Η Αθήνα το αποκαλεί «ανενεργό και νεκρό», η διεθνής κοινότητα δεν το αναγνωρίζει και η μισή Λιβύη το απορρίπτει. Τι προβλέπει τελικά το δεύτερο παράνομο τουρκολιβυκό μνημόνιο που υπέγραψε το μισό υπουργικό συμβούλιο της Τουρκίας που βρέθηκε στην Τρίπολη;
Μια πρώτη «ανάγνωση» των όσων προβλέπει το νέο παράνομο μνημόνιο της Τουρκίας με την πλευρά του προσωρινού πρωθυπουργού της Λιβύης Αμπντουλχαμίντ Ντμπέιμπα επιχείρησε το Libyan News Observatory.
Σύμφωνα με την μετάφραση που δημοσίευσε η Καθημερινή Κύπρου, το «μνημόνιο συνεργασίας για τους υδρογονάνθρακες» που υπέγραψαν Τουρκία και Λιβύη περιλαμβάνει:
- Συνεργασία σε έργα ανάπτυξης και χρήσης πόρων υδρογονανθράκων (φυσικού αερίου και πετρελαίου).
- Τα έργα αυτά θα μπορούν να αφορούν σε εξερεύνηση, παραγωγή, μεταφορά, διύλιση, διανομή και εμπορία υδρογονανθράκων.
- Παραγωγή και εμπόριο πετρελαίου, φυσικού αερίου, πετροχημικών και προϊόντων διύλισης πετρελαίου.
- Διασφάλιση της εξερεύνησης, ανάπτυξης και αύξησης της παραγωγής υδρογονανθράκων και από τις δύο πλευρές.
- Τα δύο μέρη συμφωνούν να διασφαλίσουν την υλοποίηση ολοκληρωμένων έργων για την ενίσχυση της εξερεύνησης χερσαίων και θαλάσσιων πόρων.
- Τα έργα περιλαμβάνουν ανάπτυξη και παραγωγή.
- Το Libyan Foundation προσκαλεί την Turkish Petroleum Corporation και τους εταίρους της να συμμετάσχουν σε χερσαία και θαλάσσια έργα στη Λιβύη.
- Η Λιβύη εγγυάται τη σύναψη συμφωνιών και συμβάσεων με την Turkish Petroleum Corporation για την εκτέλεση εργασιών πετρελαίου.
- Τα δύο μέρη ενθαρρύνουν την Libyan Oil Corporation και την Turkish Petroleum Pipeline Corporation να δημιουργήσουν κοινές συνεργασίες στον τομέα των υδρογονανθράκων.
- Τα δύο μέρη συνάπτουν συνεργασίες και υποστηρίζουν τη χρήση σκαφών έρευνας και γεώτρησης που χρησιμοποιούνται από την Turkish Pipeline Corporation και τους εταίρους της για την
- εξερεύνηση, ανάπτυξη και παραγωγή σημερινών και μελλοντικών χερσαίων και υπεράκτιων πόρων υδρογονανθράκων στη Λιβύη.
- Τα δύο μέρη συμφωνούν να συνεργαστούν για την ανάπτυξη και λειτουργία υφιστάμενων ή πρόσθετων συστημάτων αγωγών πετρελαίου και φυσικού αερίου στη Λιβύη.
- Τα μέρη πρέπει να υποστηρίξουν την υλοποίηση έργων από την Turkish Pipeline Corporation και τους εταίρους της.
- Αυτό το Μνημόνιο Συνεννόησης μπορεί να τερματιστεί από οποιοδήποτε μέρος ανά πάσα στιγμή, με περίοδο γραπτής προειδοποίησης 3 μηνών.
- Η λήξη του παρόντος Μνημονίου Συνεννόησης δεν επηρεάζει τις δραστηριότητες και τα έργα που βρίσκονται ήδη σε εξέλιξη ή υλοποιούνται.
- Το υπόμνημα είναι γραμμένο στα τουρκικά, αραβικά και αγγλικά και όλα τα κείμενα θεωρούνται εξίσου αυθεντικά.
- Σε περίπτωση οποιασδήποτε διαφοράς στην ερμηνεία, υπερισχύει το αγγλικό κείμενο.
Τουρκολιβυκό μνημόνιο: Ποιο είναι το περιεχόμενό του
«Ήταν ένα από τα βασικά σενάρια. Το ξέραμε. Δεν νομίζω ότι αιφνιδιάζεται κανένας από τη στιγμή. Νομίζω ότι η συγκυρία είναι τέτοια που το εξηγεί. Η κατάσταση στη Λιβύη στο εσωτερικό παραμένει οριακή, δεν υπάρχουν προοπτικές. Έχουν μάλλον συρρικνωθεί οι προοπτικές μιας ειρηνικής μετάβασης στην επόμενη μέρα με μία ενιαία Λιβύη», επισήμανε μιλώντας στην ΕΡΤ ο καθηγητής Διεθνών Σχέσεων του Παντείου Πανεπιστημίου, Κώστας Υφαντής, αναφορικά με την αιφνιδιαστική αναβίωση του έκνομου τουρκολιβυκού μνημονίου για τη χρήση ΑΟΖ.
«Η Τουρκία βλέποντας ότι επί της ουσίας ο εμφύλιος πόλεμος έχει ξαναρχίσει έστω και σε χαμηλότερη ένταση από αυτή που είχαμε γνωρίσει πριν από δύο χρόνια, προσπαθεί να δημιουργήσει νέα τετελεσμένα και να περιχαρακώσει τη θέση που της έχει εξασφαλίσει η παρουσία της η στρατιωτική στο έδαφος. Είναι είναι ένα παζάρι. Η Τουρκία αγοράζει αυτή τη συμφωνία και εγγυάται την επιβίωση της παρούσας κυβέρνησης. Το επόμενο βήμα: Εάν θα έπρεπε οπωσδήποτε να φανταστούμε το επόμενο διάστημα – είναι να ξεκινήσει από θαλάσσιες περιοχές, ζώνες τις οποίες οι οποίες είναι λιγότερο αμφισβητούμενες από την πλευρά της Ελλάδας. Δηλαδή να είναι όλο όσο και όσο πιο νότια γίνεται» πρόσθεσε ακόμη ο ίδιος.
«Η κλιμάκωση δεν άρχισε με την ομιλία όπως θέλει να θυμίζει στους Αμερικανούς ο κ. Ερντογάν – άρχισε με την ομιλία του πρωθυπουργού κ.Μητσοτάκη. Άρχισε με τη συμφωνία την Αμυντική Αμερικής – Ελλάδος και την αναβάθμιση της Αλεξανδρούπολης. Είχε ενοχλήσει πάρα πολύ την Τουρκία ότι η Αλεξανδρούπολη θεωρείται στις ΗΠΑ “η Σούδα του Βορρά”», τόνισε από την πλευρά του ο εκτελέστικός Διευθυντής της Ελληνοαμερικανικής Ηγεσίας Έντι Ζεμενίδης, μιλώντας στην ίδια εκπομπή.
«Η Τουρκία πριν από δέκα χρόνια ερχόταν στην Αμερική και έλεγε “έχουμε την καλύτερη εξωτερική πολιτική. Δεν έχουμε πρόβλημα με κανένα γείτονα”. Τώρα δεν έχουν κανένα γείτονα που να τα έχουν καλά μαζί του» είπε ακόμη.
«Δεν υπάρχει μία μια κουλτούρα αποστασιοποίησης από τη Δύση. Αυτό που θέλει η Τουρκία, το τουρκικό καθεστώς, το καθεστώς Ερντογάν, είναι μια Τουρκία η οποία είναι στρατηγικά αυτόνομη εντός του ΝΑΤΟ, αλλά με τα ίδια περιθώρια κινήσεων που έχουν παραδείγματος χάρη, μεγάλες χώρες, όπως είναι οι ΗΠΑ, η Βρετανία. Αυτό ακριβώς δείχνει ότι η Τουρκία κυριαρχείται από μια αυταπάτη μεγάλης περιφερειακής δύναμης. Και όσο συμπεριφέρεται με αυτόν τον τρόπο, τόσο αυτά τα διλήμματα θα οξύνονται για την ίδια την Άγκυρα. Άρα δεν νομίζω ότι η Τουρκία θα φύγει από το ΝΑΤΟ, αλλά το ότι θα περιθωριοποιείται όσο τα πράγματα στη διεθνή πολιτική, είναι τόσο εύθραυστα -αυτό είναι γεγονός- τόσο θα μειώνεται η αξιοπιστία της. Αλλά θα ήταν αυτοκτονικό για την Τουρκία» επισήμανε στη συνέχεια ο κ. Υφαντής.
«Τώρα να ζητήσουμε και κυρώσεις εναντίον της Λιβύης ή τουλάχιστον όσων Λίβυων συνεργάζονται με τους Τούρκους» σημείωσε ακολούθως, μεταξύ άλλων, ο κ. Ζεμενίδης.
Οικονόμου: «Aνενεργό και νεκρό το τουρκολιβυκό μνημόνιο – Θίγει κυριαρχικά δικαιώματα και άλλων χωρών»
Σχολιάζοντας το τουρκολιβυκό μνημόνιο ο Κυβερνητικός Εκπρόσωπος, Γιάννης Οικονόμου τόνισε ότι η Τουρκία επιχειρεί να ενεργοποιήσει ένα μνημόνιο που είναι ουσιαστικά ανενεργό και νεκρό. «Δεν είναι πρώτη φορά που η Τουρκία φαίνεται να αγνοεί τον διεθνή περίγυρο και να δημιουργεί τετελεσμένα. Η Τουρκία προσπαθεί να χτίσει μια πραγματικότητα γύρω από κάτι που είναι παράνομο» σχολίασε τονίζοντας ότι θίγει κυριαρχικά δικαιώματα και άλλων χωρών.
Τέλος, σημείωσε ότι αναλόγως τα πορίσματα που θα καταθέσουν τα κόμματα, θα προχωρήσει το σχέδιο της κυβέρνησης για τη νέα ΕΥΠ. «Ήδη προχωρήσαμε με πράξη νομοθετικού περιεχομένου σε δύο πράγματα: Βάλαμε δεύτερο φίλτρο εισαγγελέα όταν πρόκειται για πολιτικά πρόσωπα και δεύτερον θεσμοθετήσαμε την έκφραση γνώμης των Θεσμών και Διαφάνειας σε ότι αφορά τον διορισμό του διοικητή της ΕΥΠ. Υπάρχουν και άλλες σκέψεις και γρήγορα η κυβέρνηση θα νομοθετήσει» κατέληξε ο κ. Οικονόμου.
Ο Δένδιας στο Κάιρο
Αμέσως μετά την ανακοίνωση του νέου παράνομου μνημονίου Λιβύης-Τουρκίας ο υπουργός Εξωτερικών Νίκος Δένδιας μίλησε τηλεφωνικά με τον Αιγύπτιο ομόλογό του Σάμεχ Σούκρι. Αμφότεροι αμφισβήτησαν τη νομιμότητα της λιβυκής κυβέρνησης εθνικής ενότητας να υπογράψει το συγκεκριμένο μνημόνιο και συμφωνήθηκε ο κ. Δένδιας να μεταβεί στο Κάιρο για διαβουλεύσεις την προσεχή Κυριακή.
Σε συνάντηση @GreeceMFA, συζητήσαμε με τον Πρέσβη των ΗΠΑ George J. Tsunis, τις τελευταίες εξελίξεις στη Λιβύη – During a meeting held today @GreeceMFA, Ι discussed with @USAmbassadorGR the latest developments in #Libya. pic.twitter.com/MaFruhnAE4
— Nikos Dendias (@NikosDendias) October 3, 2022
Επίσης ο υπουργός Εξωτερικών κάλεσε στο ΥΠΕΞ και είχε συνάντηση χθες το βράδυ με τον πρεσβευτή των ΗΠΑ στην Αθήνα, Τζωρτζ Τσούνης. Σημειωτέον, ο σύμβουλος Εθνικής Ασφαλείας των ΗΠΑ Τζέικ Σάλιβαν είχε βρεθεί στην Τουρκία το βράδυ της Κυριακής και είχε συναντηθεί με τον σύμβουλο του κ. Ερντογάν, Ιμπραήμ Καλίν, οπότε εικάζεται ότι οι Αμερικανοί είχαν ιδέα της τουρκικής κίνησης, με δεδομένο ότι ο κ. Καλίν συμμετείχε στην αποστολή για τη Λιβύη.
Η ευρωπαϊκή αντίδραση
Η απόπειρα της Άγκυρας να νομιμοποιήσει το Τουρκολιβυκό Μνημόνιο εν τοις πράγμασι, πάντως, έφερε και ευρωπαϊκή αντίδραση. «Το Μνημόνιο Συνεννόησης Τουρκίας-Λιβύης του 2019 παραβιάζει τα κυριαρχικά δικαιώματα τρίτων κρατών, δεν συμμορφώνεται με το Δίκαιο της Θάλασσας και δεν μπορεί να παράγει έννομα αποτελέσματα (legal consequences) για τρίτα κράτη» τονίζει σε γραπτή ανακοίνωσή του, ο εκπρόσωπος της Κομισιόν για θέματα εξωτερικών υποθέσεων Πίτερ Στάνο και υπογραμμίζει ότι πρέπει να «αποφεύγονται ενέργειες που θα μπορούσαν να υπονομεύσουν την περιφερειακή σταθερότητα».
«Η ΕΕ υπενθυμίζει ότι η θέση της σχετικά με αυτό το Μνημόνιο έχει δηλωθεί με σαφήνεια από το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο τον Δεκέμβριο του 2019 και παραμένει αμετάβλητη: Το Μνημόνιο Συνεννόησης Τουρκίας-Λιβύης του 2019 παραβιάζει τα κυριαρχικά δικαιώματα τρίτων κρατών, δεν συμμορφώνεται με το Δίκαιο της Θάλασσας και δεν μπορεί να παράγει έννομα αποτελέσματα για τρίτα κράτη» προσθέτει ο κ. Στάνο.
