Η εξωτερική πολιτική κάθε χώρας διαφέρει ανάλογα με τα συμφέροντα και τις επιδιώξεις αλλά υπάρχει μια συγκεκριμένη ορολογία που είναι κοινή σε όλους.
Ακούμε καθημερινά πολιτικούς διαφόρων χωρών, όπως και της Ελλάδας, να αναφέρονται σε θέματα όπως ο αναθεωρητισμός, η ισορροπία ισχύος ή να τονίζουν αποφάσεις de facto και de jure.
Πολλοί θα έχουν αναρωτηθεί, ακούγοντας αυτήν την ορολογία, τι σημαίνουν πραγματικά αυτές οι εκφράσεις που χρησιμοποιούνται σε πολλές περιστάσεις.
Η ορολογία της εξωτερικής πολιτικής και των διεθνών σχέσεων
Αναθεωρητισμός
Με την ορολογία «αναθεωρητισμός» ή και «ρεβιζιονισμός» χαρακτηρίζονται οι ιδεολογικές τάσεις (πρακτικές ή θεωρητικές) που αποβλέπουν στην τροποποίηση ή την κατάργηση των συνθηκών που ισχύουν μεταξύ δύο ή περισσοτέρων κρατών.
Πολλές φορές στην ελληνική επικαιρότητα, ο αναθεωρητισμός αφορά τη στάση της Τουρκίας, η οποία τα τελευταία χρόνια βρίσκεται σε μια φάση αμφισβήτησης του πλαισίου των συμφωνιών που όρισαν την κυριαρχία της μετά το 1923.
Κομμάτι αυτής της τακτικής και η «τεθλασμένη» αντίληψη της διαπραγμάτευσης, δηλαδή το να εγείρονται θέματα με τρόπο που εμμέσως αφορούν άλλα πεδία.
Η αντιπαράθεση με τη Φινλανδία και τη Σουηδία σε σχέση με την υποτιθέμενη υποστήριξή τους στο PKK και το ζήτημα με την ένταξή τους στο ΝΑΤΟ, στην πραγματικότητα πολύ περισσότερο έχει να κάνει με τον τρόπο που η Άγκυρα πιέζει την Ουάσιγκτον για ένα «πράσινο φως» σε νέα επιχείρηση κατά των Κούρδων στο Συριακό έδαφος, για την οποία οι ΗΠΑ εξακολουθούν να έχουν αντιρρήσεις.
Αυτό εξηγεί και τη λογική του παζαριού όπου διαρκώς νέα ζητήματα έρχονται στο προσκήνιο, με πιο χαρακτηριστικό πρόσφατο παράδειγμα τα δημοσιεύματα για το πώς η Τουρκία συνδέει το ζήτημα της στάσης απέναντι στα αιτήματα Φινλανδίας και Ρωσίας με το εάν θα γίνουν βήματα αναγνώρισης του ψευδοκράτους στην Κύπρο.
Ισορροπία ισχύος
Η ορολογία της έννοιας της ισχύος είναι από τις κεντρικές, πλέον πολυσυζητημένες έννοιες των Διεθνών Σχέσεων και κυρίως λόγω του σκληρού της πυρήνα, της διεθνούς πολιτικής.
Οι πλέον διαδεδομένες και επεξεργασμένες έννοιες της ισχύος στην πολιτική επιστήμη και στις Διεθνείς Σχέσεις είναι δύο.
Η μία έννοια της ισχύος συνίσταται στην πολιτική, οικονομική, στρατιωτική και άλλη ικανότητα ενός κράτους και αποτιμάται με όρους όπως η κατάσταση της οικονομίας, ο πληθυσμός, οι στρατιωτικές δυνάμεις, οι εξοπλισμοί και τα οπλικά συστήματα, η ικανότητα της ηγεσίας, η δεξιοτεχνία της διπλωματίας κ.ά.
Η άλλη έννοια της ισχύος ορίζεται στην κλασική Πολιτική Επιστήμη ως μια ιδιαίτερη μορφή επιρροής: η ικανότητα να επιφέρει κανείς το αποτέλεσμα που θέλει αντιστρέφοντας την αρχική στάση του άλλου μέρους που ήταν διαφορετική, η δε μη αντιστροφή να έχει για το άλλο μέρος μεγάλο κόστος.
Η ισορροπία ισχύος (balance of power) ή ισορροπία δυνάμεων, όπως είναι γνωστή η ορολογία στα ελληνικά, στη διπλωματική ιστορία, αποτελεί θεμελιακή έννοια και θεωρία με την οποία γίνεται αντιληπτό το διεθνές σύστημα στα πλαίσια της αναρχίας.
Αναλυτικά εμφανίζεται ως αξίωμα της διεθνούς ζωής, ως πολιτική επιδίωξη των κρατών, ως ισότητα ισχύος και ως υπεροχή ισχύος. Κατά πολλούς ρεαλιστές διεθνολόγους, θεωρείται η πλέον σαφής θεωρία της διεθνούς πολιτικής και των Διεθνών Σχέσεων.
Στη συναφή έννοια της εξισορρόπησης ισχύος το ζητούμενο είναι η εξισορρόπηση ισχύος με τον ισχυρότερο (π.χ. Πακιστάν έναντι Ινδίας, Συρία έναντι Ισραήλ, Ελλάδα σε σχέση με την Τουρκία): η επίτευξη δηλαδή ισορροπίας ισχύος (κυρίως στρατιωτικής) που επιδιώκει να δημιουργήσει μια κατάσταση αμοιβαίας αποτροπής που περιορίζει δραστικά την πιθανότητα πολέμου.
Διαφορά De Facto και De Jure
Αν και οι περισσότεροι από εμάς γνωρίζουμε ότι η έννοια αυτών των δύο λέξεων είναι αντιφατική, δεν μπορούμε να προσδιορίσουμε την ακριβή έννοια αυτών των δύο όρων.
Η κύρια διαφορά μεταξύ αυτών των δύο όρων είναι ότι De jure σημαίνει σύμφωνα με το νόμο ή με δικαίωμα, ενώ De facto αναφέρεται σε μια κατάσταση των πραγμάτων που δεν έχει κυρωθεί από το νόμο.
De jure είναι μια λατινική έκφραση που σημαίνει σύμφωνα με το νόμο, από το δικαίωμα, σύμφωνα με το νόμιμο δικαίωμα. Έτσι μπορούμε να πούμε ότι o όρος αναφέρεται σε μια κατάσταση πραγμάτων που είναι σύμφωνη με το νόμο. Αυτή η ορολογία χρησιμοποιείται συχνά σε πολιτικό υπόβαθρο.
De facto αναφέρεται σε μια πρακτική που υπάρχει, αλλά δεν έχει επίσημα κυρωθεί. Η λατινική έννοια του de facto σημαίνει κυριολεκτικά «στην πραγματικότητα». Αυτή η ορολογία είναι το αντίθετο του de jure και συχνά χρησιμοποιείται για να καταγράψει κάτι που έχει παγιωθεί ως κατάσταση, χωρίς όμως να πλαισιώνεται από το αντίστοιχο νομικό πλαίσιο.
