Στους αιτούντες άσυλο και πρόσφυγες, την ελευθερία των μέσων μαζικής ενημέρωσης, τα περιστατικά ρατσισμού και τα δικαιώματα των γυναικών αναφέρεται το Παρατηρητήριο Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων (Human Rights Watch) για την Ελλάδα στην παγκόσμια έκθεσή του για το 2022.
Σχετικά με το προσφυγικό η διεθνής οργάνωση σημειώνει ότι η Ελλάδα υποδέχθηκε δεκάδες χιλιάδες Ουκρανούς πρόσφυγες, αλλά υποστηρίζει ότι δεν κατάφερε να προστατεύσει τα δικαιώματα άλλων αιτούντων άσυλο και μεταναστών. Επίσης ισχυρίζεται ότι σημειώθηκαν επαναπροωθήσεις κάτι που έχει διαψευστεί από την ελληνική κυβέρνηση.
Παρατηρητήριο: Η καταστολή ΜΚΟ και η ποινικοποίηση της αλληλεγγύης συνεχίστηκαν
Παρόλα αυτά, η έκθεση παραθέτει δηλώσεις του Ύπατου Αρμοστή του ΟΗΕ για τους πρόσφυγες, Φίλιπο Γκράντι, ο οποίος έδειξε την Ελλάδα για τα pushbacks και τις παραβιάσεις των δικαιωμάτων στα σύνορα. Είναι ενδεικτικό πως το Παρατηρητήριο κάνει λόγο για συνέχιση της καταστολής ΜΚΟ και της ποινικοποίησης της αλληλεγγύης στη χώρα, την ώρα που τα φώτα του ξένου Τύπου είναι στραμμένα στη Λέσβο για τη δίκη των 24 εθελοντών που συνελήφθησαν από τις ελληνικές Αρχές.
«Είμαστε θορυβημένοι από τις επαναλαμβανόμενες και συνεχείς αναφορές που προέρχονται από τα χερσαία και θαλάσσια σύνορα της Ελλάδας με την Τουρκία, όπου η Ύπατη Αρμοστεία του ΟΗΕ για τους Πρόσφυγες έχει καταγράψει σχεδόν 540 αναφερόμενα περιστατικά άτυπων επιστροφών από την Ελλάδα από τις αρχές του 2020», δήλωσε.
Η Ίλβα Γιόχανσον, Ευρωπαία επίτροπος Εσωτερικών Υποθέσεων, προειδοποίησε τον Ιούλιο ότι «οι βίαιες και παράνομες απελάσεις μεταναστών πρέπει να σταματήσουν, τώρα». Η Επίτροπος σημείωσε ότι η χρηματοδότηση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής «συνδέεται με την ορθή εφαρμογή των θεμελιωδών δικαιωμάτων της ΕΕ».
Επιπλέον γίνεται λόγος για τις άστοχες δηλώσεις Μηταράκη τον περασμένο Μάρτιο, αναφορικά με τους «αληθινούς» και τους «γιαλαντζί» μετανάστες. Ο υπουργός Μετανάστευσης της Ελλάδας, Νότης Μηταράκης, δήλωσε στο κοινοβούλιο τον Μάρτιο ότι οι Ουκρανοί είναι «πραγματικοί πρόσφυγες», ενώ όσοι φθάνουν από τη Συρία ή το Αφγανιστάν είναι «παράτυποι μετανάστες», παρόλο που πολλοί Σύριοι και Αφγανοί έχουν έγκυρες αιτήσεις για πρόσφυγες, σημειώνει το δημοσίευμα.
Η Ελλάδα αγνοεί τακτικά έναν αυξημένο αριθμό επειγουσών διαταγών που εκδίδει το ΕΔΔΑ για να αποτρέψει την επιστροφή με συνοπτικές διαδικασίες των αιτούντων άσυλο που βρίσκονται εγκλωβισμένοι κατά μήκος των συνόρων με την Τουρκία και κινδυνεύουν άμεσα να απωθηθούν, σημειώνει η έκθεση. Παράλληλα ωστόσο, αναφέρεται στην αυξανόμενη ένταση μεταξύ Ελλάδας και Τουρκίας στο ανατολικό Αιγαίο και στην έκκληση του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου προς την Τουρκία να σεβαστεί το διεθνές δίκαιο.
Τα μέλη του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου απέστειλαν γραπτές ερωτήσεις στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή τον Σεπτέμβριο σχετικά με τα χρηματοδοτούμενα από την ΕΕ συστήματα παρακολούθησης που αναπτύσσονται σε χώρους υποδοχής μεταναστών στην Ελλάδα, τα οποία οι ευρωβουλευτές πιστεύουν ότι ενέχουν απαράδεκτο κίνδυνο για τα θεμελιώδη δικαιώματα.
Σοβαρές επιφυλάξεις για την Ελευθερία του Τύπου
Επίσης, η έκθεση εκφράζει ανησυχίες σχετικά με την ελευθερία των μέσων ενημέρωσης. Αναφέρεται επίσης στο «σκάνδαλο», όπως το ονομάζει, των παρακολουθήσεων και υποστηρίζει ότι τα δύο αυτά θέματα «προκάλεσαν ανησυχίες για το κράτος δικαίου».
Όπως αναφέρει η έκθεση, μια κοινοβουλευτική έρευνα για την παρακολούθηση (αναφέρεται στην Επιτροπή Θεσμών και Διαφάνειας) ξεκίνησε τον Σεπτέμβριο, αλλά το κυβερνών κόμμα μπλόκαρε δεκάδες μάρτυρες που πρότειναν τα κόμματα της αντιπολίτευσης, συμπεριλαμβανομένων δημοσιογράφων των οποίων τα τηλέφωνα έχουν υποκλαπεί. Επιπλέον, οι βουλευτές αποφάσισαν ότι όλες οι συνεδριάσεις της έρευνας θα διεξαχθούν κεκλεισμένων των θυρών και θα παραμείνουν εμπιστευτικές, εγείροντας ανησυχίες για τη διαφάνεια.
Δεν θα πρέπει να ξεχνάμε πως στην κατάταξη του 2022, ένα παγκόσμιο μέτρο σύγκρισης για την ελευθερία του Τύπου, οι Ρεπόρτερ Χωρίς Σύνορα κατέταξαν την Ελλάδα στην 108η θέση από τις 180, τη χειρότερη από κάθε άλλο κράτος μέλος της ΕΕ.
Όπως θυμίζει το Παρατηρητήριο, στην έκθεσή της για το κράτος δικαίου που δημοσιεύθηκε τον Ιούλιο, η Επιτροπή προειδοποίησε ότι οι επιθέσεις και οι απειλές κατά των δημοσιογράφων συνεχίζονται και ότι το επαγγελματικό περιβάλλον των δημοσιογράφων έχει επιδεινωθεί περαιτέρω. Αυτές περιλαμβάνουν σωματικές επιθέσεις, απειλές, αυθαίρετες κρατήσεις, ποινικές αγωγές και παρακολουθήσεις. Συνέστησε στην Ελλάδα να θεσπίσει νομοθετικές και άλλες εγγυήσεις για τη βελτίωση της φυσικής ασφάλειας και του εργασιακού περιβάλλοντος των δημοσιογράφων.
Η έκθεση υπογραμμίζει, ακόμη, ότι δεν υπήρξε σημαντική πρόοδος στην έρευνα για τη δολοφονία του δημοσιογράφου, Γιώργου Καραϊβάζ.
Τι σημειώνει το Παρατηρητήριο για τον ρατσισμό στη χώρα
Σχετικά με τα φαινόμενα ρατσισμού, η έκθεση επικαλείται τα ευρήματα του Δικτύου Καταγραφής Ρατσιστικής Βίας για μείωση των περιστατικών οργανωμένης βίας, αλλά αυξητική τάση στην αστυνομική βία με ρατσιστικά κίνητρα.
Προσθέτει πάντως ότι η Ευρωπαϊκή Επιτροπή κατά του Ρατσισμού και της Μισαλλοδοξίας χαιρέτισε το σχέδιο δράσης κατά του ρατσισμού στην Ελλάδα και την εθνική στρατηγική ισότητας των ΛΟΑΤΚΙ.
Τέλος, αναφέρεται στη δικαστική απόφαση για τη δολοφονία του Ζακ Κωστόπουλου, αλλά και σε «αυξανόμενες πιέσεις» που δέχεται η κυβέρνηση για να καταπολεμήσει την ενδοοικογενειακή βία.
Τι είναι το Παρατηρητήριο Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων
Παραθέτουμε αυτούσιο το απόσπασμα του HRW, όπου περιγράφεται ο σκοπός και η δράση τους.
«Το Παρατηρητήριο Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων ερευνά και αναφέρει τις καταχρήσεις που συμβαίνουν σε όλες τις γωνιές του κόσμου.
Είμαστε περίπου 550 και πλέον άτομα 70 και πλέον εθνικοτήτων που είναι εμπειρογνώμονες χωρών, δικηγόροι, δημοσιογράφοι και άλλοι που εργάζονται για την προστασία των ανθρώπων που βρίσκονται σε μεγαλύτερο κίνδυνο, από ευάλωτες μειονότητες και αμάχους σε καιρό πολέμου, μέχρι πρόσφυγες και παιδιά που έχουν ανάγκη.
Κατευθύνουμε την υπεράσπισή μας προς τις κυβερνήσεις, τις ένοπλες ομάδες και τις επιχειρήσεις, πιέζοντάς τις να αλλάξουν ή να επιβάλουν τους νόμους, τις πολιτικές και τις πρακτικές τους.
Για να διασφαλίσουμε την ανεξαρτησία μας, αρνούμαστε την κρατική χρηματοδότηση και εξετάζουμε προσεκτικά όλες τις δωρεές για να διασφαλίσουμε ότι συνάδουν με τις πολιτικές, την αποστολή και τις αξίες μας.
Συνεργαζόμαστε με μεγάλες και μικρές οργανώσεις σε όλο τον κόσμο για να προστατεύσουμε τους μαχόμενους ακτιβιστές και να βοηθήσουμε να λογοδοτήσουν οι κακοποιοί και να αποδοθεί δικαιοσύνη στα θύματα».
