτέλεσή του της έγραψε ένα γράμμα υπογράφοντας «ο Βαλεντίνος σου». Σήμερα, η ημέρα του Αγίου Βαλεντίνου είναι επίσημη γιορτή στην Αγγλικανική κοινότητα και στη Λουθηρανική εκκλησία.
Η ημέρα συσχετίστηκε με την ημέρα των ερωτευμένων από τον Τζέφρι Τσόσερ στον ύστερο Μεσαίωνα, όταν άκμαζε η κουλτούρα του ιπποτικού έρωτα. Τον 18ο αιώνα στην Αγγλία εξελίχθηκε σε περίσταση κατά την οποία οι ερωτευμένοι εξέφραζαν την αγάπη τους με λουλούδια, δώρα ή ευχητήριες κάρτες.
Στην Ευρώπη, κλειδιά του Αγίου Βαλεντίνου δίνονταν στους εραστές «ως ένα ρομαντικό σύμβολο και πρόσκληση για να τους ξεκλειδώσουν την καρδιά», καθώς και στα παιδιά, ώστε να απομακρύνουν την νόσο του αγίου Βαλεντίνου. Τον 19ο αιώνα οι χειρόγραφες κάρτες αντικαταστάθηκαν από μαζικής παραγωγής ευχητήριες κάρτες
