Τρεις επιδημίες ιλαράς έχουν εκδηλωθεί στη χώρα την τελευταία περίπου 20ετία, σύμφωνα με στοιχεία της επιδημιολογικής έκθεσης του ΕΟΔΥ.
Σύμφωνα με τα στοιχεία, στο χρονικό διάστημα από το 2004 μέχρι και πέρυσι το 2023 σημειώθηκαν τρεις φάσεις που παρατηρήθηκε επιδημία της ιλαράς στην Ελλάδα. Από το 2005 μέχρι το 2006, από το 2010 έως το 2011 και η τελευταία σημειώθηκε το 2017 και διήρκησε μέχρι και το 2018. Συνολικά δηλώθηκαν 4.151 κρούσματα στη χώρα. Τα περισσότερα κρούσματα αφορούσαν όπως αναφέρεται στην έκθεση του ΕΟΔΥ, Έλληνες Ρομά αλλά και νεαρούς ενήλικες από τον γενικό πληθυσμό που ήταν ανεμβολίαστοι ή ατελώς εμβολιασμένοι.
Ωστόσο παρατηρήθηκε μεγαλύτερη έξαρση στις ηλικίες από βρέφη έως και τεσσάρων χρονών. Παράλληλα από την ιλαρά εκδηλώθηκαν συνολικά τέσσερις θάνατοι με μέση ετήσια θνητότητα 0,02%. Όπως τονίζει ο ΕΟΔΥ, για τον έλεγχο της ιλιαράς τόσο η επιδημιολογική επιτήρηση της νόσου όσο και η έγκαιρη εφαρμογή εμβολιασμού αποτελούν τα βασικά μέτρα. Οι επιδημίες ιλαράς που σημειώθηκαν στη χώρα, αναδεικνύουν την ανάγκη ενίσχυσης της εμβολιαστικής κάλυψης. Για αυτό το λόγο είναι αναγκαία η εγρήγορση των γιατρών και η εντατικοποίηση των εμβολιασμών με έμφαση στους εμβολιασμούς ειδικών πληθυσμιακών ομάδων, νεαρών εφήβων και ενηλίκων που δεν ολοκλήρωσαν τον εμβολιασμό τους στο παρελθόν, καθώς και η συνεχιζόμενη εγρήγορση των τοπικών και εθνικών αρχών.
Ιλαρά: Τι είναι, πώς μεταδίδεται και ποιος ο χρόνος επώασης της
Η ιλαρά είναι ιογενής λοίμωξη που οφείλεται στον ιό της ιλαράς και γίνεται εμφανής σε τρία στάδια. Το πρόδρομο, το εξανθηματικό και το τελευταίο, αυτό της αποδρομής που ο οργανισμός αναρρώνει. Η επώαση της ιλαράς μπορεί να διαρκέσει από επτά έως και 21 ημέρες. Αναλυτικότερα όπως αναφέρει ο ΕΟΔΥ, δέκα και δώδεκα μέρες από την έκθεση έως το πρόδρομο στάδιο και 14 ημέρες από την έκθεση έως την εμφάνιση του εξανθήματος.
Η ιλαρά μεταδίδεται από άτομο σε άτομο αερογενώς, με σταγονίδια και με άμεση επαφή με ρινικές ή φαρυγγικές εκκρίσεις ασθενών, ενώ πιο σπάνια μεταδίδεται μέσω αντικειμένων προσφάτως μολυνθέντων με ρινοφαρυγγικές εκκρίσεις. Ο ιός της μπορεί να παραμείνει σε μολυσμένες επιφάνειες και στον περιβάλλοντα χώρο σε σταγονίδια μέχρι 2 ώρες μετά την αποχώρηση του ατόμου που νοσεί από αυτή. Παρουσιάζει μεγάλη μεταδοτικότητα και για να σταματήσει η μετάδοση της, απαιτείται ανοσία του πληθυσμού σε ποσοστό μεγαλύτερο του 95%.
Η μετάδοση γίνεται τέσσερις ημέρες πριν την εμφάνιση του εξανθήματος έως τέσσερις ημέρες μετά, ενώ οι περίοδοι που εμφανίζονται συνήθως τα κρούσματα είναι στο τέλος του χειμώνα ή στην αρχή της άνοιξης. Από το 2004 μέχρι και το 2023 σχετικά με τα κρούσματα ιλαράς, παρουσίασαν την υψηλότερη μέση ετήσια δηλούμενη επίπτωση στη Δυτική Ελλάδα (5,97/100.000) και στη Θεσσαλία (3,70/100.000). Σχετικά υψηλή ήταν η μέση ετήσια δηλούμενη επίπτωση και στην Ανατολική Μακεδονία και Θράκη (2,96/100.000) και στην Πελοπόννησο (2,57/100.000). Η χαμηλότερη μέση ετήσια δηλούμενη επίπτωση παρουσιάστηκε στη Δυτική Μακεδονία και στην Ήπειρο (0,20/100.000 και 0,31/100.000 αντίστοιχα).
Κατά το ίδιο διάστημα το ποσοστό των εργαστηριακά επιβεβαιωμένων κρουσμάτων που δηλώθηκαν ήταν 56,7%, ενώ η εμβολιαστική κατάσταση ήταν γνωστή για τα 3.637 (87,6%). Τα περισσότερα κρούσματα όπως σημειώνεται και στην έκθεση ήταν ανεμβολίαστα, ενώ τα 426 για τα οποία ήταν διαθέσιμη η πληροφορία του αριθμού των δόσεων του εμβολίου (μονοδύναμο ιλαράς ή MMR) δηλώθηκε ότι 319 είχαν εμβολιαστεί με μόνο μία δόση, τα 48 είχαν εμβολιαστεί με δύο δόσεις, ενώ στις υπόλοιπες περιπτώσεις ο ακριβής αριθμός των δόσεων ήταν άγνωστος.
Από το σύνολο των 4.151 κρουσμάτων ιλαράς που δηλώθηκαν το διάστημα 2004 με 2023, νοσηλεύτηκαν τα 2.630. Συνολικά 715 κρούσματα παρουσίασαν επιπλοκές με περιπτώσεις εγκεφαλίτιδας. Από το τρίτο στάδιο της επιδημίας, το διάστημα 2017-2018, σημειώθηκαν τέσσερις θάνατοι, ενώ τέλος σε όλα τα υπόλοιπα κρούσματα που καταγράφηκαν αυτή την περίπου 20ετία η έκβαση ήταν ίαση.
