Αλήθεια, έχετε ποτέ αναρωτηθεί τι συμβαίνει στις γραμμές ψυχολογικής υποστήριξης που μας προτρέπουν να καλέσουμε σε περίπτωση που χρειαζόμαστε βοήθεια;
Η Ελένη (ψευδώνυμο) είναι μια νέα γυναίκα που εργάζεται ως σύμβουλος ψυχικής υγείας σε γραμμή βοήθειας. Όταν γνωριστήκαμε, τη συμπάθησα αμέσως· εξέπεμπε μια ηρεμία που μου άρεσε πολύ. Έχει δύο πανέξυπνα παιδιά και ο τρόπος της απέναντι τους ήταν, για τα δικά μου δεδομένα, υποδειγματικός.
Σύντομα ξεκινήσαμε να μιλάμε για προσωπικά θέματα και όταν μου ανέφερε το επάγγελμα της ενθουσιάστηκα. Γιατί αυτό που κάνει είναι κάτι πολύ βαθύ, είναι λειτούργημα, δεν είναι απλώς μια δουλειά. Το βρήκα άκρως ενδιαφέρον λοιπόν και, δίχως να διστάσω, πήρα το θάρρος να τη ρωτήσω αν θα ήθελε να μου μιλήσει για το blog μου.
Λίγες μέρες αργότερα βρεθήκαμε στο σπίτι μου για πρωινό. Τα παιδιά έπαιζαν ασταμάτητα, τρισευτυχισμένα, κι εμείς ξεκινήσαμε να συζητάμε καθισμένες στο τραπεζάκι του μπαλκονιού. Της εξέφρασα ξανά πόσο αληθινά σπουδαίο θεωρώ αυτό που κάνει. Όμως δεν έχασα άλλο χρόνο· της ζήτησα να μοιραστεί μαζί μας την εμπειρία της και να μας μιλήσει…
Με δικά της λόγια
Τη δουλειά μου την αγαπώ πολύ. Νιώθω ευγνώμων που μπορώ να ασκώ το επάγγελμα που σπούδασα και παράλληλα να βοηθώ ανθρώπους. Τα περιστατικά που έχω αντιμετωπίσει είναι πολλά. Δεν είναι εύκολη δουλειά· έχουμε στην υπηρεσία τεράστια ευθύνη.
Κάποιες φορές, όταν γυρνώ στο σπίτι, έχω ακόμα στο μυαλό μου τους ανθρώπους με τους οποίους συνομίλησα…
Ο δικηγόρος που λύγισε
Ο κύριος Κώστας (ψευδώνυμο) είναι ένας άνδρας γύρω στα 65, πρώην δικηγόρος. Είχε μια πολύ υπεύθυνη θέση, οι άνθρωποι του ζητούσαν βοήθεια και έχαιρε σεβασμού.
Μετά από ένα σοβαρό πρόβλημα υγείας αποφάσισε να σταματήσει να εργάζεται. Είναι εργένης, είναι μόνος του και είναι φοβισμένος. Πάσχει από κρίσεις πανικού. Έχει ανάγκη την επικοινωνία και γι’ αυτόν τον λόγο καθημερινά καλεί τη γραμμή. Έχει ανάγκη να μιλήσει, έχει ανάγκη από ψυχολογική υποστήριξη.
Προσπαθούμε να τον ενθαρρύνουμε να βγει από τους τέσσερις τοίχους, να κοινωνικοποιηθεί. Φέτος έκλεισε διακοπές στην Πελοπόννησο, δίχως παρέα, μόνος. Όμως, αν και τα είχε όλα πληρώσει, την τελευταία στιγμή δεν πήγε. Μας πήρε τηλέφωνο. Μίλησα αρκετή ώρα μαζί του. Φοβόταν. «Αν πάθω κάτι στις διακοπές, ποιος θα με σώσει;» μου είπε.
Του έχω πει αρκετές φορές να πάει σε ψυχολόγο, να κάνει συνεδρίες. Ντρέπεται όμως· τρέμει για το κοινωνικό στίγμα. Είναι άνθρωπος μιας άλλης εποχής και έτσι επιλέγει την ανωνυμία που του προσφέρει η γραμμή βοήθειας.
«Πέρασα από την άλλη πλευρά, Ελένη. Πάντα ήμουν νικητής. Πλέον δεν είμαι».
Το κορίτσι με τους εφιάλτες
Είναι ένα κορίτσι που πάσχει από ιδεοψυχαναγκαστική διαταραχή. Την πρώτη φορά που τηλεφώνησε έκλαιγε σπαρακτικά. Πέρασαν αρκετά λεπτά μέχρι να καταλάβω τι μου έλεγε και τι της συνέβαινε.
Εντέλει κατάλαβα ότι πίστευε πως το σπίτι της ήταν γεμάτο ακάρεα· ήταν πάρα πολύ ταραγμένη. Όπως μου εξήγησε, καθάριζε συνεχώς και είχε κάνει απολυμάνσεις.
Σε αυτές τις περιπτώσεις ποτέ δεν ακυρώνω το πρόβλημα. Ακούω προσεκτικά, κατανοώ και με λογικά επιχειρήματα προσπαθώ να σταθώ δίπλα σε αυτούς τους ανθρώπους. Για αρκετό διάστημα έπαιρνε τηλέφωνα και έκλαιγε πολύ.
Έπειτα, για ένα διάστημα συνήλθε — ξεκίνησε τη φαρμακευτική αγωγή, όπως μου είχε πει — όμως αργότερα υποτροπίασε και άρχισε πάλι να τηλεφωνεί και να επαναλαμβάνει το συγκεκριμένο πρόβλημα.
Αφού την άκουσα, την παρακάλεσα να επισκεφθεί τον γιατρό της και να πάρει και πάλι τα φάρμακά της.
Ο ρόλος της γραμμής είναι να μην ακυρώνει τους ανθρώπους και να τους σπρώχνει με μικρά βήματα προς τη θεραπεία.
Οι γυναίκες που σιωπούν
Υπάρχουν και οι κακοποιημένες γυναίκες. Ειλικρινά, είναι μια τραγική κατάσταση. Αυτές τις γυναίκες τις παραπέμπουμε στην εξειδικευμένη γραμμή. Όμως δεν θέλουν να μιλήσουν με το συγκεκριμένο προσωπικό.
Εκλογικεύουν τη βία που υφίστανται, στην πορεία αλλάζουν τα γεγονότα, φοβούνται, είναι εξαρτημένες και ακραία χειραγωγημένες από τον θύτη.
Επιπλέον, αυτές οι γυναίκες δεν θέλουν να μαθευτεί στον κοινωνικό περίγυρο η κατάσταση τους, το μυστικό τους. Ντρέπονται! Σε αυτές τις περιπτώσεις μιλάμε συνεχώς και προσπαθούμε να κρατάμε επαφή· τις παρακινούμε να μας τηλεφωνούν ξανά και ξανά, για να τις πείσουμε να μας δώσουν τα στοιχεία τους ώστε να στοιχειοθετηθεί ο φάκελος για τον εισαγγελέα.
Οι εξαφανισμένοι
Υπάρχουν περιπτώσεις ανθρώπων που εξαφανίζονται οικειοθελώς και κινητοποιούνται όλες οι αρμόδιες αρχές· ένας ολόκληρος μηχανισμός για την εύρεση τους και για την αποφυγή των χειρότερων. Πολλές φορές οι λόγοι της εξαφάνισης είναι χρέη, προσωπικά προβλήματα, ψυχικά ζητήματα.
Δυστυχώς, η οικογένεια στην οποία παρέχουμε ψυχολογική υποστήριξη δεν βοηθάει πάντα και αποκρύπτει πολύ σημαντικά στοιχεία για την υπόθεση.
Έχει τύχει να εξαφανιστεί κάποιος για δύο μήνες· να έχουμε κάνει όλες τις γνωστές ενέργειες, να έχει δημοσιοποιηθεί η εξαφάνιση, και η οικογένεια να αποκρύπτει σοβαρά στοιχεία. Εντέλει, να εμφανίζεται ο συγκεκριμένος άνθρωπος και να μην ενημερώνουν καν την αστυνομία.
Οι άνθρωποι στην άκρη του νήματος
Είναι εκείνοι που θέλουν να βάλουν τέλος στη ζωή τους. Είναι ταραγμένοι, σε κατάσταση πανικού, απειλούν, εκλιπαρούν. Φωνάζουν ότι θέλουν να αυτοκτονήσουν. Εκεί, για εμάς στη γραμμή, ηχεί συναγερμός.
Τους ακούμε προσεκτικά, όμως οφείλουμε να τους παραπέμψουμε στην εξειδικευμένη γραμμή υποστήριξης. Κάποιοι όμως δεν το θέλουν αυτό και δεν υπάρχει χρόνος για διαπραγματεύσεις. Όπως επίσης δεν υπάρχουν τα στοιχεία τους καταγεγραμμένα, ώστε να δράσουμε.
Τους ακούμε προσεκτικά, τους κατανοούμε, τους υποστηρίζουμε συναισθηματικά, είμαστε εκεί για εκείνους, ώσπου να πουν όλα όσα αισθάνονται, να μοιραστούν όλο τους τον πόνο και την απόγνωση και να νιώσουν επιτέλους ότι κάποιος ενδιαφέρεται…
Γιατί από τη στιγμή που σηκώνουν το τηλέφωνο και καλούν για βοήθεια, υπάρχει ελπίδα!
Τις περισσότερες φορές αυτοί οι άνθρωποι έχουν ανάγκη από λίγη ανθρωπιά, αγάπη, να ακούσουν μια φωνή που θα τους καθησυχάσει και θα τους πει: «Είμαι εδώ για σένα και θα είμαι εδώ όποτε με χρειαστείς».
Η ξεχωριστή για μένα Κατερίνα
Υπάρχει μια άλλη περίπτωση: ένα κορίτσι γύρω στα 20, το οποίο τηλεφωνεί στη γραμμή βοήθειας κάθε μέρα. Συνήθως ζητάει να μιλήσει μαζί μου. Πάντα της απαντώ όταν μπορώ· κάποιες φορές υπάρχουν έκτακτα περιστατικά πολύ σοβαρά στα οποία πρέπει να επικεντρωθώ, και έτσι την παραπέμπω αλλού ή επικοινωνώ αργότερα μαζί της.
Αυτό το κορίτσι θέλει να μιλάει· το έχει ανάγκη, είναι μοναχική. Έχει αυτισμό ελαφριάς μορφής, ο οποίος δυστυχώς την έχει απομονώσει από τους συνομηλίκους της. Μου μιλάει συνήθως για την καθημερινότητά της, τη ζωή της. Τη γνωρίζω καλά· πλέον έχω δεθεί μαζί της.
Όταν μιλάμε στο τηλέφωνο, είναι η οικογένειά της στο σπίτι· ακούω στο βάθος θορύβους, ακούω την κανονικότητα μιας φυσιολογικής καθημερινότητας. Η ανάγκη της Κατερίνας (ας την ονομάσουμε έτσι) είναι πολύ συγκεκριμένη: θέλει να νιώθει αποδεχτή, ότι έχει φίλους· θέλει να μιλάει καθημερινά στο τηλέφωνο, όπως προφανώς βλέπει τους συνομηλίκους της να κάνουν.
Όμως η ίδια, λόγω της ιδιαιτερότητας της, δεν έχει δυστυχώς αυτήν τη δυνατότητα. Έτσι παίρνει εμάς.
Φέτος πέρασε στο πανεπιστήμιο. Τα παιδιά αυτά μπορούν να τα καταφέρουν· το κράτος τους δίνει, με προϋποθέσεις, κάποιες ευκολίες, για να το θέσω απλά.
Είναι πολύ συγκινητικό — η Ελένη σε αυτό το σημείο βουρκώνει και η φωνή της σπάει — είμαι πολύ περήφανη για εκείνη. Διάβαζε πολύ, είχε και τα έξτρα μόρια, και τα κατάφερε. Πέρασε ένα πολύ αγχώδες διάστημα με πολλές δυσκολίες, όμως τα κατάφερε! Ήμασταν καθημερινά δίπλα της.
Για εμάς είναι μια τεράστια νίκη. Τώρα έχει χαλαρώσει αρκετά και είναι χαρούμενη. Δεν το κρύβω, της έχω αδυναμία· χαίρομαι που εξελίσσεται, χαίρομαι που την έχουμε βοηθήσει.
Η Κατερίνα ακόμα συνεχίζει να τηλεφωνεί σχεδόν καθημερινά στην υπηρεσία.
Εύχομαι ειλικρινά να ενταχθεί στο κοινωνικό σύνολο κάποια στιγμή και να μη μας έχει ανάγκη πια. Μέχρι να καταφέρει να σταθεί μόνη της στον κόσμο, εμείς θα είμαστε εκεί και θα απαντάμε.
Επίλογος
Η συζήτηση μας τελειώνει. Αισθάνομαι συναισθηματικά φορτισμένη. Για λίγες στιγμές κοιτάζω απέναντι μου τη θάλασσα αμίλητη.
«Σε ευχαριστώ για όσα μοιράστηκες μαζί μου», της λέω ύστερα από λίγο.
Η Ελένη μου χαμογελάει γλυκά.
«Μη ξεχάσεις να γράψεις τα τηλέφωνα υποστήριξης στο άρθρο σου, για να επικοινωνήσει όποιος το έχει ανάγκη. Και να τονίσεις ότι είναι δωρεάν και υπάρχει ανωνυμία».
«Μείνε ήσυχη», της απαντώ.
Από μέσα ακούμε τα παιδιά να γελούν δυνατά. Σηκώνω το βλέμμα μου ψηλά και κοιτάζω τον ήλιο…
Εάν νιώθεις ότι χρειάζεσαι ψυχολογική υποστήριξη, μη διστάσεις. Μίλησε. Ζήτησε βοήθεια. Δεν είσαι μόνος.
10306 — γενική ψυχολογική και ψυχοκοινωνική υποστήριξη για όλους.
197 — για κοινωνικές κρίσεις, ευάλωτες ομάδες.
1056 / 1107 — για υποστήριξη παιδιών, έφηβων, οικογενειών.
15900 — για γυναίκες θύματα βίας.
210 9319054 — για εγκύους και νέες μητέρες.
1145 (ΚΕΘΕΑ) ή 210 7298666 (ΟΚΑΝΑ) για ναρκωτικά – εξαρτήσεις.
698 827 0734 (10:00 – 20:00). Ανώνυμοι Αλκοολικοί.Για άτομα που αντιμετωπίζουν προβλήματα με τη χρήση αλκοόλ.
210 3474777 Ανώνυμοι Ναρκομανής.20.00
Αυτή η γραμμή λειτουργεί Δευτέρα – Τέταρτη – Παρασκευή- Σάββατο και Κυριακή
18:30 – 20:00 και προσφέρει βοήθεια σε άτομα και τις οικογένειες τους που αντιμετωπίζουν προβλήματα με τη χρήση ναρκωτικών ουσιών.
Μπορείτε να επισκεφτείτε επίσης και το site na-greece.gr
