Ο πρώην συνεργάτης της Κεντρικής Υπηρεσίας Πληροφοριών (CIA) και της Εθνικής Υπηρεσίας Ασφαλείας των ΗΠΑ (NSA) Έντουαρντ Σνόουντεν ορκίσθηκε σήμερα και έλαβε ρωσικό διαβατήριο, δήλωσε στο ρωσικό πρακτορείο ειδήσεων Ria Novosti ο δικηγόρος του, Ανατόλι Κουτσερένα.
Σύμφωνα με τον Κουτσερένα, η σύζυγός του Σνόουντεν είναι επίσης πολίτης των ΗΠΑ και βρίσκεται «στο στάδιο υποβολής αίτησης για να πάρει ρωσικό διαβατήριο».
Στις 26 Σεπτεμβρίου στην ιστοσελίδα του Κρεμλίνου δημοσιεύθηκε διάταγμα του Ρώσου προέδρου Βλαντίμιρ Πούτιν με το οποίο απένειμε την ρωσική υπηκοότητα στον Σνόουντεν ο οποίος νωρίτερα είχε πάρει μόνιμη άδεια παραμονής στην Ρωσία. Σε περίπτωση που επιστρέψει στις ΗΠΑ, όπου κατηγορείται για διενέργεια κατασκοπείας και υπεξαίρεση κρατικής ιδιοκτησίας, ο Σνοόυντεν θα βρεθεί αντιμέτωπος με πολυετή κάθειρξη.
Ο εκπρόσωπος Τύπου του Ρώσου προέδρου Ντμίτρι Πεσκόφ είχε δηλώσει τότε ότι η υπηκοότητα στον Σνόουντεν δόθηκε έπειτα από δική του παράκληση.
Η αντίδραση των ΗΠΑ για το διαβατήριο στον Σνόουντεν
Ο εκπρόσωπος του Στέιτ Ντιπάρτμεντ, μόλις πληροφορήθηκε ότι ο Σνόουντεν πήρε την ρωσική υπηκοότητα, διερωτήθηκε με τρόπο ρητορικό, αν θα καλέσουν τώρα τον Σνόουντεν στον στρατό για να πολεμήσει στην Ουκρανία. Το διάταγμα του Πούτιν για την απόδοση ρωσικής υπηκοότητας βγήκε λίγες μέρες μετά την αναγγελία της επιστράτευσης. Ο δικηγόρος του Σνόουντεν Ανατόλι Κουτσερένα δήλωσε ότι ο πελάτης του δεν μπορεί να επιστρατευθεί επειδή δεν υπηρέτησε στον ρωσικό στρατό.
Ο Σνόουντεν, τον οποίο είχαν υπερασπισθεί σειρά κοινωνικών παραγόντων στις ΗΠΑ, μετά την ρωσική εισβολή στην Ουκρανία, αντιμετώπισε κριτική στις Ηνωμένες Πολιτείες ακόμη και από εκείνους που νωρίτερα είχαν δείξει κατανόηση για τα κίνητρα των ενεργειών του. Του ασκήθηκε κριτική επειδή αποκαλούσε τον εαυτό του υπερασπιστή της ελευθερίας του λόγου και ζώντας στην Ρωσία δεν καταδίκασε με σαφήνεια την ρωσική επιθετικότητα.
Ο Σνόουντεν είχε δηλώσει ότι είναι κατά του πολέμου στην Ουκρανία και υπέρ της ειρήνης, αλλά δεν έλεγε ευθέως ποιος ευθύνεται για τον πόλεμο. Μερικές μέρες πριν από την έναρξη του πολέμου είχε συγκρίνει το Κίεβο με το Γκρόζνι (πρωτεύουσα της Τσετσενίας, που είχε καταστραφεί από την επίθεση του ρωσικού στρατού), το Σαράγεβο το οποίο είχαν περικυκλώσει οι Σέρβοι της Βοσνίας και με την Φαλούτζα του Ιράκ στην οποία εισέβαλε ο αμερικανικός στρατός.
Όταν ο πρώην πρέσβης των ΗΠΑ στην Μόσχα Μάικλ Μάκφολ τον είχε καλέσει να καταδικάσει τις δηλώσεις του Ρώσου τηλεπαρουσιαστή Αντόν Κρασόφσκι για τα παιδιά που δολοφονήθηκαν στην Ουκρανία, ο Σνόουντεν είχε πει ότι είναι κατά του να πνίγονται παιδιά και δεν υπήρχε λόγος να χάσει χρόνο για να το μάθει.
«Καταγγέλλω τον πνιγμό των παιδιών στο ποτάμι ή το κάψιμό τους σε καλύβες. Χαίρομαι που αφιέρωσες χρόνο από τη μέρα όλων μας για να το διαπιστώσεις αυτό. Τι νίκη είναι αυτή που κερδίσαμε για την αλήθεια και τη δικαιοσύνη! Τι σπινθηροβόλο θάρρος επιδείξαμε!» είχε γράψει ο Σνόουντεν ειρωνικά στο Twitter, απαντώντας στον Μάκφολ.
Οι αποκαλύψεις του Έντουαρντ Σνόουντεν που συντάραξαν τον κόσμο
Ο Σνόουντεν έφυγε από τη CIA για την NSA το 2009. Εκεί εργάστηκε ως ιδιωτικός εργολάβος για τις εταιρείες Dell και Booz Allen Hamilton. Κατά τη διάρκεια αυτής της περιόδου, άρχισε να συγκεντρώνει πληροφορίες για διάφορες δραστηριότητες της NSA -κυρίως για μυστικά προγράμματα παρακολούθησης που πίστευε ότι ήταν υπερβολικά εκτεταμένα σε μέγεθος και πεδίο εφαρμογής.
Τον Μάιο του 2013, ζήτησε ιατρική άδεια απουσίας και πέταξε στο Χονγκ Κονγκ, όπου κατά τη διάρκεια του επόμενου μήνα πραγματοποίησε σειρά συνεντεύξεων με δημοσιογράφους της εφημερίδας The Guardian. Πλάνα που τραβήχτηκαν κατά τη διάρκεια αυτής της περιόδου παρουσιάστηκαν στο ντοκιμαντέρ Citizenfour (2014).
Μεταξύ των μυστικών της NSA που διέρρευσε ο Σνόουντεν ήταν μια δικαστική απόφαση που υποχρέωνε την εταιρεία τηλεπικοινωνιών Verizon να παραδώσει μεταδεδομένα (όπως αριθμούς κλήσης και διάρκεια κλήσεων) για εκατομμύρια συνδρομητές της.
Ο Έντουαρντ Σνόουντεν αποκάλυψε επίσης την ύπαρξη του PRISM, ενός προγράμματος εξόρυξης δεδομένων που φέρεται να έδωσε στην NSA, το Ομοσπονδιακό Γραφείο Ερευνών και το Κυβερνητικό Αρχηγείο Επικοινωνιών -το αντίστοιχο της NSA στη Βρετανία- «άμεση πρόσβαση» στους διακομιστές κολοσσών του Διαδικτύου όπως η Google, το Facebook, η Microsoft και η Apple.
Τον Αύγουστο του 2014, καθώς έληγε η χορήγηση προσωρινού ασύλου στον Σνόουντεν, η ρωσική κυβέρνηση του χορήγησε τριετή άδεια παραμονής (με ισχύ από την 1η Αυγούστου), η οποία θα του επέτρεπε να εγκαταλείψει τη χώρα για έως και τρεις μήνες. Η άδεια παρατάθηκε το 2017 και ο Αμερικανός έλαβε μόνιμη άδεια παραμονής το 2020.
Το «μάτι» του NSA σε ολόκληρο τον κόσμο
Το υλικό που διέρρευσε ο Έντουαρντ Σνόουντεν περιλάμβανε επίσης απόρρητα έγγραφα από τις υπηρεσίες πληροφοριών σημάτων του Καναδά, της Αυστραλίας και της Νέας Ζηλανδίας, τα άλλα μέλη των Five Eyes.
Πρόκειται για ένα σύστημα που αποκαλείται «Το Μάτι» μέσω του οποίου οι μυστικές υπηρεσίες των παραπάνω χωρών μοιράζονται πληροφορίες με την NSA μέσω μιας κοινής βάσης δεδομένων. Η αμηχανία τους αυξήθηκε από τις αποκαλύψεις ότι είχαν κατασκοπεύσει συμμάχους και εταίρους στην G20.
Οι Βρετανοί αξιωματούχοι αποφάσισαν επίσης να «σωπάσουν» για το θέμα για λογαριασμό των Αμερικανών συναδέλφων τους, λόγω της αξίας των πληροφοριών και της χρηματοδότησης που παρείχε η NSA.
Ο Σερ Κιμ Ντάροχ, πρώην σύμβουλος εθνικής ασφάλειας του Ηνωμένου Βασιλείου, αναφέρεται στο βιβλίο ως εξής: «Οι ΗΠΑ μας δίνουν περισσότερα από όσα τους δίνουμε εμείς, οπότε πρέπει βασικά να συνεχίσουμε να το κάνουμε».
