Ένα ιδιαίτερο τοπίο και ένας μοναδικός για την ελληνική επικράτεια υδροβιότοπος εκτείνεται γύρω από τη λίμνη Πικρολίμνη, στο Κιλκίς, τη μοναδική με αλμυρό νερό.
Διαβάζουμε πως το νερό της λίμνης έχει υψηλή αλατότητα, περίπου τρεις φορές υψηλότερη από τη αλατότητα της Νέκρας Θάλασσας! Η αλατότητα των νερών οφείλεται στην παρουσία ηφαιστειακών ιζημάτων στην περιοχή και στην μεγάλης κλίμακας εξάτμιση που έλαβε χώρα και την Νεογενή εποχή.
Η λίμνη είναι αβαθής με μέσο βάθος το 1 μέτρο, ενώ στεγνώνει εντελώς την καλοκαιρινή περίοδο, σχηματίζοντας λιμναίους εβαπορίτες, έναν τύπο ιζηματογενούς ορυκτού, αφού ο πυθμένας της αποτελείται από πηλό με θειούχες ενώσεις και νιτρικά άλατα. Λόγω των πετρωμάτων, έχει ιαματικές και καλλυντικές ιδιότητες και υπάρχουν πηγές μεταλλικού νερού.
Το μέρος μοιάζει πλέον εγκαταλειμμένο και οι εγκαταστάσεις εκεί είναι ερειπωμένες.
Το μόνο είδος που ευδοκιμεί στην Πικρολίμνη
Εξαιτίας της αλατότητας, το μόνο είδος βλάστησης που ευδοκιμεί στη λίμνη είναι τα άλγη, ενώ περιμετρικά της υπάρχουν καλαμώνες, καθώς και αλόφυτα. Ανάλογα με τη στάθμη της λίμνης και την ετήσια βροχόπτωση, εμφανίζονται είδη υφάλμυρων βάλτων (Sacropoterium sp.) και βούρλα (Juncus sp.).
Περιμετρικά της λίμνης υπάρχει ενδιαφέρουσα αλοφυτική βλάστηση που ωστόσο διαφοροποιείται ως προς τη δομή της από αυτή που απαντά στην παράκτια ζώνη, πιθανόν λόγω του ότι η αλατότητα σε εσωτερικές λίμνες με αλμυρό νερό διαφέρει από αυτή του νερού της θάλασσας. Το αλόφυτο που συναντάμε κυρίως είναι το είδος Puccinela convolute.
Γύρω από τη λίμνη απλώνονται καλλιέργειες και διάσπαρτες πυκνόφυτες φλέβες. Στην περίμετρο της υπάρχουν αγριοκαλαμιές του είδους Phragmites australis. Η λίμνη καλύπτεται από άλγη αλλά και από μια σπάνια αλοφυτική βλάστηση, η οποία διαφέρει από αυτή των παραθαλάσσιων υδροβιότοπων, λόγω της διαφορετικής σύστασης των αλάτων.
Η Πικρολίμνη, σημαντικός υδροβιότοπος για πουλιά
Η Πικρολίμνη είναι ένας πολύ σημαντικός υγρότοπος για την ορνιθοπανίδα, όπως μαρτυρεί ο ιστότοπος naturagreca.
Συχνά στα νερά της σταθμεύουν μεγάλα κοπάδια από φοινικόπτερα, ενώ πολλά σπάνια παρυδάτια είδη την επιλέγουν για διαχείμαση, όπως οι αργυροπελεκάνοι.
Από τα αρπακτικά στην περιοχή απαντώνται γερακίνες, σφηκιάρηδες, φιδαετοί, καλαμόκιρκοι, βαλτόκιρκοι, λιβαδόκιρκοι, ξεφτέρια, νανογέρακα, κιρκινέζια και μαυροκιρκίνεζα. Από τα παπιά, εδώ απαντώνται ασπρομέτωπες χήνες, ψαλίδες, χουλιαρόπαπιες, κιρκίρια, σφυριχτάρια, σαρσέλες, πρασινοκέφαλες, γκισάρια και βαρβάρες.
Φωτογραφία:
George Sal
Τα υπόλοιπα υδρόβια και παρυδάτια είδη περιλαμβάνουν σταχτοτσικνιάδες, λευκοτσικνιάδες, μικροτσικνιάδες, πετροτουρλίδες, νανοσκαλίδρες, λασπότρυγγες, πρασινοσκέλιδες, καλαμοκανάδες, ποταμοσφυριχτές, καστανοκέφαλους γλάρους, ποταμογλάρονα, αβοκέτες, μαυροβουτηχτάρια, σκουφοβουτηχτάρια, νεροχελίδονα, νανοπουλάδες, κ.ά.
Περπατώντας στους χωματόδρομους γύρω από τη λίμνη και ανάμεσα στα χωράφια μπορεί κανείς να συναντήσει πολλά μικροπούλια των αγρών και των ανοιχτών εκτάσεων, όπως λιβαδοκελάδες, μικρογαλιάντρες, γαλιάντρες, αμπελουργούς, ψαρόνια, τσιφτάδες, ορτύκια, μελισσοφάγους, γαϊδουροκεφαλάδες, κοκκινοκεφαλάδες και χαλκοκουρούνες.
Τέλος στις καλαμιές ζούνε όμορφα μικροπούλια, όπως κιστικόλες, ψευταηδόνια, τσιχλοποταμίδες και καλαμοποταμίδες.
Το πολύτιμο Χαλαστραίον νίτρο
Διαβάζουμε στο axiosdelta, πως από την Πικρολίμνη εικάζεται ότι προερχόταν το φημισμένο στην αρχαιότητα «Χαλαστραίον νίτρο», ένα φυσικό προϊόν (ανθρακικό άλας του νατρίου), γνωστό σήμερα με την ονομασία «νάτρον» (σόδα), το οποίο αποτελούσε ένα από τα βασικά συστατικά για την παραγωγή γυαλιού και διαφόρων απολυμαντικών-απορρυπαντικών ουσιών.
Πρόκειται για τους λεπτούς λευκούς κρυστάλλους που σχηματίζονται στην επιφάνεια της λίμνης με την εξάτμιση του νερού το καλοκαίρι. Το συγκεκριμένο υλικό ήταν όχι μόνο φημισμένο, αλλά και σπάνιο, ως βασικό υλικό για ποικίλες χρήσεις (φαρμακευτική, γναφευτική, υαλουργία).
Ο χαρακτηρισμός αυτής της πρώτης ύλης με το επίθετο «χαλαστραίον» μαρτυρεί την πολύ στενή, αποκλειστική θα λέγαμε, σχέση της λίμνης με την αρχαία Χαλάστρα, ένα είδος «ονομασίας προέλευσης» με τη σημερινή έννοια.
Με βάση τις συγκεκριμένες ανακαλύψεις, οι αρχαιολόγοι προσπαθούν να χωροθετήσουν την αρχαία Χαλάστρα, μία σημαντική πόλη της αρχαιότητας, η ακριβής θέση της οποίας δεν έχει ανακαλυφθεί ακόμη.
