Στην τρίτη επέτειο από το ξέσπασμα της πανδημίας του κορονοϊoύ, ο ιός εξακολουθεί να εξαπλώνεται και ο αριθμός των νεκρών πλησιάζει τα επτά εκατομμύρια παγκοσμίως.
Ωστόσο, οι περισσότεροι άνθρωποι έχουν επιστρέψει στους κανονικούς ρυθμούς της ζωής τους, χάρη σε ένα τείχος ανοσίας που χτίστηκε από λοιμώξεις και εμβόλια.
Ο ιός φαίνεται ωστόσο ότι έχει έρθει για να μείνει, μαζί με την απειλή μιας πιο επικίνδυνης εκδοχής που θα σαρώσει τον πλανήτη.
«Οι νέες παραλλαγές που εμφανίζονται οπουδήποτε μας απειλούν παντού», δήλωσε ο ερευνητής του ιού Thomas Friedrich από το Πανεπιστήμιο του Wisconsin-Madison. «Ίσως αυτό θα βοηθήσει τους ανθρώπους να καταλάβουν πόσο συνδεδεμένοι είμαστε».
Οι πηγές πληροφοριών στερεύουν και έτσι έχει γίνει πιο δύσκολο να παρακολουθείται η πορεία της πανδημίας. Το Πανεπιστήμιο Johns Hopkins έκλεισε την Παρασκευή τον χάρτη ανίχνευσης των κρουσμάτων, τον οποίο ξεκίνησε αμέσως μετά την εμφάνιση του κορονοϊού στην Κίνα και τη διάδοση του σε όλο τον κόσμο.
Χθες συμπληρώθηκαν τρία χρόνια από τότε που ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας έκανε λόγο για πρώτη φορά για ξέσπασμα πανδημίας στις 11 Μαρτίου 2020.
Ωστόσο ο οργανισμός υγείας των Ηνωμένων Εθνών ακόμα δεν είναι ακόμη έτοιμος να πει ότι η κατάσταση έκτακτης ανάγκης έχει λήξει, όπως αναφέρει το Associated Press.
Ο κορονοϊός αντέχει
Η πανδημία εξακολουθεί να αποτελεί αιτία θανάτου για 900 έως 1.000 ανθρώπους την ημέρα σε όλο τον κόσμο.
Ο ιός μεταδίδεται εύκολα από άτομο σε άτομο, με αναπνευστικά σταγονίδια στον αέρα, αν και τα περισσότερα λόγω της ανοσίας πλέον δεν προκαλούν σοβαρά προβλήματα όπως στην αρχή,
«Ό,τι κι αν κάνει ο ιός σήμερα, εξακολουθεί να λειτουργεί ώστε να βρει ένα άλλο νέο μονοπάτι για να κερδίσει έδαφος», δήλωσε ο Δρ Eric Topol, επικεφαλής του Scripps Research Translational Institute στην Καλιφόρνια.
Έχουμε συνηθίσει στον καθημερινό απολογισμό των θανάτων, λέει ο Topol, αλλά θα πρέπει να συνεχίζουμε να τον βλέπουμε ως μεγάλο αριθμό.
Στις ΗΠΑ, οι ημερήσιες νοσηλείες και οι θάνατοι, αν και είναι χαμηλότερα νούμερα, δεν έχουν ακόμη πέσει στα χαμηλά επίπεδα που επιτεύχθηκαν το καλοκαίρι του 2021 πριν από το κύμα της μετάλλαξης δέλτα.
Ανά πάσα στιγμή, ο ιός θα μπορούσε να αλλάξει για να γίνει πιο μεταδοτικός, πιο ικανός να παρακάμψει το ανοσοποιητικό σύστημα ή πιο θανατηφόρος. Ο Topol επιμένει ότι «δεν είμαστε έτοιμοι για αυτό».
Η εμπιστοσύνη στους φορείς δημόσιας υγείας έχει μειωθεί. Η αντίσταση στις εντολές παραμονής στο σπίτι και στις εντολές για την χορήγηση εμβολίων μπορεί να είναι η κληρονομιά της πανδημίας.
«Μακάρι να ενωθούμε ενάντια στον εχθρό – τον κορονοϊό – αντί ο ένας εναντίον του άλλου», λέει ο Topol.
Η συμβολή των εμβολίων του κορονοϊού
Οι ειδικοί ξεκλείδωσαν τον γενετικό κώδικα του κορονοϊού και ανέπτυξαν γρήγορα εμβόλια που λειτουργούν εξαιρετικά καλά.
Κατασκεύασαν μαθηματικά μοντέλα για να προετοιμαστούν για τα χειρότερα σενάρια. Συνεχίζουν να παρακολουθούν πώς αλλάζει ο ιός αναζητώντας τον στα λύματα.
«Η πανδημία επηρέασε και έδωσε ώθηση πραγματικά μια καταπληκτική επιστήμη», είπε ο Thomas Friedrich.
Τα επιτεύγματα συνθέτουν μια νέα πραγματικότητα, όπου ο COVID-19 «δεν χρειάζεται να βρίσκεται στην πρώτη γραμμή του μυαλού των ανθρώπων», δήλωσε η Natalie Dean, επίκουρη καθηγήτρια βιοστατιστικής στο Πανεπιστήμιο Emory. «Αυτό, τουλάχιστον, είναι μια νίκη».
Ο Δρ Stuart Campbell Ray, ειδικός σε μολυσματικές ασθένειες στο Johns Hopkins, είπε ότι οι τρέχουσες μεταλλάξεις της Όμικρον έχουν περίπου 100 γενετικές διαφορές από το αρχικό στέλεχος του κορονοϊού. Αυτό σημαίνει ότι περίπου το 1% του γονιδιώματος του ιού είναι διαφορετικό από το σημείο εκκίνησής του.
Πολλές από αυτές τις αλλαγές, έχουν καταστήσει τον ιό πιο μεταδοτικό, αλλά είναι πιθανό να μην υπάρξουν χειρότερα σενάρια λόγω της ανοσίας του πληθυσμού.
Ο Matthew Binnicker, ειδικός στις ιογενείς λοιμώξεις στην Mayo Clinic στο Ρότσεστερ της Μινεσότα, είπε ότι ο κόσμος βρίσκεται σε «μια πολύ διαφορετική κατάσταση σήμερα από ό,τι ήμασταν πριν από τρία χρόνια – όπου στην ουσία υπήρχε μηδενική ανοσία στον αρχικό ιό».
Αυτή η ακραία ευπάθεια επέβαλε μέτρα που στοχεύουν στην «ισοπέδωση της καμπύλης». Επιχειρήσεις και σχολεία έκλεισαν, γάμοι και κηδείες αναβλήθηκαν. Οι μάσκες και η «κοινωνική απόσταση» έδωσαν τη θέση τους αργότερα στην επίδειξη των αποδείξεων του εμβολιασμού. Τώρα, τέτοιες προφυλάξεις είναι σπάνιες.
«Δεν είναι πολύ πιθανό να επιστρέψουμε εκεί που ήμασταν επειδή υπάρχει μεγάλο μέρος του ιού που το ανοσοποιητικό μας σύστημα μπορεί να αναγνωρίσει» λένε οι ειδικοί. Η ανοσία θα πρέπει να προστατεύει «από τα χειρότερα, που έχουν δει στο παρελθόν».
Ελλείψεις δεδομένων σε πραγματικό χρόνο για τον κορονοϊό
Την Παρασκευή, το Johns Hopkins έκανε την τελική του ενημέρωση στον δωρεάν πίνακα ελέγχου του κορονοϊού και στον χάρτη των hot spot με τον αριθμό των νεκρών. Ο αριθμός ανερχόταν σε περισσότερους από 6,8 εκατομμύρια παγκοσμίως.
Οι κυβερνητικές πηγές για απολογισμούς σε πραγματικό χρόνο έχουν μειωθεί δραστικά. Η Νέα Υόρκη, το Αρκάνσας και το Πουέρτο Ρίκο είναι από τις ελάχιστες περιοχές που εξακολουθούν να δημοσιεύουν καθημερινά τον αριθμό των κρουσμάτων και των θανάτων.
«Βασιζόμαστε τόσο πολύ σε δημόσια δεδομένα και απλά δεν υπάρχουν», είπε η Beth Blauer, επικεφαλής δεδομένων για το έργο.
Τα Κέντρα Ελέγχου και Πρόληψης Νοσημάτων των ΗΠΑ εξακολουθούν να συλλέγουν πληροφορίες από πολιτείες, νοσοκομεία και εργαστήρια, συμπεριλαμβανομένων κρουσμάτων, νοσηλειών, θανάτων και ποια στελέχη του κορονοϊού ανιχνεύονται. Αλλά για πολλούς λόγους, υπάρχουν λιγότερα διαθέσιμα δεδομένα τώρα και λιγότερο επίκαιρα.
«Οι άνθρωποι περιμένουν να λάβουν δεδομένα από εμάς που δεν θα μπορούμε πλέον να έχουμε», δήλωσε η διευθύντρια του CDC, Δρ Rochelle Walensky.
Σε διεθνές επίπεδο, η παρακολούθηση του COVID-19 από τον ΠΟΥ βασίζεται στις αναφορές μεμονωμένων χωρών. Παγκοσμίως οι υγειονομικές αρχές έχουν εκφράσει την ανησυχία τους ότι οι αριθμοί είναι σοβαρά υποτιμημένοι αναλογικά με αυτό που πραγματικά συμβαίνει και σημειώνουν ότι δεν έχουν αληθινή εικόνα της επιδημίας.
Αμερικανοί αξιωματούχοι λένε ότι προσαρμόζονται στις περιστάσεις και προσπαθούν να προχωρήσουν σε ένα σύστημα παρακολούθησης που μοιάζει κάπως με τον τρόπο με τον οποίο το CDC παρακολουθεί τη γρίπη.
Κορονοϊός τότε και τώρα
«Μακάρι να μπορούσαμε να επιστρέψουμε στην εποχή πριν από τον COVID», είπε η 52χρονη Kelly Forrester, από το Shakopee της Μινεσότα, η οποία έχασε τον πατέρα της από την πανδημία τον Μάιο του 2020, επέζησε από τον δικό της αγώνα ενάντια στον κορονοϊό τον Δεκέμβριο.
«Δεν ξέρεις ποιος θα επιζήσει, ποιος θα έχει long COVID ή ένα ήπιο κρυολόγημα. Και μετά άλλοι άνθρωποι, θα καταλήξουν στο νοσοκομείο και θα πεθάνουν».
Ο πατέρας της Forrester, ο 80χρονος Virgil Michlitsch, πέθανε σε ένα γηροκομείο με τη σύζυγό του, τις κόρες και τις εγγονές του να αγρυπνούν έξω από το κτίριο.
Το γεγονός ότι δεν μπόρεσαν να βρεθούν δίπλα στο κρεβάτι του «ήταν το πιο δύσκολο πράγμα», είπε η Forrester.
