Η Αθήνα είναι χωρίς αμφιβολία μια πόλη αρκετά ετερόκλητη, ενώ οι δεκαετίες «περνούν» από την πρωτεύουσα με ιδιαίτερα άναρχο τρόπο, κάτι που αποτυπώνεται γλαφυρά και στον τρόπο δόμησης και τα κτίριά της. Μια πρωτοβουλία ωστόσο της Σχολής Καλών Τεχνών, έρχεται να δώσει ζωή, χρώμα και αισθητική στα «τυφλά σημεία» των αναρίθμητων πολυκατοικιών του κέντρου.
Η Ανωτάτη Σχολή Καλών Τεχνών σε συνεργασία με το Υπουργείο Περιβάλλοντος, Ενέργειας και Κλιματικής Αλλαγής υλοποίησαν πριν από 11 χρόνια το Ερευνητικό Πρόγραμμα «Εικαστικές παρεμβάσεις στον Δημόσιο Αστικό Χώρο, Ζωγραφική επί των τυφλών όψεων κτιρίων της Αθήνας» με στόχο την αισθητική αναβάθμιση της εικόνας της πόλης μέσα από ζωγραφικές παρεμβάσεις στην Αθήνα.
Η συγκεκριμένη δράση επεξεργάζεται προτάσεις για το ρόλο, τους θεσμούς, τις μορφές και το χαρακτήρα της τέχνης στον δημόσιο χώρο και θέτει ερωτήματα, κατά πόσο η σύγχρονη τέχνη μπορεί να ξεπεράσει την ασφάλεια που παρέχουν τα στεγανά του ειδικού πεδίου, των θεσμών, μέσα στο οποίο προσδιορίζεται (αίθουσα τέχνης, Μουσείο, φιλότεχνο κοινό) και να δοκιμάσει τη λειτουργία της, τις διατυπώσεις, τις προτάσεις και τις δράσεις της, εκτεθειμένη στον ανοιχτό δημόσιο χώρο.
Συγκεκριμένα, μετά από πρόσκληση ενδιαφέροντος σε φοιτητές και αποφοίτους της ΑΣΚΤ και αφού κατατέθηκαν 70 εικαστικές προτάσεις σε μακέτες, επιλέχθηκαν και υλοποιήθηκαν τρεις από αυτές στην Αθήνα.
Τα βραβεία για τις παρεμβάσεις στην Αθήνα
Κατεβαίνοντας την Κριεζώτου από το Κολωνάκι προς την πλατεία Συντάγματος, είναι σχεδόν αδύνατο να «χάσεις» το πελώριο σήμα πως «δεν υπάρχει σήμα». Σύμβολο της αναλογικής τηλεόρασης, το θυμόμαστε όσοι έχουμε φλερτάρει ή πατήσει ήδη τα 40, ενώ οι νεότερες γενιές μάλλον το γνωρίζουν ως pop trademark που χρησιμοποιείται ευρέως σε αυτοκόλλητα, ρολόγια τοίχου και άλλες διακοσμητικές κατασκευές.
Το έργο φιλοτεχνήθηκε στο τυφλό σημείο πολυκατοικίας στην Αθήνα, μια ανάσα από το Σύνταγμα και κυριολεκτικά αλλάζει άρδην την αισθητική του σημείου, το οποίο μονοπωλούσε ως τώρα η μπουγάδα των μπαλκονιών και το πάρκινγκ στο διπλανό τετράγωνο.
- Α’ Βραβείο: Πάνος Σκλαβενίτης,( Α.Σ.Κ.Τ) . Το «No signal» ένα διεθνές σήμα από τους κώδικες οπτικής επικοινωνίας, που σήμερα τείνει να ξεχαστεί, καθώς η τηλεοπτική ροή είναι πλέον συνεχής και αδιάλειπτη στα κανάλια της τηλεόρασης.
Διεύθυνση του έργου: Κριεζώτου 6 – Ιστορικό Κέντρο, Κολωνάκι.
«Τα χέρια που προσεύχονται»
Η αλήθεια είναι πως τα χέρια που περιέργως προσεύχονται με φορά από τον ουρανό προς τη γη είναι ίσως το πιο αναγνωρίσιμο από τα έργα των φοιτητών της Σχολής Καλών Τεχνών που υπάρχουν διάσπαρτα στην Αθήνα. Δεσπόζει στον πλαϊνό τοίχο του ξενοδοχείου Vienna, τον μόνο που μοιάζει σχετικά φωτεινός στο συγκεκριμένο σημείο στο κέντρο της Αθήνας που μοιάζει σκυθρωπό, αρχιτεκτονικά και κοινωνικά τα τελευταία χρόνια.
Ένας άλλος λόγος που ενδεχομένως το έργο αυτό να έχει αποκτήσει τέτοια δυναμική είναι πως είναι ορατό από την πολυσύχναστη «Πειραιώς», γεγονός που καθιστά αδύνατο στον περαστικό να μην παρατηρήσει τις πελώριες γκρι παλάμες που εκτείνονται από το πάνω μέρος του κτιρίου προς το έδαφος.
- Β’ Βραβείο: Παύλος Τσάκωνας, (Α.Σ.Κ.Τ). Σε σχέδιο αναφοράς του Albert Durer (1506) «Τα χέρια που προσεύχονται».
Διεύθυνση έργου: Ξενοδοχείο Vienna, Πειραιώς 20, σ ένα πολυπολιτισμικό υποβαθμισμένο κέντρο της πόλης.
Ο μίτος της ζωής
Τέλος, τα πολύχρωμα κουβάρια, που θυμίζουν κουβάρια πλεξίματος έβαλαν χρώμα στα πλαϊνά μιας παλιάς εργατικής πολυκατοικίας κάπου στο Νέο Κόσμο. Ανάμεσα σε δρόμους, μπετό και τετράγωνα κτίρια – κουτιά. ένα ακόμη έργο έδωσε πραγματικά άλλη πνοή σε μια τόση δα άκρη στην Αθήνα.
- Γ’ Βραβείο: Αναστασία Κούβαρη, (Α.Σ.Κ.Τ). Εδώ η Αναστασία Κούβαρη ιχνογραφεί με εκφραστική αμεσότητα ένα πολύχρωμο σχέδιο, ξετυλίγοντας κουβάρια νήματος – το μίτο της Ζωής.
Διεύθυνση του έργου : Φρειδερίκου Σμιθ 4 & Κασομούλη 4, Ν. Κόσμος, στις προσφυγικές πολυκατοικίες.
Τη ζωγραφική μεταφορά των έργων επιμελήθηκε το συνεργείο Κρέτση με την συνεργασία του ζωγράφου Μ. Αναστασάκου.
Η επιλογή των κτιρίων και των αντίστοιχων εικαστικών παρεμβάσεων, προέκυψε κατόπιν αξιολόγησης από αντίστοιχες επιτροπές του ΥΠΕΚΑ και της Ανώτατης Σχολής Καλών Τεχνών.
Διαβάζουμε μάλιστα σε δημοσίευμα του 2011 πως οι εικαστικές παρεμβάσεις με τοιχογραφίες στο δημόσιο εξωτερικό χώρο έχουν από τη φύση τους έναν εφήμερο χρονικό ορίζοντα, κατά μέσο όρο δέκα έτη. Ωστόσο, τα εν λόγω έργα «ζουν και βασιλεύουν» στην πολύβουη Αθήνα.
Σε κάθε περίπτωση, οι παρεμβάσεις αποσκοπούν περισσότερο, σε βάθος χρόνου, να αφομοιωθούν σαν καλλιτεχνικές προτάσεις, να χαρακτηρίσουν αισθητικά μια περιοχή σαν τοπόσημα, και αφού βιωθούν, να αντικατασταθούν από διάδοχες συνθέσεις άλλων καλλιτεχνών.
