Το «Άκου ανθρωπάκο» είναι ένα πιθανότατα το πιο σημαντικό βιβλίο του Βίλχελμ Ράιχ, είναι γράφτηκε σε μια εποχή που το «τέρας» του φασισμού έχανε τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο -ή μήπως όχι;- και πρόκειται για μια πραγματική κραυγή απέναντι στον κάθε «νοικοκυραίο» που ακροβατεί στα ψήγματα του φασισμού.
Πρόκειται για ένα αρκετά δυνατό και ματαιόδοξο βιβλίο, το οποίο θα μπορούσα να πω ότι μοιάζει με την κραυγή ενός ανθρώπου που δεν αντέχει άλλο να ζει σε έναν τέτοιο κόσμο και το οποίο μπορείς εύκολα να διαβάσεις σε ένα αεροπλάνο, λόγω του μεγέθους του.
Ο Βίλχελμ Ράιχ γράφει το 1946 το μοναδικό ευαγγέλιο του αυτοπροσδιορισμού και δύναμης να υπάρχουμε μέσα από τις αδυναμίες. Ποιος είναι ο ανθρωπάκος; Εγώ, εσύ, εμείς! Όλοι εμείς που βλέπουμε τόσα πράγματα που μας ενοχλούν αλλά δεν κάνουμε κάτι γιατί «μεγαλώσαμε», τόσο πολύ που εν τέλει γίναμε πιο μικροί και από κεφάλι καρφίτσας.
«Ο μεγάλος άνθρωπος ξέρει πότε και με ποιον τρόπο είναι μικρός. Ο Ανθρωπάκος δεν γνωρίζει ότι είναι μικρός και φοβάται να το μάθει». Ο ψυχαναλυτής Βίλχελμ Ράιχ έβλεπε μέσα στον καθημερινό άνθρωπο -αυτόν στον οποίο αποδίδουμε τις ονομασίες μέσος όρος, κοινή γνώμη- τα ψήγματα της φασιστικής ιδεολογίας και του ολοκληρωτισμού.
Ο άνθρωπος που καταπιέζεται, που δεν αναλαμβάνει ευθύνες, που δεν κρίνει τα κακώς κείμενα, που δεν μετέχει σε συλλογικότητες μπορεί να φερθεί με ακόμα πιο σκληρό τρόπο και να καταχραστεί την εξουσία όταν αποκτήσει δύναμη.
Ο συγγραφέας που κυνηγήθηκε και φυλακίστηκε για τις ιδέες του σε αυτό το βιβλίο ασκεί κριτική στον μέσο νευρωτικό άνθρωπο για τη μικρότητα και την παθητικότητα με την οποία χειρίζεται όλα τα κρίσιμα ανθρώπινα ζητήματα.
Πρόκειται για ένα βιβλίο που όταν εκδόθηκε αρκετοί πίστευαν ότι μπορεί να αλλάξει τον κόσμο, 75 χρόνια μετά και δεν έχουν αλλάξει και πολλά πράγματα…
Ποιος ήταν ο Βίλχελμ Ράιχ
Ο Βίλχελμ Ράιχ (24 Μαρτίου 1897 – 3 Νοεμβρίου 1957) ήταν Αυστριακός ψυχαναλυτής, μέλος της δεύτερης γενιάς ψυχαναλυτών μετά τον Σίγκμουντ Φρόυντ και μία από τις πιο ριζοσπαστικές προσωπικότητες στην ιστορία της ψυχιατρικής.
Σε νεαρή ηλικία υπήρξε διακεκριμένος ψυχαναλυτής, μαθητής του Σίγκμουντ Φρόυντ και όντας Μαρξιστής, υπήρξε δραστήριο μέλος του Κομμουνιστικού Κόμματος της Γερμανίας από το 1928 ως το 1933. Εντούτοις, στις αρχές της δεκαετίας του 1930 οι νεωτερικές ψυχολογικές θεωρίες και οι πολιτικές απόψεις που διατύπωνε τον έφεραν σε ρήξη τόσο με το ψυχαναλυτικό κίνημα όσο και με τους κομμουνιστές. Μετά την άνοδο του Χίτλερ στην εξουσία το 1933 μετανάστευσε στη Σκανδιναβία, όπου τα αποτελέσματα της έρευνάς του στον χώρο, της βιολογίας, πλέον, τον απομάκρυναν από τις επικρατούσες ψυχαναλυτικές απόψεις.
Από το 1940 μέχρι τον θάνατό του το 1957 έζησε στις ΗΠΑ. Εκεί οι ιδέες του εξελίχθηκαν περαιτέρω, ώσπου ενοποιήθηκαν σε μια νέα, επιστημονική (σύμφωνα με τον ίδιο και τους υποστηρικτές των θεωριών του) συνολική θεώρηση της ανθρώπινης παθολογίας και φύσης την οποία ονόμασε «οργονομία». Κυρίαρχη έννοια της οργονομίας είναι η «οργόνη» που περιγράφεται ως ένα πανταχού παρόν, ελεύθερο από μάζα υπόστρωμα ενέργειας, όπως το κβαντικό κενό, από το οποίο δημιουργούνται δευτερογενώς η ύλη, η ζωή και οι φυσικοί νόμοι.
Υπήρξε ένας από τους πλέον αμφιλεγόμενους διανοητές της σύγχρονης εποχής. Το φιλόδοξο εγχείρημα του, να αμφισβητήσει τα υφιστάμενα συστήματα σκέψης και να ανατρέψει βασικές επιστημονικές αντιλήψεις, απέκτησε πολυάριθμους υποστηρικτές και επικριτές. Αν και οι πρώτοι τον χαρακτηρίζουν μεγαλοφυή και πρωτοπόρο, για τους τελευταίους, δεν ήταν παρά μεγαλομανής, παρανοϊκός, ή ακόμη και «απατεώνας πρώτου μεγέθους».
Έγινε γνωστός κυρίως μέσα από βιβλία, όπως Η Μαζική Ψυχολογία του Φασισμού (1933), Η Ανάλυση του Χαρακτήρα (1933), Άκου Ανθρωπάκο (1948) κ.α. Επηρέασε γνωστούς ψυχοθεραπευτές, καλλιτέχνες και διανοούμενους. Η κριτική του απέναντι στα κοινωνικά και σεξουαλικά ήθη ενέπνευσε τα νεανικά κινήματα αμφισβήτησης των δεκαετιών του 1960 και 1970.
Κάποιοι υποστηρίζουν, ακόμη, πως η συμβολή του στην εξέλιξη της επιστήμης της ψυχολογίας του περασμένου αιώνα, αν και παραγνωρισμένη, υπήρξε ουσιαστική. Ωστόσο, οι ιδέες τις οποίες ο ίδιος ξεχώριζε ως σημαντικότερες, καθώς αποτέλεσαν τη βάση του νέου επιστημονικού παραδείγματος που πρότεινε, δεν έτυχαν ποτέ ευρείας αποδοχής.
Αντίθετα, η επιμονή με την οποία τις υποστήριζε κόστισε στον Ράιχ, σε κάποιο βαθμό, την επιστημονική του υπόληψη και τον οδήγησε σε αρκετές αναγκαστικές μετακινήσεις υπό την πίεση αντιδράσεων και διώξεων. Τη δεκαετία του 1950 η αντιπαράθεση του με τον Οργανισμό Τροφίμων και Φαρμάκων των ΗΠΑ σχετικά με την ιατρική εφαρμογή της οργονομίας κορυφώθηκε με μια πολυσυζητημένη δικαστική διαδικασία η οποία είχε δυσμενή έκβαση για τον ίδιο και το έργο του.
Μέρος των βιβλίων του καταστράφηκε στην πυρά από τις αμερικανικές αρχές (τα υπόλοιπα λογοκρίθηκαν) και ο Ράιχ οδηγήθηκε στη φυλακή, όπου πέθανε στιγματισμένος και περιθωριοποιημένος αλλά βέβαιος, παρ’ όλα αυτά, για τη σπουδαιότητα των επιτευγμάτων του.
