Το Ελληνικό Τμήμα της Διεθνούς Αμνηστίας, σε συνεργασία με το Εργαστήριο Σπουδών Φύλου του Παντείου Πανεπιστημίου διοργάνωσε εκδήλωση με θέμα την άμβλωση… το «The Standard» ήταν εκεί!
Στην εκδήλωση που πραγματοποιήθηκε με θέμα την άμβλωση βρέθηκαν καλεσμένοι από τις ΗΠΑ, αλλά και από την Πολωνία, δυο χώρες όπου το νομικό πλαίσιο έχει δυσχεράνει, αν όχι απαγορεύσει πλήρως την άμβλωση και μας μίλησαν για μια «επικίνδυνη», όπως την χαρακτήρισαν, απόφαση η οποία εν τέλει οδηγεί σε θανάτους γυναικών που κάνουν μη ασφαλείς αμβλώσεις, ενώ δεν λείπουν και τα παρατράγουδα.
Τα σοκαριστικά στοιχεία για όσες αδυνατούν να κάνουν άμβλωση
Σύμφωνα με τα στοιχεία της Διεθνούς Αμνηστίας περίπου 47.000 γυναίκες χάνουν τη ζωή τους κάθε χρόνο, λόγω μη ασφαλούς άμβλωσης, με τα θύματα εν τέλει να είναι κυρίως γυναίκες που ανήκουν στα χαμηλότερα κοινωνικά στρώματα.
«Οι έγχρωμες και οι φτωχοί έχουν όλο και λιγότερες πιθανότητες να κάνουν ασφαλή άμβλωση», είπε κατά τη διάρκεια της εκδήλωσης η Tarah Demant, διευθύντρια Προγραμμάτων, Συνηγορίας και Κυβερνητικών Υποθέσεων, Διεθνής Αμνηστία ΗΠΑ.
Ο λόγος είναι η απόφαση που ελήφθη πριν από λίγους μήνες και σύμφωνα με την οποία δεν υπάρχει πλέον ομοσπονδιακό συνταγματικό δικαίωμα στην άμβλωση κάτι με το οποίο διαφωνούν 7 στις 10 γυναίκες στις ΗΠΑ.
Στο εξής, το δικαίωμα στην άμβλωση θα καθορίζεται από τις Πολιτείες στις ΗΠΑ, εκτός και αν το Κογκρέσο ενεργήσει διαφορετικά. Όπως παρατηρήσαμε μάλιστα, ο πρόεδρο Τζο Μπάιντεν έχει μετατρέψει αυτό το θεμελιώδες ζήτημα σε «εκλογικό στοίχημα» ενόψει των ενδιάμεσων εκλογών του Νοεμβρίου.
Κάτι τέτοιο πρακτικά σημαίνει ότι στις μισές περίπου Πολιτείες των ΗΠΑ (τόσες έχουν απαγορεύσει την άμβλωση) οι γυναίκες δεν έχουν δικαίωμα να αποφασίσουν για τον εαυτό τους. Όπως εξήγησε η Tarah Demant αυτές οι γυναίκες αναγκάζονται να ταξιδέψουν σε άλλη Πολιτεία, κάτι που όμως συνήθως είναι αρκετά κοστοβόρο και έτσι πολλές φορές εξαναγκάζονται να κυοφορήσουν και να αποκτήσουν παιδιά παρότι δεν το επιθυμούν.
«Έχει να κάνει με το ποιος έχει δικαίωμα πάνω σου», τόνισε η Demant και πρόσθεσε ότι «εάν χάσουμε αυτή τη μάχη, τότε η κυβέρνηση θα παίρνει αποφάσεις για σένα».
Η διευθύντρια Προγραμμάτων, Συνηγορίας και Κυβερνητικών Υποθέσεων, της Διεθνούς Αμνηστίας των ΗΠΑ, σημείωσε επίσης ότι η απόφαση αυτή είναι «μέρος ατζέντας, η οποία έχει να κάνει και με το δικαίωμα του να διαλέγεις τον σύντροφό σου, είτε με το φύλο, είτε με τη ράτσα», ενώ πρόσθεσε ότι είναι αποφάσεις που παίρνει ένα μικρό λόμπι συντηρητικών, το οποίο θέλει επίσης την κατάργηση και πολλών δικαιωμάτων της ΛΟΑΤΚΙ+ κοινότητας.
Οι ΗΠΑ, με αυτή τους την απόφαση γύρισαν κυριολεκτικά στο Μεσαίωνα, με τον Τζο Μπάιντεν να υπόσχεται ότι εάν επανεκλεγεί τότε το πρώτο νομοσχέδιο στην ατζέντα του θα είναι το δικαίωμα στην άμβλωση.
Μια απόφαση «επικίνδυνη», όπως την χαρακτηρίζει η Demant, η οποία παράλληλα περιγράφει πόσο δύσκολη είναι η κατάσταση για μια γυναίκα που θέλει να κάνει άμβλωση, καθώς στο στόχαστρο της δικαιοσύνης μπαίνει και όποιος βοηθήσει στην άμβλωση, ακόμη και ο ταξιτζής που πήγε την έγκυο γυναίκα στο ιατρικό κέντρο.
Ακόμη πιο ζοφερή είναι η κατάσταση στην Πολωνία, εκεί που το Συνταγματικό Δικαστήριο έκρινε το 2020 ότι ο τερματισμός της εγκυμοσύνης με εμβρυϊκά ελαττώματα είναι αντισυνταγματικός, εξαλείφοντας την πιο συχνά εξασκούμενη περίπτωση νόμιμων αμβλώσεων στην καθολική χώρα.
Ο τερματισμός της κύησης επιτρέπεται πλέον μόνο σε περιπτώσεις βιασμού και αιμομιξίας και όταν τίθεται σε κίνδυνο η ζωή ή η υγεία της μητέρας, αλλά η πρόσβαση στην άμβλωση είναι περιορισμένη καθώς πολλοί γιατροί αρνούνται να την πραγματοποιούν για θρησκευτικούς λόγους και πολλές γυναίκες αναζητούν να κάνουν άμβλωση στο εξωτερικό.
Και τώρα τι;
Όπως είπε στο «The Standard» ο Mikołaj Czerwiński, επικεφαλής Εκστρατειών και ειδικός σε θέματα Συνηγορίας, της Διεθνούς Αμνηστίας Πολωνίας, η κατάσταση στην χώρα είναι «πολύ κακή», με την Tarah Demant να προσθέτει ότι «την ώρα που οπουδήποτε αλλού αυξάνονται τα δικαιώματα, στις ΗΠΑ γίνονται λιγότερα».
Η ίδια μας εξήγησε ότι η πλειοψηφία των γυναικών που κάνει άμβλωση έχει ήδη παιδιά, καθώς ένα νέο παιδί που θα έρθει στην οικογένεια επηρεάζει όλη την οικογένεια και άρα τα παιδιά που προϋπήρχαν. «Αυτό καταρρίπτει το επιχείρημα ότι το κάνουν για το καλό των παιδιών», υποστηρίζει η Tarah Demant.
Όλο αυτό προκαλεί το ερώτημα εάν τελικά αυτός -ή κάποιος παρόμοιος- νόμος μπορεί να εμφανιστεί και σε άλλες χώρες, καθώς τον τελευταίο καιρό γινόμαστε μάρτυρες της ανόδου της ακροδεξιάς και στην Ευρώπη και αλλού, με τη νίκη της Τζόρτζια Μελόνι στην Ιταλία να είναι το πιο πρόσφατο και χαρακτηριστικό παράδειγμα. «Είμαι η Τζόρτζια Μελόνι, μια γυναίκα, μια μητέρα, μια Χριστιανή» έλεγε η Ιταλίδα που βρίσκεται στο κατώφλι της εξουσίας σε κάθε της συγκέντρωση.
Όπως έχει ομολογήσει η Μελόνι, προωθεί «συντηρητικές» αξίες, τις οποίες άλλωστε συμμερίζεται μαζί με τους εταίρους της στον ακροδεξιό συνασπισμό, που εννοούν να υπερασπισθούν «τις ιστορικές και πολιτιστικές ρίζες και την εβραιοχριστιανική ταυτότητα της Ευρώπης», με ό, τι μπορεί να σημαίνει αυτό για το θέμα της άμβλωσης.
Κινδυνεύει η Ελληνίδα να απωλέσει το δικαίωμα στην άμβλωση;
Πέραν όμως της Ιταλίας, τι συμβαίνει με την Ελλάδα; Πόσο πιθανό είναι να γίνουμε μάρτυρες μιας παρόμοιας οπισθοδρομικής απόφαση και στη χώρα μας. Η Μαρία Στρατηγάκη, αναπληρώτρια καθηγήτρια στο Τμήμα Κοινωνικής Πολιτικής και στο Εργαστήριο Σπουδών Φύλου, στο Πάντειο Πανεπιστήμιο, μίλησε στο «The Standard» και τόνισε ότι «δεν υπάρχει κίνδυνος να αλλάξει ο νόμος του ’86, ωστόσο αυτό που δύσκολα θα συμβεί είναι να υπάρξουν βελτιώσεις στον υπάρχον νόμο».
«Αυτή τη στιγμή υπάρχει ανάγκη για θεσμικές αλλαγές» πρόσθεσε η κα. Στρατηγάκη και εξήγησε ότι αυτές είναι:
- Να μπει η σεξουαλική αγωγή στα σχολεία.
- Να υπάρξει ανωνυμία, καθώς εάν μια γυναίκα θέλει να κάνει άμβλωση σε ένα δημόσιο μαιευτήριο τότε δεν εξασφαλίζεται η ανωνυμία της, κάτι που οδηγεί πολλές γυναίκες στο να επιλέξουν ιδιωτικές κλινικές και να πληρώσουν περισσότερα από 500 ευρώ.
- Δικαίωμα αντισύλληψης, το οποίο να καλύπτει δωρεάν όλες τις γυναίκες και κυρίως τις μετανάστριες.
- Ψυχολογική υποστήριξη γυναικών.
- Δωρεάν αμβλώσεις σε μετανάστριες.
Σε ερώτηση του «The Standard» γιατί πιστεύει ότι στην Ελλάδα δεν πρόκειται να περάσει ένας τέτοιος νόμος υποστήριξε λιτά, «γιατί δεν υπάρχει αυτή τη στιγμή το αφήγημα».
Στο ίδιο ερώτημα απάντησε και η Γλυκερία Αράπη, διευθύντρια Ελληνικού Τμήματος Διεθνούς Αμνηστίας, η οποία από την πλευρά της υποστήριξε ότι «έρχεται ένας δύσκολος χειμώνας, με ενεργειακή κρίση και κοινωνικές εντάσεις. Δεν γίνεται να φέρουν αυτή τη στιγμή έναν τόσο επίμαχο νόμο».
Ωστόσο, η κυρία Αράπη εξέφρασε την αγωνία της για την άνοδο της ακροδεξιάς. «Δεν μπορούμε να κοιμηθούμε. Υπάρχει σθεναρή κοινωνική αντίσταση, ωστόσο βλέπουμε ότι διαρκώς έρχονται νόμοι που περιορίζουν την ελευθερία μας», είπε χαρακτηριστικά και πρόσθεσε ότι «δεν είναι καθόλου καθησυχαστικός ο πρόσφατος νόμος που περιορίζει την ειρηνική συνάθροιση».
Η Γλυκερία Αράπη έστειλε παράλληλα το μήνυμα ότι «δεν επιτρέπουμε σε κανένα κατοχυρωμένο δικαίωμα να τίθεται υπό συζήτηση».
Άμβλωση: Ένα δικαίωμα που χρειάστηκε πολλούς αγώνες για να κατοχυρωθεί
Η αλήθεια είναι ότι κανένα δικαίωμα δεν κερδήθηκε εύκολα, όλα χρειάστηκαν αγώνες, το ίδιο και το δικαίωμα στην άμβλωση, με την Μαρία Στρατηγάκη να μας υπενθυμίζει ότι η νομιμοποίηση στην άμβλωση ήταν το νούμερο ένα αίτημα του φεμινιστικού κινήματος για μια δεκαετία, από το 1976 έως το 1986.
Το 1983 κυκλοφόρησε ένα κείμενο υπογεγραμμένο από 500 γυναίκες οι οποίες ομολογούσαν ότι είχαν κάνει άμβλωση, ενώ στις 25 Ιανουαρίου 1985, οργανώθηκε συγκέντρωση και πορεία στα Προπύλαια, με κεντρικό σύνθημα «Είμαστε όλες παράνομες».
Το 1986, συνεχίζει η κυρία Στρατηγάκη, πραγματοποιήθηκε νέα διαμαρτυρία για τις αμβλώσεις, κατά τη διάρκεια της οποίας συνελήφθησαν γυναίκες.
Εν τέλει το νομοσχέδιο για την έκτρωση κατατέθηκε τον Μάιο του 1986 στη Βουλή και ψηφίστηκε από όλα τα κόμματα, τότε, πλην της Νέας Δημοκρατίας.
Ωστόσο, ακόμη και μετά την κατοχύρωση του νόμου υπήρξαν κύκλοι που ήθελαν να περιοριστεί το δικαίωμα των γυναικών στην άμβλωση, με τη Μαρία Στρατηγάκη να «δείχνει» και προς την Εκκλησία και να κάνει λόγο για «σκοταδιστικές καμπάνιες».
Το 2000 ο ΟΤΕ εμφάνισε τηλεκάρτες με τα δικαιώματα του παιδιού. Μάλιστα τότε το έμβρυο εμφανίστηκε να μιλά σε πρώτο πρόσωπο λέγοντας το εξής: «Γεια σας! Είμαι ένα παιδάκι στο ξεκίνημα της ζωής μου» και να αναρωτιέται τι θα του συμβεί, αν η μητέρα του αποφασίσει να διακόψει την κύηση.
«Μήπως θα με απορροφήσουν με σωλήνα, όπως η ηλεκτρική σκούπα τα σκουπίδια; […] Μήπως θα με κομματιάσουν ζωντανό, μέσα στην κοιλιά της μητέρας μου, μ’ ένα τροχισμένο γυριστό μαχαίρι; […] Μήπως ο γιατρός, με μια σύριγγα, αναρροφήσει λίγο αμνιακό υγρό για να εκχύσει αλάτι που θα με κάψει ζωντανό; Τότε θα πονάω φρικτά, ώρες και ώρες, ώσπου να ξεψυχήσω!» τονιζόταν τότε στην καμπάνια.
Το 2019 το κίνημα κατά των αμβλώσεων με την ονομασία «αφήστε με να ζήσω», ανακοίνωσε ότι με την έγκριση της Ιεράς Συνόδου της Εκκλησίας της Ελλάδος καθιερώνεται ως ημέρα «Αγέννητου παιδιού» κάθε πρώτη Κυριακή μετά τα Χριστούγεννα. Η Μαρία Στρατηγάκη υποστήριξε ότι η συγκεκριμένα απόφαση ελήφθη με πρόσχημα το δημογραφικό.
Φυσικά, όλοι θυμόμαστε την τεράστια καμπάνια το 2020 με τις αφίσες στο Μετρό του Συντάγματος, αλλά γνωστού και επιχειρηματικού ομίλου των media που υποστήριζε πως η άμβλωση ισοδυναμεί με αποστέρηση μιας ζωής (και μάλιστα σε πρωτοσέλιδο αθλητικής εφημερίδας που απευθύνεται πλειοψηφικά σε ανδρικό κοινό). «Διάλεξε τη ζωή!» έλεγε η αφίσα που μιλούσε και πάλι για το «αγέννητο παιδί»!
Την επόμενη χρονιά ανακοινώνεται η διοργάνωση του «1ου Πανελλήνιου Συνέδριου Γονιμότητας και Αναπαραγωγικής Αυτονομίας», το οποίο τελούσε υπό την αιγίδα της Προέδρου της Δημοκρατίας.
Στα πλαίσια της καμπάνιας για το συνέδριο μια ατυχέστατη (το λιγότερο) καμπάνια παρουσίαζε μια γυναίκα σε απόγνωση γιατί έχει περάσει τα 40 και δεν έχει ακόμη τεκνοποιήσει.
Μετά τις έντονες αντιδράσεις στα social media, καθώς οι διοργανωτές έμοιαζαν να θέτουν υπό αμφισβήτηση το δικαίωμα της αυτοδιάθεσης των γυναικών, η διοργάνωση του συγκεκριμένου συνεδρίου ακυρώθηκε, με την Κατερίνα Σακελλαροπούλου να αποσύρει προηγουμένως τη στήριξή της.
Το δικαίωμα στην αυτοδιάθεση είναι αδιαπραγμάτευτο. Οτιδήποτε θίγει την προσωπικότητα της γυναίκας και περιορίζει τον ρόλο της είναι αναχρονιστικό και απαράδεκτο. Η ΕΡΤ και το ΑΠΕ αποσύρονται από χορηγοί επικοινωνίας του πρώτου συνεδρίου γονιμότητας και αναπαραγωγικής αυτονομίας.
— Thodoris Livanios (@th_livanios) June 12, 2021
Τον Ιανουάριο του 2022 ξεσπά σάλος αναφορικά με εκπαιδευτικό πρόγραμμα για το οποίο το ινστιτούτο εκπαιδευτικής πολιτικής είχε δώσει την έγκρισή του προς το υπουργείο Παιδείας και προοριζόταν για τα γυμνάσια της χώρας με θέμα την προγεννητική αγωγή.
Το πρόγραμμα, το οποίο είχε επεξεργαστεί η Ελληνική Εταιρεία Προγεννητικής Αγωγής περιλάμβανε την προβολή τριών βίντεο στα οποία αναπαράγεται η θεωρία του «αγέννητου παιδιού» που υποστηρίζει ότι η ζωή του βρέφους ξεκινάει από τη σύλληψη κι ότι η μητέρα, εκτός από το αίμα της, περνάει από το έμβρυο τις σκέψεις της και την πνευματική τροφή.
Με λίγα λόγια, ερχόταν να αμφισβητήσει το δικαίωμα των γυναικών στην άμβλωση, το οποίο έχει κατοχυρωθεί στη χώρα από το 1986 και μάλιστα σε ένα κοινό νέων κοριτσιών και μέσω του θεσμού της δημόσιας εκπαίδευσης.
Με τον πιο σύντομο και περιεκτικό τρόπο, η Μαρία Στρατηγάκη περιέγραψε τους 3 λόγους για τους οποίους τέτοιες απόψεις συνεχίζουν να βρίσκουν απήχηση στην ελληνική κοινωνία.
- Η αντίδραση της Εκκλησίας.
- Τα εθνικιστικά αντανακλαστικά και η επίκληση στο δημογραφικό.
- Οι πατριαρχικές καταβολές.
Το συνέδριο ολοκληρώθηκε με τους ομιλητές να τονίζουν ότι «το δικαίωμα στην άμβλωση, είναι δικαίωμα στη ζωή»!
