Η Τουρκία επικαλέστηκε τη Συνθήκη του Μοντρέ και απέτρεψε περαιτέρω πρόσβαση στα Στενά του Βοσπόρου και των Δαρδανελίων σε ρωσικά πολεμικά πλοία, μεταδίδει σήμερα το Γερμανικό Πρακτορείο Ειδήσεων dpa.
Το μέσο επικαλείται συνέντευξη που έδωσε το χθες το βράδυ ο Τούρκος υπουργός Εξωτερικών Μεβλούτ Τσαβούσογλου στον τουρκικό ραδιοφωνικό σταθμό Habertürk για το θέμα.
Η Τουρκία έκανε χρήση του δικαιώματός της
Σύμφωνα με τη Συνθήκη του Μοντρέ του 1936, η Τουρκία έχει τον έλεγχο των Στενών του Βοσπόρου και των Δαρδανελίων που συνδέουν την Μαύρη Θάλασσα με την Μεσόγειο. Ενώ τα εμπορικά πλοία μπορούν να περάσουν ελεύθερα τα Στενά, τα πολεμικά πλοία υπόκεινται σε συγκεκριμένους περιορισμούς.
Η Μόσχα είχε υποβάλει αιτήματα για τη διέλευση πλοίων, τα οποία απέσυρε μετά από παράκληση της τουρκικής πλευράς, πρόσθεσε ο Τσαβούσογλου στη συνέντευξή του στο Habertürk.
Η Ρωσία είχε αιτηθεί τη διέλευση μερικών πλοίων της τα οποία δεν έχουν καταχωρηθεί στη Μαύρη Θάλασσα.
Ο Σόνερ Καγκαπτέι από το Washington Institute, δήλωσε στο dpa ότι οι περιορισμοί δεν πρέπει να είναι μειονέκτημα για τη Ρωσία αυτή την στιγμή καθώς ο Ρώσος πρόεδρος Βλαντίμιρ Πούτιν έχει στη Μαύρη Θάλασσα όλα τα πλοία που χρειάζεται.
Τι περιλαμβάνει η Συνθήκη του Μοντρέ
Το διεθνές νομικό καθεστώς που διέπει τη ναυσιπλοΐα στα Στενά, έχει αλλάξει πολλές φορές τα τελευταία διακόσια χρόνια. Διαβάζουμε στο HistoryReport, πως μετά τον Α’ Παγκόσμιο πόλεμο, μια πρώτη απόπειρα να τακτοποιηθεί το θέμα έγινε με τη συνθήκη των Σεβρών, που ποτέ δεν εφαρμόστηκε.
Το ζήτημα ξαναμπήκε στη συνθήκη της Λοζάνης (Ιούλιος 1923). Εκεί, ορίστηκε πως Δαρδανέλια και Βόσπορος έπρεπε να αποστρατιωτικοποιηθούν (εκτός από τη θάλασσα του Μαρμαρά), όπως αποστρατιωτικοποιημένα έπρεπε να είναι και τα νησιά Ίμβρος και Τένεδος (και Λήμνος και Σαμοθράκη από την ελληνική πλευρά). Η διέλευση των πλοίων θα ήταν ελεύθερη, ενώ μια Διεθνής Επιτροπή για τη Ναυσιπλοΐα στα Στενά θα επιτηρούσε την τήρηση των συμφωνιών.
Δεκατρία χρόνια αργότερα, υπεγράφη η Συνθήκη του Μοντρέ ή Συμβαση για το καθεστώς των Στενών είναι σύμβαση η οποία αφορά στο καθεστώς των Στενών του Βοσπόρου και των Δαρδανελίων. Η Τουρκία αποκτούσε πάλι το δικαίωμα να οχυρώσει τα στενά του Βοσπόρου και των Δαρδανελίων. Την ίδια μέρα, 30.000 Τούρκοι στρατιώτες αναπτύχθηκαν στις επίμαχες περιοχές.
Η συμφωνία, η οποία υπογράφηκε στις 20 Ιουλίου 1936, παραχωρεί τον έλεγχο των Στενών του Βοσπόρου και των Δαρδανελίων στην Τουρκία και ρυθμίζει την στρατιωτική δραστηριότητα στην περιοχή. Η σύμβαση παραχωρεί στη Τουρκία τον πλήρη έλεγχο των Στενών και εγγυάται την ελεύθερη ναυσιπλοΐα από τα μη στρατιωτικά πλοία σε καιρό ειρήνης.
Οι όροι της σύμβασης αποτέλεσαν πηγή διαμάχης για χρόνια, κυρίως όσον αφορά τη διέλευση πολεμικών σκαφών της Σοβιετικής Ένωσης από τα Στενά στη Μεσόγειο Θάλασσα. Παρόμοια προστριβή έχει προκύψει στο παρελθόν και ενδεχομένως να προκύψει και σήμερα, μεταξύ της Τουρκίας και της Ρωσίας για το ίδιο αυτό θέμα.
Υπογράφηκε στις 20 Ιουλίου 1936 στην ελβετική πόλη Μοντρέ, από την οποία άλλωστε πήρε και το όνομά της. Η Συνθήκη του Μοντρέ τέθηκε σε ισχύ στις 9 Νοεμβρίου, 1936 και καταχωρήθηκε στην Κοινωνία των Εθνών στις 11 Δεκεμβρίου 1936. Eξακολουθεί να ισχύει μέχρι σήμερα, με ορισμένες τροποποιήσεις και διαφορετικά συμβαλλόμενα μέρη καθώς έχουν αλλάξει σύνορα και καθεστώτα από τότε.
Νέοι κανονισμοί καθόρισαν το συνολικό εκτόπισμα των πολεμικών πλοίων που τα περνούν σε καιρό ειρήνης, ενώ ειδικά η Σοβιετική Ένωση δεν χρειαζόταν άδεια για τα δικά της πλοία, εκτός από τα αεροπλανοφόρα και τα υποβρύχια.
