Με σημαντικές «κόκκινες γραμμές» δημοσιεύτηκε η αναφορά του αμερικανικού Στέιτ Ντιπάρτμεντ αναφορικά με τις πρακτικές γύρω από τα ανθρώπινα δικαιώματα στην Ελλάδα. Μια αναφορά που περιγράφει λεπτομερώς τις πρωτοβουλίες της κυβέρνησης, αλλά και τα ζητήματα που σύμφωνα με την αμερικανική διοίκηση συνιστούν προβληματική αντιμετώπιση.
Τα σημαντικά ζητήματα ανθρωπίνων δικαιωμάτων περιλάμβαναν αξιόπιστες αναφορές για σκληρή, απάνθρωπη ή εξευτελιστική μεταχείριση ή τιμωρία υπόπτων από την αστυνομία και κατά μεταναστών και αιτούντων άσυλο από τις αρχές- σοβαρούς περιορισμούς στην ελευθερία της έκφρασης και των μέσων ενημέρωσης, συμπεριλαμβανομένων των νόμων περί ποινικής δυσφήμισης και συκοφαντικής δυσφήμισης- αναγκαστικές επιστροφές αιτούντων άσυλο- εγκλήματα που περιλαμβάνουν βία με στόχο μέλη εθνικών/φυλετικών/εθνοτικών μειονοτικών ομάδων- και εγκλήματα που περιλαμβάνουν βία ή απειλές βίας με στόχο λεσβίες, ομοφυλόφιλους, αμφιφυλόφιλους, τρανσέξουαλ, ομοφυλόφιλους ή ίντερσεξ άτομα, γράφει η αναφορά του Στέιτ Ντιπάρτμεντ.
Η κυβέρνηση λάμβανε τακτικά μέτρα για τη διερεύνηση, τη δίωξη και την τιμωρία αξιωματούχων που διέπρατταν παραβιάσεις των ανθρωπίνων δικαιωμάτων ή εμπλέκονταν σε διαφθορά, είτε στις δυνάμεις ασφαλείας είτε αλλού στην κυβέρνηση, συνεχίζει η αναφορά.
Υπήρχαν, ωστόσο, αναφορές και καταγγελίες από μη κυβερνητικές οργανώσεις και διεθνείς οργανισμούς σχετικά με την αποτυχία της κυβέρνησης να διερευνήσει και να τιμωρήσει αποτελεσματικά την αστυνομική κακοποίηση και την έλλειψη ανεξάρτητης διερεύνησης και λογοδοσίας για τις εκτεταμένες αξιόπιστες καταγγελίες περί αναγκαστικών επιστροφών αιτούντων άσυλο.
Σημαντικές παραλείψεις στα θέματα σεβασμού των προσφύγων
Η αναφορά περιλαμβάνει την έκθεση του Νοεμβρίου του 2020 της Επιτροπής του Συμβουλίου της Ευρώπης για την Πρόληψη των Βασανιστηρίων (CPT).
Σύμφωνα με αυτή, ενώ η συντριπτική πλειοψηφία των μεταναστών που ερωτήθηκαν δεν υπέστησαν σωματική κακομεταχείριση από τις αρχές όταν συνελήφθησαν και κρατήθηκαν, η αντιπροσωπεία της CPT έλαβε αρκετές αναφορές από μετανάστες ότι δέχτηκαν χαστούκια στο κεφάλι, κλωτσιές και χτυπήματα με γκλομπ από μέλη της Ελληνικής Αστυνομίας και του Λιμενικού Σώματος.
Για παράδειγμα, παραθέτει το Στέιτ Ντιπάρτμεντ, ένα άτομο που κρατούνταν από την Ελληνική Αστυνομία στην πρώην Μονάδα Ειδικών Αποστολών του Λιμενικού Σώματος στη Σάμο και το οποίο ισχυρίστηκε ότι δέχθηκε χτύπημα στην αριστερή πλευρά του κεφαλιού του με γκλομπ από αστυνομικό αξιωματικό, αφού ζήτησε να τον αφήσουν να βγει από το κελί για να πάει στην τουαλέτα, με αποτέλεσμα να πάθει μερική κώφωση.
Η ίδια Επιτροπή ανέφερε ότι οι κρατούμενοι μετανάστες ήταν μερικές φορές περιορισμένοι σε άθλιες συνθήκες. Σε δύο κελιά υπό την εποπτεία της Ελληνικής Αστυνομίας στο λιμάνι της Σάμου, για παράδειγμα, η CPT βρήκε 93 μετανάστες (58 άνδρες, 15 γυναίκες, τρεις από τις οποίες ήταν έγκυες, και 20 παιδιά, 10 από τα οποία ήταν μικρότερα των πέντε ετών) στοιβαγμένους σε χώρους που παρείχαν σε κάθε άτομο λιγότερο από 10 τετραγωνικά μέτρα ζωτικού χώρου.
Η πρόσβαση στο φυσικό φως ήταν περιορισμένη, δεν υπήρχε τεχνητός φωτισμός, δεν υπήρχε θέρμανση, δεν υπήρχαν κρεβάτια, δεν υπήρχαν στρώματα και οι αδιαχώριστες τουαλέτες μέσα στα κελιά εξέπεμπαν δυσοσμία.
Στις γυναίκες δίνονταν υγρά μαντηλάκια, αλλά δεν τους παρέχονταν άλλα προϊόντα υγιεινής. Η έκθεση της CPT ανέφερε: «Οι συνθήκες αυτές συνιστούν σαφώς απάνθρωπη και εξευτελιστική μεταχείριση. Το γεγονός ότι οι αρχές συνέχισαν να κρατούν αυτή την ομάδα, πολλοί από τους οποίους ήταν σαφώς ευάλωτοι, επί 18 ημέρες χωρίς καμία προσπάθεια να μειώσουν τη σκληρότητα της κατάστασής τους θα μπορούσε να θεωρηθεί απάνθρωπη τιμωρία».
Παράλληλα, το Στέιτ Ντιπάρτμεντ παραθέτει αναφορές από τοπικά και διεθνή μέσα ενημέρωσης, ΜΚΟ για τα ανθρώπινα δικαιώματα και διεθνείς οργανώσεις αναφορικά με μαρτυρίες από αιτούντες άσυλο που υπέστησαν σωματική κακοποίηση και στερήθηκαν τα προσωπικά τους αντικείμενα πριν επαναπροωθηθούν στην Τουρκία.
Η υπόθεση των τηλεοπτικών αδειών στην αναφορά του Στέιτ Ντιπάρτμεντ
Στις 14 Ιουλίου, το κοινοβούλιο διέταξε τη δίωξη του πρώην υπουργού ψηφιακής πολιτικής, τηλεπικοινωνιών και μέσων ενημέρωσης Νίκου Παππά με την κατηγορία της «κατ’ εξακολούθηση και κατ’ εξακολούθηση παράβασης καθήκοντος» για χειραγώγηση και ενορχήστρωση της δημοπρασίας άδειας τηλεοπτικού καναλιού σε επιχειρηματία με αντάλλαγμα ευνοϊκή κάλυψη από τα μέσα ενημέρωσης.
Ιδιαίτερη έμφαση δίνεται στην έκθεση του Στέιτ Ντιπάρτμεντ στην υπόθεση των υποκλοπών, οι οποίες απαγορεύονται από το Σύνταγμα και τον νόμο. Η έκθεση του Στέιτ Ντιπάρτμεντ στέκεται σε δύο περιπτώσεις υποκλοπών, αυτή του δημοσιογράφου Θ. Κουκάκη και του προέδρου του ΠΑΣΟΚ-ΚΙΝΑΛ, Ν. Ανδρουλάκη.
Ανησυχία και για τα Μέσα Ενημέρωσης
Μια έκθεση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, παραθέτει το Στέιτ Ντιπάρτμεντ, μέσω της οποία εκφράζονται ανησυχίες σχετικά με την αδιαφανή κατανομή της κρατικής διαφήμισης στα μέσα ενημέρωσης, καθώς και για την πιθανή πολιτική επιρροή στο διορισμό των μελών του διοικητικού συμβουλίου των δημόσιων μέσων ενημέρωσης.
Στις 21 Σεπτεμβρίου, η ΜΚΟ Govwatch ανέφερε παρόμοιες διαπιστώσεις, υπογραμμίζοντας τους περιορισμούς στην ελευθερία της έκφρασης που προκύπτουν από τον νέο νόμο περί «ψευδών ειδήσεων» και την έλλειψη διαφάνειας στη χρηματοδότηση των μέσων ενημέρωσης.
Διακρίσεις στη χώρα με βάση τη φυλή ή το θρήσκευμα
Οι Ρομά εξακολουθούσαν να αντιμετωπίζουν εκτεταμένες κυβερνητικές και κοινωνικές διακρίσεις, κοινωνικό αποκλεισμό και παρενόχληση, αναφέρει η έκθεση του Στέιτ Ντιπάρτμεντ.
Μεταξύ αυτών, της εθνοτικής σκιαγράφησης από την αστυνομία, της φερόμενης κακοποίησης κατά τη διάρκεια της αστυνομικής κράτησης, των διακρίσεων στην απασχόληση, της περιορισμένης πρόσβασης στην εκπαίδευση και του σχολικού διαχωρισμού.
Παράλληλα, ιδιαίτερη αναφορά γίνεται στην δολοφονία του 16χρονου Ρομά, Κώστα Φραγκούλη στην Θεσσαλονίκη, ο οποίος πυροβολήθηκε από τις αστυνομικές αρχές. Σημειώνεται πως το εν λόγω περιστατικό ξεσήκωσε θύελλα αντιδράσεων, ενώ η οργή έλαβε και αντικυβερνητικά χαρακτηριστικά.
Δυσκολίες στην καθημερινότητα για άτομα με αναπηρία και ΛΟΑΤΚΙ
Τα άτομα με αναπηρία εξακολουθούσαν να έχουν ανεπαρκή πρόσβαση σε δημόσια κτίρια, μέσα μεταφοράς και δημόσιους χώρους, παρόλο που η πρόσβαση αυτή απαιτείται από το νόμο. Η πρόσβαση στα κτίρια, οι ράμπες για τα πεζοδρόμια και τα προσβάσιμα οχήματα των δημόσιων συγκοινωνιών ήταν μεταξύ των σοβαρότερων ελλείψεων. Οι ράμπες ήταν συχνά πολύ απότομες ή ανώμαλες και οι ράμπες στα μέσα μαζικής μεταφοράς ήταν συχνά εκτός λειτουργίας.
Παράλληλα, σύμφωνα με την μακροσκελή έκθεση του Στέιτ Ντιπάρτμεντ, οι κοινωνικές διακρίσεις και παρενοχλήσεις κατά των ΛΟΑΤΚΙ+ ατόμων, συμπεριλαμβανομένων των ΛΟΑΤΚΙ+ προσφύγων και μεταναστών, παρέμειναν ανησυχητικές. Αναφέρθηκαν ορισμένα βίαια περιστατικά με στόχο ΛΟΑΤΚΙ+ άτομα.
Το 2020 το RVRN κατέγραψε 14 επιθέσεις με βάση τον σεξουαλικό προσανατολισμό, 12 με βάση την ταυτότητα φύλου και τέσσερις για μικτούς λόγους.
Για διεθνή διασυρμό μιλά ο ΣΥΡΙΖΑ
Για «διεθνή διασυρμό» της χώρας με ευθύνη της κυβέρνησης, κάνει λόγο η εκπρόσωπος Τύπου του ΣΥΡΙΖΑ ΠΣ, Πόπη Τσαπανίδου, με αφορμή την έκθεση του Στέιτ Ντιπάρτμεντ.
«Αναρωτιέμαι πώς αισθάνονται οι αυτουργοί της κακοποίησης των ανθρωπίνων δικαιωμάτων, της δημοκρατίας και της ενημέρωσης στην Ελλάδα, που περιγράφεται με τα πιο μελανά χρώματα όχι από τον ΣΥΡΙΖΑ, αλλά από το Στέιτ Ντιπάρτμεντ», σχολιάζει σε δήλωση της η κ. Τσαπανίδου.
«Όσα αναφέρει η έκθεση του αμερικανικού Υπουργείου Εξωτερικών δεν αποτελούν είδηση για μας. Τα ξέραμε και τα ζούμε», προσθέτει. Αναφέρει ότι «είδηση είναι ο διεθνής διασυρμός της χώρας, παραμονές της εθνικής μας γιορτής, από μια κυβέρνηση και ένα πρωθυπουργό, που υποσχέθηκαν εθνική αναγέννηση και μας οδηγούν σε εθνική ταπείνωση».
Η κ. Τσαπανίδου αναφέρει πως πιστεύει ότι «όποιος διαβάσει την έκθεση του Στέιτ Ντιπάρτμεντ θα συμφωνήσει ότι δεν μας αξίζει αυτή η Ελλάδα. Δεν πάει άλλο!».
