Το όνομα Άντονι Γκαουντί έχει συνδεθεί με την πόλη της Βαρκελώνης και όχι άδικα… ο αρχιτέκτονας που στο τέλος της ζωής του ζούσε ως κοσμοκαλόγερος σημάδεψε την ισπανική πόλη με τα κυματιστά κτίριά του, τις κατασκευές που έμοιαζαν σαν να βγαίνουν από το τοπίο και τα πολύχρωμα πλακίδια με τα οποία έντυνε τις δημιουργίες του.
Φυσικά, ο Άντονι Γκαουντί έχει αφήσει πίσω του παρακαταθήκη έναν από τους πιο αναγνωρίσιμους ναούς στον κόσμο, το κύκνειο άσμα της καριέρα τους και το κτίριο που δεν έχει ολοκληρωθεί εδώ και 140 χρόνια: Τη Sagrada Familia.
Ο Καταλανός αρχιτέκτονας, Άντονι Γκαουντί, μπορεί να μην άφησε πίσω του πλήθος μνημείων, ενώ δημιούργησε με την δική του ξεχωριστή ματιά, μόνο πέριξ της Βαρκελώνης. Σε κάθε περίπτωση όμως, τα κτίρια που εμπνεύστηκε ξεχωρίζουν για την ιδιαίτερη φόρμα τους, αλλά και τις καμπύλες τους που τα κάνουν αναγνωρίσιμα ακόμη και στον πιο αδαή στην τέχνη της αρχιτεκτονικής.
Ο γιος ενός ταπεινού σιδηρουργού
Ο Αντόνι Γκαουντί γεννήθηκε στις 25 Ιουνίου του 1852, στην μικρή πόλη της Καταλονίας, Ρεούς. Ο πατέρας του ήταν σιδηρουργός και ασχολούνταν συχνά με την κατασκευή καυστήρων στα τέλη του 19ου αιώνα. Ο νεαρός Άντονι Γκαουντί ήταν ιδιαίτερα φιλάσθενος από παιδί και περνούσε τα καλοκαίρια του στο εξοχικό της οικογένειας στο μικρό χωριό Ριουντόμς.
Το 1870 ο Άντονι Γκαουντί μετακομίζει στην Βαρκελώνη, όπου ξεκινά τις σπουδές στην αρχιτεκτονική. Δεν θα ολοκληρώσει την εκπαίδευσή του παρά 8 χρόνια αργότερα, καθώς οι στρατιωτικές του υποχρεώσεις και άλλες αναποδιές θα καθυστερήσουν τις σπουδές του.
Δεν γνωρίζω αν απονείμαμε το δίπλωμα σε έναν παρανοϊκό άνδρα ή σε μια ιδιοφυΐα. Ο χρόνος θα δείξει
Μάλιστα, καταγραφές θέλουν τον Ισπανό να είναι ιδιαίτερα ασυνεπής ως φοιτητής, παρά το γεγονός πως κατάφερε να συνεργαστεί με κάποιους από τους καθηγητές του. Όταν ολοκλήρωσε την αρχιτεκτονική σχολή, ο Διευθυντής της, Ελιές Ροχέντ φέρεται να δήλωσε για τον Γκαουντί: «Δεν γνωρίζω αν απονείμαμε το δίπλωμα σε έναν παρανοϊκό άνδρα ή σε μια ιδιοφυΐα. Ο χρόνος θα δείξει».
Τα αριστουργήματα του Άντονι Γκαουντί
Ο Άντονι Γκαουντί υπήρξε στα πρώτα χρόνια της ζωής του μπον βιβέρ. Κοινωνικός και πρόσχαρος έμοιαζε να απολαμβάνει την εργένικη ζωή, γι’ αυτό και δεν παντρεύτηκε ποτέ. Με τα χρόνια όμως απορροφήθηκε τόσο από τη δουλειά του, που αποκόπηκε από κάθε άλλη κοινωνική δραστηριότητα.
Λίγο πριν πεθάνει είχε αφοσιωθεί τόσο στο έργο του και συγκεκριμένα την ολοκλήρωση της Sagrada Famillia, που έφτασε να μένει εντός του κτιρίου που έχτιζε.
Η ώριμη περίοδος του Γκαουντί περιλαμβάνει ορισμένα από τα πιο διάσημα κτίρια της Βαρκελώνης, όπως το πάρκο Γκιουέλ, το Κάζα Μπατλιό, την πολυκατοικία Κάζα Μιλά ή λα πεδρέρα όπως αποκαλείται στα καταλανικά και φυσικά το ημιτελές του αριστούργημα.
Τα περισσότερα από τα κτίρια του αρχιτέκτονα είναι επισκέψιμα για το κοινό, ενώ αποτελούν μια από τις πιο ισχυρές τουριστικές ατραξιόν της Βαρκελώνης.
Ο άδοξος θάνατος και το ανεκπλήρωτο έργο
Η ανέγερση του ναού του είχε ανατεθεί ήδη από το 1886, ωστόσο δεν αφοσιώθηκε σε αυτή παρά μετά το 1915. Το επιβλητικό κτίσμα θα παραμείνει ημιτελές για πάνω από 140 χρόνια.
Για την ακρίβεια, η νομιμοποίηση της Sagrada Famillia, η οποία επί περισσότερο από έναν αιώνα θεωρούταν αυθαίρετο κτίριο, δεν νομιμοποιήθηκε παρά το 2019.
Το βράδυ της 7ης Ιουνίου 1926, βυθισμένος στις σκέψεις του ο Άντονι Γκαουντί αποχωρεί, όπως κάθε βράδυ, από τον εσπερινό της εκκλησίας Σαν Φελίπ με προορισμό τον ναό, όπου είχε στήσει και την κάμαρά του το τελευταίο διάστημα. Τον άτυχο 74χρονο χτυπά ένα βαγόνι του τραμ που περνά από το σημείο.
Ο Άντονι Γκαουντί πέφτει αναίσθητος στο έδαφος. Κανείς από τους περαστικούς δεν μπορεί να φανταστεί πως ο ηλικιωμένος με τα φθαρμένα ρούχα, που δεν έφερε ταυτότητα, θα μπορούσε να είναι ο επιφανής αρχιτέκτονας της Βαρκελώνης.
Ο Άντονι Γκαουντί μεταφέρεται στο νοσοκομείο της Σάντα Κρουζ, όπου και τον αναγνωρίζει ο ιερέας της Sagrada Famillia. Υποκύπτει στα τραύματά του στις 10 Ιουνίου του 1926.
Στην κηδεία του συγκεντρώθηκαν χιλιάδες πολιτών από τη Βαρκελώνη που θέλησαν να πουν το τελευταίο αντίο στον διασημότερο αρχιτέκτονα της πόλης.
Προχωρά αργά, αλλά σταθερά η ολοκλήρωση της Sagrada Famillia
Ο δεύτερος ψηλότερος πύργος της Sagrada Familia, ο οποίος έχει ύψος 138 μέτρα και είναι αφιερωμένος στην Παναγία, εγκαινιάστηκε επίσημα την τον περασμένο Δεκέμβριο στη Βαρκελώνη.
Ο Τζόρντι Φάουλι είναι ο έβδομος επικεφαλής αρχιτέκτονας της εμβληματικής Sagrada Familia της Βαρκελώνης από τότε που ο Άντονι Γκαουντί ξεκίνησε τις εργασίες για τη βασιλική το 1883, και αναμενόταν να επιβλέψει την πολυαναμενόμενη ολοκλήρωσή της.
Όμως η πανδημία καθυστέρησε τις προσπάθειες για την ολοκλήρωση αυτού του πανύψηλου αρχιτεκτονικού αριστουργήματος, το οποίο βρίσκεται υπό κατασκευή εδώ και σχεδόν 140 χρόνια, και δεν είναι πλέον σαφές αν θα είναι ο ίδιος επικεφαλής όταν τελικά ολοκληρωθεί.
Θα ήθελα να είμαι εδώ για πολλά ακόμη χρόνια, φυσικά, αλλά αυτό είναι στα χέρια του Θεού
«Θα ήθελα να είμαι εδώ για πολλά ακόμη χρόνια, φυσικά, αλλά αυτό είναι στα χέρια του Θεού», λέει ο 62χρονος. Ήταν μόλις 31 ετών όταν εντάχθηκε στην αρχιτεκτονική ομάδα ως ντόπιος το 1990, στην ίδια ηλικία με τον Γκαουντί όταν ο Καταλανός αρχιτέκτονας άρχισε να χτίζει το μεγαλύτερο έργο του στα τέλη του 19ου αιώνα, ένα έργο που θα αφιέρωνε τέσσερις δεκαετίες της ζωής του.
«Όταν έφτασα, μόνο τρεις από αυτές τις κολόνες είχαν κατασκευαστεί και είχαν ύψος μόλις 10 μέτρα», εξηγεί από έναν ημιώροφο στον κυρίως ναό. «Είχα την τύχη να σχεδιάσω και να δω την κατασκευή ολόκληρου του εσωτερικού, στη συνέχεια του σκευοφυλακίου και τώρα των κύριων πύργων» προσθέτει.
Οι 18 πύργοι που σχεδίασε ο Άντονι Γκαουντί
Όταν ολοκληρωθεί, ο περίτεχνος καθεδρικός ναός που σχεδίασε ο Γκαουντί θα έχει 18 πύργους, ο ψηλότερος από τους οποίους θα φτάνει τα 172 μέτρα.
Ο δεύτερος ψηλότερος πύργος, ο οποίος έχει ύψος 138 μέτρα και είναι αφιερωμένος στην Παναγία, εγκαινιάστηκε επίσημα με τη φωταγώγηση του γιγαντιαίου αστεριού βάρους 5,5 τόνων που στεφανώνει το υψηλότερο σημείο του. Είναι ο ψηλότερος από τους εννέα ολοκληρωμένους πύργους και ο πρώτος που εγκαινιάζεται από το 1976.
Και καθώς τα εισιτήρια εισόδου αποτελούν την κύρια πηγή χρηματοδότησης για τα οικοδομικά έργα, ο στόχος να ολοκληρωθεί η βασιλική μέχρι το 2026, στην 100ή επέτειος του θανάτου του Άντονι Γκαουντί, έχει εγκαταλειφθεί.
«Δεν μπορούμε να δώσουμε καμία εκτίμηση για το πότε θα ολοκληρωθεί, επειδή δεν γνωρίζουμε πώς θα ανακάμψει ο αριθμός των επισκεπτών τα επόμενα χρόνια», λέει ο Φάουλι.
Δεν είναι βέβαια η πρώτη φορά που το αριστούργημα του Γκαουντί αντιμετωπίζει τέτοιες δυσκολίες. Κατά τη διάρκεια του ισπανικού εμφυλίου πολέμου στα τέλη της δεκαετίας του 1930, οι κατασκευαστικές εργασίες σταμάτησαν και πολλά από τα έργα του Άντονι Γκαουντί καταστράφηκαν.
Η UNESCO, ο πολιτιστικός οργανισμός των Ηνωμένων Εθνών, έχει αναγνωρίσει ως μνημείο παγκόσμιας κληρονομιάς μόνο την κρύπτη της Σαγράδα Φαμίλια και μία από τις προσόψεις της, οι οποίες χτίστηκαν κατά τη διάρκεια της ζωής του Γκαουντί.
Όμως ο Fauli επιμένει ότι το έργο παραμένει πιστό σε αυτό που είχε σχεδιάσει ο Γκαουντί, καθώς βασίζεται στη σχολαστική μελέτη φωτογραφιών, σχεδίων και μαρτυριών του εκλιπόντος μοντερνιστή αρχιτέκτονα.
