Δύσκολοι καιροί για να είναι κανείς πρωθυπουργός! Παρά την όποια διάθεση αστεϊσμού η πραγματικότητα διεθνώς το αποδεικνύει καθημερινά και σε κάθε σημείο του πλανήτη.
Πολύ πιο δύσκολο αποδεικνύεται πως είναι να γίνεις ή μάλλον να παραμείνεις πρωθυπουργός στην γηραιά Αλβιώνα μετά την απόφαση του Βασιλείου να μαζέψει τα μπογαλάκια του και να τραβήξει μια «κόκκινη γραμμή» απέναντι στην υπόλοιπη Ευρώπη.
Μπορεί τα διεθνή ΜΜΕ, τα social media και πιθανότατα οι περισσότεροι Βρετανοί να έκαναν πάρτι με την θητεία αστραπή – και κυρίως την παραίτηση – της Λιζ Τρας, ωστόσο ούτε οι προκάτοχοι της δεν απεδείχθησαν βράχοι σταθερότητας. Να θυμίσουμε εδώ τον εξαφανισμένο Ντέιβιντ Κάμερον που πίστευε πως θα κάνει περίπατο στο δημοψήφισμα για το Brexit και έκτοτε αγνοείται.
Ακολούθησε πρωθυπουργός που ήθελε σου λέει να παραμείνει η Βρετανία στην Ευρώπη, αλλά θα προήδρευε μιας κυβέρνησης που θα την έβγαζε από αυτή!
Ναι, ναι η δεύτερη γυναίκα στη Ντάουνινγκ Στριτ μπορεί να κάνει την προσευχή της για τα στραβοπατήματα της Τρας που κάνουν τη δική της θητεία υπόδειγμα διακυβέρνησης, όμως ούτε εκείνη έκανε λίγα.
Η Τερέζα Μέι, περί ης ο λόγος, πήρε μια ευρεία πλειοψηφία των Συντηρητικών και κατάφερε να φτιάξει κυβέρνηση μειοψηφίας στο κοινοβούλιο, μέχρι που τη ρούφηξε ο τυφώνας που λέγεται Μπόρις Τζόσον.
Για τον τελευταίο δε, που μαθαίνουμε πως θα είναι εκ νέου υποψήφιος – φαίνεται πως ξέχασε τα προσωπικά του αντικείμενα στον αριθμό 10 της λονδρέζικης οδού – δεν χρειάζεται να πει κανείς τίποτα. Μιλούν από μόνα τους τα έργα του!
Πριν βιαστείτε όμως να αναφωνήσετε, «τι πρωθυπουργούς βγάζουν» αυτοί οι Βρετανοί, θα ήθελα να σας πληροφορήσω πως και στη χώρα μας δεν έχουμε καλύτερη πολιτική παράδοση. Πρωθυπουργός πλήρης ημερών στην Ελλάδα είναι ένα είδος τόσο σπάνιο, όσο και η Μονάχους – Μονάχους.
Τι έχει συμβεί στην Ελλάδα
Επιχειρούμε μια αναδρομή στην πολιτική ιστορία της χώρας και αναζητάμε τους πολιτικούς που δεν άντεξαν ούτε μήνα στον πρωθυπουργικό θώκο. Αξίζει βέβαια να σημειώσουμε εδώ πως οι περισσότεροι εξ αυτών είτε δεν έλαβαν ποτέ ψήφο εμπιστοσύνης στη Βουλή, είτε κονιορτοποιήθηκαν από τα γεγονότα (βλ. Αποστασία, Χούντα, βρόμικο ’89 κτλ).
Από το σύνολο των 99 πρωθυπουργών που έχουν αναλάβει καθήκοντα σε αυτή τη χώρα (σε αυτούς περιλαμβάνονται και οι υπηρεσιακοί που οδηγούσαν την Ελλάδα σε εκλογές και αυτοί δεν είναι λίγοι, μόνο την τελευταία δεκαετία είχαμε δύο) μόνο πέντε ως σήμερα είχαν θητείες που ξεπέρασαν συνολικά τα 8 χρόνια.
Σύμφωνα με τον καθηγητή Πανεπιστημίου Αθηνών, Αντώνη Μακρυδημήτρη σε παλιότερο δημοσίευμά του στην εφημερίδα «Το Βήμα» αυτοί ήταν ο Κωνσταντίνος Καραμανλής με συνολική θητεία-ρεκόρ άνω των 13 ετών, ο Ελευθέριος Βενιζέλος με θητεία 12,5 ετών περίπου, ο Χαρίλαος Τρικούπης με θητεία που πλησίασε τα 11 χρόνια, καθώς και ο Ανδρέας Παπανδρέου, του οποίου η θητεία έφθασε τα 10 έτη.
Ακριβώς 8 χρόνια στην εξουσία συμπλήρωσε και ο Κωνσταντίνος Σημίτης, που αποχώρησε από το Μαξίμου την άνοιξη του 2004. Αυτοί οι πέντε άνδρες ήταν και οι συγκριτικά μακροβιότεροι στο πρωθυπουργικό αξίωμα πολιτικοί από το 1828 έως και σήμερα.
Στην κατηγορία των πρωθυπουργών με θητείες από 1 έως 2 έτη από την άλλη, συγκαταλέγονται δώδεκα προσωπικότητες, μεταξύ των οποίων ξεχωρίζουν οι Δημήτριος Γούναρης, Γεώργιος Ράλλης, Νικόλαος Πλαστήρας και Σοφοκλής Βενιζέλος.
(EUROKINISSI)
Υπάρχει όμως κι εκείνη η κατηγορία, η πολυπληθέστερη ομάδα περισσότερων από πενήντα πρωθυπουργών με θητείες κάτω του έτους, ενώ 37 εξ αυτών είχαν και θητείες που δεν ξεπέρασαν το ένα εξάμηνο. Μεταξύ των τελευταίων περιλαμβάνονται και οι Αλέξανδρος Παπαναστασίου και Παναγιώτης Κανελλόπουλος.
Οι πρωθυπουργοί της Ελλάδας που παρέμειναν ελάχιστα στη θέση τους
Αναζητώντας περισσότερες πληροφορίες για τον Έλληνα πρωθυπουργό που, όπως η Λιζ Τρας άντεξε στην θέση του λιγότερο από όσο θα παρέμενε φρέσκο και λαχταριστό ένα μαρούλι, καταλήξαμε στους εξής:
Ο Αθανασιάδης Νόβας, ο πρώτος «αποστάτης»
Ο Γεώργιος Αθανασιάδης Νόβας, προερχόμενος από την Ένωση Κέντρου και μετά την περιβόητη αποστασία του 1965, ανέλαβε πρωθυπουργός για μόλις 36 ημέρες από την 15η Ιουλίου ως και την 20η Αυγούστου.
Εξελέγη για πρώτη φορά βουλευτής Αιτωλοακαρνανίας το 1926 με το κόμμα των Ελευθεροφρόνων του Ιωάννη Μεταξά. Συνέχισε να εκλέγεται βουλευτής από το 1932 έως το 1964 με το Προοδευτικόν Κόμμα του Γεωργίου Καφαντάρη, με το κόμμα των Φιλελευθέρων και με την Ένωση Κέντρου. Το 1936 εξελέγη αντιπρόεδρος της Βουλής, ενώ από το 1945 και έπειτα διετέλεσε πολλές φορές υπουργός.
Ο Γ. Αθανασιάδης – Νόβας στιγματίστηκε ως ο πρώτος «Πρωθυπουργός της Αποστασίας», παρότι η Κυβέρνησή του τελικά δεν κατόρθωσε να λάβει ψήφο εμπιστοσύνης και παραιτήθηκε. Κατά την περίοδο αυτή, ο δημοσιογράφος Κώστας Σταματίου δημοσίευσε στην εφημερίδα Τα Νέα ένα ψευδεπίγραφο τετράστιχο το οποίο απέδωσε στον Γ. Αθάνα (Αθανασιάδη-Νόβα). Αυτό έχει περάσει στην ιστορία καθώς έγραφε χαρακτηριστικά:
Τα στήθια σου σαν γάλατα
γαργάλα τα, γαργάλα τα
Από το τετράστιχο αυτό, οι πολιτικοί αντίπαλοι του Νόβα, του κόλλησαν το προσωνύμιο «Γαργάλατας».
Στο στιγμιότυπο που ακολουθεί, ο Αθανασιάδης Νόβας ως πρόεδρος της Βουλής ακόμη, συνοδεύει τον πρωθυπουργό Γεώργιο Παπανδρέου στην Πάτρα:
Ούτε ο διάδοχός του όμως, αποστάτης κι εκείνος, Ηλίας Τσιριμώκος έμεινε στην εξουσία πολύ περισσότερο, μόλις 29 ημέρες, από την 20η Αυγούστου ως και την 17η Σεπτεμβρίου του 1965.
Παρότι αρχικά στήριζε τον Γεώργιο Παπανδρέου, αποχώρησε από την Ε.Κ. και με πρόταση του παραιτηθέντος Γ. Αθανασιάδη-Νόβα, στη διερευνητική εντολή του βασιλιά Κωνσταντίνου Β’ (κατά το τότε ισχύον Σύνταγμα) προσήλθε στα Ανάκτορα και αποδέχθηκε εντολή σχηματισμού νέας κυβέρνησης, πλην όμως, ούτε αυτή δεν έλαβε ψήφο εμπιστοσύνης από τη Βουλή με συνέπεια να παραιτηθεί.
Ο τρίτος τελικά αποστάτης, ο Στέφανος Στεφανόπουλος παρέμεινε στη θέση του πρωθυπουργού για περίπου έναν χρόνο, από τις 17 Σεπτεμβρίου 1965 ως και τις 22 Δεκεμβρίου του 1966 όταν η πολιτική αστάθεια οδήγησε στην προκήρυξη εκλογών.
Ο τελευταίος πρωθυπουργός πριν τη Χούντα
Αν και δεν ανέλαβε καθήκοντα ουσιαστικά ποτέ, ο Παναγιώτης Κανελλόπουλος είναι τυπικά ο τελευταίος πρωθυπουργός πριν την κατάλυση της Δημοκρατίας το 1967 και εκείνος με την πιο βραχύβια θητεία στο αξίωμα: μόλις 18 ημέρες!
Έλαβε εντολή σχηματισμού κυβέρνησης από τον βασιλιά Κωνσταντίνο, παρά τη συμφωνία της ΕΡΕ της οποία ηγούντο με την Ένωση Κέντρου του Γεωργίου Παπανδρέου να οδηγήσουν τη χώρα σε εκλογές.
Σχημάτισε κυβέρνηση στις 3 Απριλίου χωρίς ωστόσο να λάβει ψήφο εμπιστοσύνης από τη Βουλή. Η θητεία του έληξε 18 ημέρες αργότερα, όταν οι Συνταγματάρχες προχώρησαν στο πραξικόπημα.
Ο πρωθυπουργός στη συγκυβέρνησης το «βρόμικο ’89»
Βραχύβια ήταν και η θητεία του Τζαννή Τζανετάκη το περιβόητο «βρόμικο ’89», όταν ανέλαβε πρωθυπουργός στην συγκυβέρνηση της Νέας Δημοκρατίας με τον τότε Συνασπισμό της Αριστεράς (ΚΚΕ και ΚΚΕ εσωτερικού). Μια κυβέρνηση που δεν διήρκησε παρά τρεισήμισι μήνες.
Διετέλεσε Πρωθυπουργός και ταυτόχρονα Υπουργός Εξωτερικών και Υπουργός Τουρισμού της Κυβέρνησης Συνεργασίας μεταξύ ΝΔ και Συνασπισμού της Αριστεράς, από τις 2 Ιουλίου έως τις 11 Οκτωβρίου του 1989.
Μια από τις ιστορικές στιγμές της θητείας του ήταν το κάψιμο των φακέλων κοινωνικών φρονημάτων που διατηρούσε έως τη Μεταπολίτευση η Ασφάλεια, ενώ την ίδια περίοδο ιδρύθηκε και η ιδιωτική τηλεόραση στην Ελλάδα.
Ο Λουκάς Παπαδήμος, πρωθυπουργός της πρώτης μνημονιακής συγκυβέρνησης
Στην πιο πρόσφατη ιστορία, σύντομο ήταν το πέρασμα του Λουκά Παπαδήμου από το Μαξίμου, ο οποίος διορίστηκε πρωθυπουργός υποτίθεται κοινής αποδοχής, στηριζόμενος από το ΠΑΣΟΚ, τη Νέα Δημοκρατία και το ΛΑΟΣ αμέσως μετά την παραίτηση του Γιώργου Παπανδρέου συνέπεια των γεγονότων που οδήγησαν τη χώρα στην περίοδο των μνημονίων.
Καθ’ όλη τη διάρκεια του σχηματισμού της νέας κυβέρνησης ο Λουκάς Παπαδήμος πρότεινε τη συμμετοχή όλων των κομμάτων της Βουλής. Η Αριστερά αρνήθηκε να συμμετάσχει στην κυβέρνηση θεωρώντας την προϊόν κοινοβουλευτικού πραξικοπήματος, ζητώντας ταυτόχρονα την ανατροπή της και εκλογές.
Το όνομά του συνδέθηκε με το PSI, το κούρεμα του δημοσίου χρέους που προτάθηκε σε ιδιώτες κατόχους ελληνικών ομολόγων.
Ο κ. Παπαδήμος διετέλεσε πρωθυπουργός για επτά μήνες – κατά τη διάρκεια της θητείας του αρνήθηκε την πρωθυπουργική αποζημίωση – ώσπου η χώρα να οδηγηθεί ξανά σε εκλογές τον Μάιο του 2012.
