Τουλάχιστον 53 ιστορικά και θρησκευτικά μνημεία της Ουκρανίας καταστράφηκαν από την έναρξη της ρωσικής εισβολής στις 24 Φεβρουαρίου, γνωστοποίησε σήμερα (1/4) η Οργάνωση των Ηνωμένων Εθνών για την Εκπαίδευση, την Επιστήμη και τον Πολιτισμό (UNESCO ).
Μεταξύ των χώρων αυτών βρίσκονται 29 θρησκευτικές τοποθεσίες, 16 ιστορικά κτίρια, τέσσερα μουσεία και τέσσερα μνημεία, για τα οποία η Unesco κατάφερε να επιβεβαιώσει τις ζημιές μέσω δορυφορικών φωτογραφιών και παραγόντων στο σημείο, εξήγησε ένας εκπρόσωπος τύπου της Unesco, σύμφωνα με τον οποίο ο κατάλογος αυτός «δεν είναι εξαντλητικός».
«Οι ειδικοί μας συνεχίζουν να εξετάζουν έναν συγκεκριμένο αριθμό αναφορών», συνέχισε.
Πέντε από αυτούς τους χώρους βρίσκονται στην περιοχή του Τσερνίχιβ (βόρεια), μια πόλη που έχει σφυροκοπηθεί από τον ρωσικό στρατό, η οποία έχει ενταχθεί σε μια «ενδεικτική» λίστα της Unesco, δηλαδή το Κίεβο πρέπει να παρουσιάσει την υποψηφιότητά της για να αποτελέσει μέρος στην Παγκόσμια Κληρονομιά του ΟΗΕ.
Σε Κίεβο, Χάρκοβο, Σούμι, Ζαπορίζια, Ντονέτσκ
Άλλες πέντε βρίσκονται στην περιοχή του Κιέβου και 18 σε εκείνη του Χαρκόβου, που βρίσκεται επίσης στο στόχαστρο σφοδρών βομβαρδισμών, σύμφωνα με τον κατάλογο της Unesco που έχει περιέλθει στην κατοχή του Γαλλικού Πρακτορείου. Οι υπόλοιποι χώροι μοιράζονται μεταξύ των περιοχών Σούμι (βορειοανατολικά), Ζιτόμιρ (δυτικά του Κιέβου), Ζαπορίζια (νότια), Ντονέτσκ και Λουχάνσκ (ανατολικά).
Ερωτηθείς εάν γνωρίζει ότι αυτές οι καταστροφές διαπράχθηκαν από τις ρωσικές δυνάμεις, ο εκπρόσωπος τύπου απάντησε:
«Για αυτούς τους 53 χώρους, στους οποίους μπορέσαμε να επαληθεύσουμε τις ζημιές, υπήρξαν αναφορές που έγιναν από τις ουκρανικές αρχές», υπονοώντας ότι η Μόσχα ευθύνεται.
UNESCO says 53 Ukraine historic, religious sites damaged in Russia invasion pic.twitter.com/WB0r0BynkR
— Gulf Today (@gulftoday) April 1, 2022
Τα μνημεία της UNESCO σε κίνδυνο
Σημειώνεται ότι την τρίτη εβδομάδα από την έναρξη του πολέμου στην Ουκρανία, η Οργάνωση των Ηνωμένων Εθνών είχε κρούσει τον κώδωνα του κινδύνου για την πολιτιστική κληρονομιά της Ουκρανίας, η οποία διαθέτει πάνω από 400 μουσεία διεθνούς εμβέλειας και 3.000 πολιτιστικούς χώρους, μεταξύ των οποίων και επτά μνημεία της UNESCO.
«Όταν η πολιτιστική κληρονομιά κινδυνεύει αφορά την πολιτιστική ταυτότητα μιας χώρας, αλλά και την κληρονομιά ολόκληρης της ανθρωπότητας», λέει ο Ρόμαν Λουκσχάιτερ, Γενικός Γραμματέας της Γερμανικής Επιτροπής της UNESCO.
Από τότε που ξεκίνησε ο πόλεμος στην Ουκρανία έχουν γίνει προσπάθειες να σωθεί η πολιτιστική κληρονομιά της χώρας, η οποία διαθέτει πάνω από 400 μουσεία διεθνούς εμβέλειας και 3.000 πολιτιστικούς χώρους, μεταξύ των οποίων και επτά μνημεία της UNESCO τα οποία βρίσκονται σε κίνδυνο.
«Όταν η πολιτιστική κληρονομιά κινδυνεύει αφορά την πολιτιστική ταυτότητα μιας χώρας, αλλά και την κληρονομιά ολόκληρης της ανθρωπότητας», λέει ο Ρόμαν Λουκσχάιτερ, Γενικός Γραμματέας της Γερμανικής Επιτροπής της UNESCO.
Η UNESCO ανησυχεί ιδιαίτερα για τα επτά μνημεία παγκόσμιας πολιτιστικής κληρονομιάς που βρίσκονται στην Ουκρανία, δήλωσε ο Γενικός Γραμματέας της Γερμανικής Επιτροπής της UNESCO στην Deutsche Welle.
Για παράδειγμα, ο καθεδρικός ναός της Αγίας Σοφίας στο Κίεβο, το ιστορικό κέντρο της πόλης του Λβιβ ή η αρχαία πόλη της Χερσώνας και η Χώρα της, η οποία βρίσκεται στα νοτιοδυτικά της χερσονήσου της Κριμαίας στη Μαύρη Θάλασσα.
Ο Γενικός Γραμματέας της Γερμανικής Επιτροπής της UNESCO θεωρεί ότι η ποικιλομορφία της ουκρανικής πολιτιστικής κληρονομιάς βρίσκεται σε κίνδυνο.
«Μεταξύ άλλων, το Κίεβο έχει μια συλλογή εβραϊκών λαϊκών τραγουδιών από τις αρχές του 20ου αιώνα που είναι σημαντική παγκοσμίως», λέει, ένα ακόμη μέρος της Παγκόσμιας Κληρονομιάς της UNESCO.
Οι πολιτιστικοί θησαυροί προστατεύονται από το Διεθνές Δίκαιο
Υπάρχουν όμως και άλλα σημαντικά πολιτιστικά αγαθά στην Ουκρανία, τονίζει ο Ουκρανός ιστορικός και επιμελητής τέχνης Κόνσταντιν Ακίνσα. Μεταξύ άλλων, η ήδη κατεστραμμένη πόλη Χερνίχιβ, με τα μνημεία της από τον 10ο, 11ο και 12ο αιώνα. Επίσης το Χάρκοβο είναι η πρωτεύουσα του ουκρανικού και σοβιετικού κονστρουκτιβισμού.
Οι ειδικοί φοβούνται ότι το Χάρκοβο υπέστη σοβαρότερες ζημιές από ό,τι στον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο. Επιπλέον, ο περίφημος χρυσός θησαυρός των Σκυθών, ένας από τους μεγαλύτερους πολιτιστικούς θησαυρούς της αρχαιότητας, βρίσκεται στο Μουσείο Αρχαιοτήτων στο Κίεβο.
Τα πολιτιστικά αγαθά προστατεύονται από το Διεθνές Δίκαιο, τονίζει ο Λουκσχάιτερ. Η Ρωσία είναι επίσης μέλος της Σύμβαση της Χάγης για την προστασία τους ωστόσο η UNESCO δεν είναι σε θέση να αποτρέψει την καταστροφή τους.
Τα μουσεία βρίσκονται de facto σε πόλεμο
Μουσεία στη Δύση προσπαθούν τώρα να βοηθήσουν τους Ουκρανούς συναδέλφους τους. Τα πολιτιστικά αγαθά μεταφέρονται στο Λβιβ από το Χάρκοβο, το Κίεβο ή την Οδησσό και στη συνέχεια δυτικότερα, για παράδειγμα στην Πολωνία, αλλά και τη Γερμανία στη Δρέσδη. Τα μουσεία βρίσκονται de facto σε πόλεμο, λέει ο Ουκρανός ιστορικός και επιμελητής τέχνης Κόνσταντιν Ακίνσα. «Δυστυχώς όμως η ουκρανική κυβέρνηση άργησε να σκεφτεί την εκκένωση τους», συμπληρώνει.
τα ρωσικά αεροπλάνα μας βομβαρδίζουν, ρίχνοντας ρουκέτες σε ιστορικά μνημεία που δεν ανήκουν μόνο στην Ουκρανία
Τα πολιτιστικά αγαθά στην Ουκρανία ανήκουν στην πολιτιστική κληρονομιά όλης της ανθρωπότητας, λέει και τονίζει πως «ο ρωσικός στρατός και τα ρωσικά αεροπλάνα μας βομβαρδίζουν, ρίχνοντας ρουκέτες σε ιστορικά μνημεία που δεν ανήκουν μόνο στην Ουκρανία». Η κατάσταση είναι προς το παρόν απρόβλεπτη και δεν μπορούν να σταλούν ειδικοί στην περιοχή για να εκτιμήσουν ή να ελέγξουν τις ζημιές.
Αυτό που τον συγκλονίζει είναι όμως η «απόλυτη σιωπή των Ρώσων συναδέλφων», λέει. Ο κριτικός τέχνης δηλώνει ότι δεν μπορεί να καταλάβει πώς είναι δυνατόν τα ρωσικά μουσεία να παραμένουν στο Διεθνές Συμβούλιο Μουσείων. «Χθες το βράδυ, για κάποιο λόγο, κοίταξα ξανά τις φωτογραφίες της κατεστραμμένης Ουκρανίας κατά τη διάρκεια του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου. Ξαναζούμε μια ιστορία που νομίζαμε πως είχε ήδη θαφτεί για πάντα στα αρχεία. Πρόκειται για μια καταστροφή πρωτόγνωρων διαστάσεων», καταλήγει.
Τα επτά μνημεία της UNESCO σε κίνδυνο
Η Αγία Σοφία του Κιέβου
Ο καθεδρικός ναός του 11ου αιώνα χτίστηκε ως απάντηση την Αγία Σοφία της Κωνσταντινούπολης. Τα ψηφιδωτά και οι τοιχογραφίες του είναι σε εντυπωσιακά καλή κατάσταση. Ο καθεδρικός ναός της Αγίας Σοφίας στο Κίεβο είχε μεγάλη επιρροή και στην αρχιτεκτονική άλλων ναών, ενώ μετέτρεψε την περιοχή σε κέντρο της ορθόδοξης πίστης.
Η κατοικία του Μητροπολίτη Μπουκοβίνας και Δαλματίας
Η πρώην κατοικία του Μητροπολίτη έχει βυζαντινές, γοτθικές και μπαρόκ αρχιτεκτονικές επιρροές. Το κτίριο αντικατοπτρίζει τη διαφορετική θρησκευτική και πολιτιστική ταυτότητα της Αυστροουγγαρίας. Το συγκρότημα κατασκευάστηκε από το 1864 έως το 1882 από τον Τσέχο αρχιτέκτονα Γιόσεφ Βλάφκα.
Το ιστορικό κέντρο της Λβιβ
Η Λβιβ στη δυτική Ουκρανία ιδρύθηκε στα τέλη του Μεσαίωνα και για αιώνες ήταν ένα σημαντικό κέντρο διοίκησης, θρησκείας και εμπορίου, κάτι που μαρτυρούν και οι χώροι λατρείας των διαφόρων θρησκευτικών κοινοτήτων. Τα μπαρόκ αρχιτεκτονήματα της πόλης φανερώνουν μάλιστα τις γερμανικές και ιταλικές επιρροές που δέχτηκε η ανατολικοευρωπαϊκή αρχιτεκτονική.
Το τόξο Στρούβε
Το Γεωδαιτικό Τόξο Στρούβε εκτείνεται από την Ουκρανία μέχρι το Χάμερφεστ της Νορβηγίας. Κατά μήκος αυτής της διαδρομής των 2.821 χλμ ο αστρονόμος Βίλχελμ Στρούβε μέτρησε την υδρόγειο και εξήγαγε το ακριβές σχήμα της – ένα επιστημονικό επίτευγμα το οποίο χαρακτηρίστηκε επίσης παγκόσμια πολιτιστική κληρονομιά. Στη φωτογραφία του 1985 φαίνεται το μνημείο Στρούβε στη Νορβηγία.
Η αρχαία πόλη της Χερσώνας στη Σεβαστούπολη
Η πόλη της Χερσώνας ιδρύθηκε τον 5ο αιώνα π.Χ. από Δωριείς. Τα ερείπιά της βρίσκονται κοντά στη Σεβαστούπολη, στη νοτιοδυτική Κριμαία. Ο χώρος περιλαμβάνει συγκροτήματα δημόσιων κτηρίων και συνοικίες, παλαιοχριστιανικά μνημεία και ερείπια οικισμών από τις εποχές του λίθου και του χαλκού.
Οι ξύλινες εκκλησίες των Καρπαθίων
Αυτό το Μνημείο Παγκόσμιας Κληρονομιάς αποτελείται από συνολικά 16 «Τσερκβάς» ή αλλιώς… εκκλησίες. Βρίσκονται διάσπαρτες στην οροσειρά των Καρπαθίων, που εκτείνεται σε όλη την Ουκρανία και την Πολωνία. Τα ξύλινα κτίρια χτίστηκαν μεταξύ 16ου και 19ου αιώνα από την ορθόδοξη και την ελληνοκαθολική κοινότητα. Αποτελούν χαρακτηριστικό παράδειγμα της οικοδομικής παράδοσης των σλαβικών χωρών.
Δάση οξιάς στα Καρπάθια
Στη δυτική Ουκρανία βρίσκεται και η παγκόσμια φυσική κληρονομιά δασικών εκτάσεων με οξιές, καθώς και αρχέγονα δάση οξιάς. Ολόκληρη η φυσική κληρονομιά της UNESCO καλύπτει 94 τοποθεσίες σε 18 χώρες. Η οξιά εξαπλώθηκε εδώ μετά την τελευταία εποχή των παγετώνων πριν από 11.000 χρόνια και τώρα αποτελεί σημαντικό μέρος αυτού του φυσικού και πολύπλοκου οικοσυστήματος.
ICOMOS: Σε άμεσο κίνδυνο μνημεία παγκόσμιας πολιτιστικής κληρονομιάς
Τα μνημεία παγκόσμιας κληρονομιάς του Κιέβου αλλά και το ιστορικό κέντρο όπως και η ευρύτερη πόλη που περιλαμβάνει πολλά άλλα ιστορικά μνημεία, τοποθεσίες και μουσεία, επίσης κοντά σε διοικητικά και κυβερνητικά κτίρια, σε περίπτωση βομβαρδισμού κινδυνεύουν υπενθυμίζει σε ανακοίνωση το Διεθνές Συμβούλιο Μνημείων και Τοποθεσιών Icomos.
