Ανησυχία υπάρχει γύρω από τις διαρροές που έχουν σημειωθεί στους αγωγούς αερίου Nord Stream, με την υπόθεση του «σαμποτάζ» να προκρίνεται.
Το σαμποτάζ μπορεί να είναι μια περίπλοκη επιχείρηση, αλλά διόλου πέραν της εμβέλειας ενός ικανού στρατού. Και τέτοιοι στρατοί είναι πολλοί στην περιοχή.
Το σενάριο των τυχαίων ταυτόχρονων βλαβών φαίνεται σήμερα να παραμερίζεται, με την πρόεδρο της Κομισιόν Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν να κάνει σχετικές δηλώσεις. Όμως η μέθοδος που χρησιμοποιήθηκε παραμένει άγνωστη, όπως και ο υποτιθέμενος δράστης.
Μια ζώνη που επιτηρείται
Οι τρεις διαρροές στον Nord Stream, που έχουν εντοπισθεί από τη Δευτέρα, βρίσκονται στη Βαλτική θάλασσα, στα ανοικτά του νησιού Μπόρνχολμ της Δανίας, ανάμεσα στη νότια Σουηδία και την Πολωνία. Μια ζώνη η οποία βρίσκεται εδώ και δεκαετίες υπό επιτήρηση.
«Στο παρελθόν, η ΕΣΣΔ στάθμευε υποβρύχια κατασκόπους με ειδικές δυνατότητες στα θαλάσσια βάθη», υπενθυμίζει στο Twitter ο ανεξάρτητος στρατιωτικός αναλυτής Χ. Ι. Σάτον.
Έκτοτε οι χώρες της Βαλτικής πέρασαν στην πλευρά του ΝΑΤΟ. Όμως οι διαρροές σημειώθηκαν στα διεθνή ύδατα, όπου όλοι μπορούν να κυκλοφορούν.
«Σήμερα το ρωσικό πολεμικό ναυτικό διαθέτει το μεγαλύτερο στόλο υποβρυχίων κατασκόπων στον κόσμο. Έχουν τη βάση τους στην Αρκτική. Θα ήταν ικανά να προκαλέσουν ζημιά σε έναν αγωγό στη Βαλτική», διαβεβαιώνει ο Χ. Ι. Σάτον.
Ο ίδιος όμως θεωρεί το σενάριο αυτό «απίθανο».
Ένα περίπλοκο σαμποτάζ
Η επιχείρηση απαιτεί επέμβαση σε βάθος 70 μέτρων. «Είναι κάτι μεγάλο. Η πρόκληση ζημιών σε δύο αγωγούς αερίου στο βυθό της θάλασσας είναι ένα σημαντικό γεγονός, συνεπώς είναι πιθανό ο δράστης να είναι ένα κράτος», σημειώνει ο Λάιον Χιρθ, καθηγητής στο Hertie School του Βερολίνου, βάζοντας έμμεσα στην άκρη το ενδεχόμενο μιας τρομοκρατικής ή εγκληματικής ενέργειας.
Όμως ένας ικανός στρατός ξέρει να το κάνει. Η ζώνη είναι «τέλεια προσαρμοσμένη για υποβρύχια τσέπης», εξηγεί στο Γαλλικό Πρακτορείο ένας υψηλόβαθμος γάλλος στρατιωτικός αξιωματούχος προσθέτοντας πως υπάρχει είτε η επιλογή της αποστολής στρατιωτικών δυτών για να τοποθετήσουν εκρηκτικά είτε αυτή της κινητής νάρκης ή του υποβρύχιου drone.
«Το drone φεύγει από ένα υποβρύχιο, το οποίο μπορεί να παραμείνει σε απόσταση ναυτικών μιλίων από το σημείο που είναι στόχος. Αφήνει το drone-νάρκη που μεταφέρει, το οποίο πλέει με ταχύτητα περίπου δέκα κόμβων, κοντά στο βυθό», εξηγεί. «Ο στόχος είναι σταθερός, οπότε το πράγμα δεν είναι πολύ περίπλοκο».
Αντιθέτως η επιλογή της τορπίλης, η οποία είναι περισσότερο χρήσιμη μάλλον σε κινητό στόχο, είναι σύμφωνα με τον ίδιο λιγότερο πιθανή.
Η έκρηξη «αντιστοιχούσε σε εκατοντάδες κιλά TNT», διευκρινίζει. Το νορβηγικό ινστιτούτο σεισμολογίας NORSAR, ειδικευμένο στον εντοπισμό σεισμών και πυρηνικών εκρήξεων, υπολογίζει τη δεύτερη έκρηξη στα 700 κιλά.
Επιχείρηση χωρίς ανάληψη ευθύνης
Οι κυβερνήσεις δείχνουν τη Μόσχα, η οποία από την πλευρά της δεν αποκλείει «καμιά υπόθεση» και θυμίζει πως το αέριο που διαρρέει από τους αγωγούς της ανήκει.
«Η θάλασσα της Βαλτικής είναι περιορισμένη και όχι πολύ βαθιά και σχεδόν κάθε κίνηση παρακολουθείται από τα παράκτια κράτη και τα πολεμικά πλοία τους», λέει ο Γιούλιαν Πάβλακ του πανεπιστημίου Χέλμουτ Σμιτ του Αμβούργου. «Πολεμικά πλοία και υποβρύχια είναι ικανά να αναπτύξουν εκεί στα κρυφά δύτες» καθώς και τηλεκατευθυνόμενα υποθαλάσσια οχήματα.
Όμως τίποτε δεν είναι αδύνατο για ένα στρατό εκπαιδευμένο στην τέχνη των μυστικών επιχειρήσεων.
Billeder fra F-16 af gaslækage i Østersøen. https://t.co/OgCDfcvTjG pic.twitter.com/D5wsoXvuda
— Forsvaret (@forsvaretdk) September 27, 2022
«Αυτό αποκαλείται ειδική ναυτική επιχείρηση. Δεν είναι κάτι εύκολο, αλλά γίνεται», συνοψίζει η γαλλική στρατιωτική πηγή. «Αυτό που έγινε μοιάζει με κάτι καλά συντονισμένο και καλά προετοιμασμένο».
Θα χρειαστεί ίσως χρόνος για να προβάλει με αξιόπιστο τρόπο η αλήθεια. Ορισμένοι αναλυτές παρατηρούν σχετικά μ’ αυτό ότι η σύγχυση ωφελεί πολλούς από τους παράγοντες στην περιοχή.
Μα ποιός λοιπόν;
«Μένει να μάθουμε ποιος έχει την πατρότητα της επιχείρησης», προσθέτει αυτή η στρατιωτική πηγή. «Άλλες χώρες έχουν συμφέρον ο ‘σωλήνας’ να μην μπορέσει να λειτουργήσει ποτέ».
Εκ των πραγμάτων, οι αντίπαλοι του Nord Stream 2 είναι πολυάριθμοι εδώ και χρόνια, με πρώτες τις Ηνωμένες Πολιτείες. Στις 7 Φεβρουαρίου, λίγο πριν από τη ρωσική εισβολή στην Ουκρανία, ο αμερικανός πρέοδρος Τζο Μπάιντεν είχε αναφερθεί στο ενδεχόμενο «να του βάλει τέλος». Ερωτηθείς για τη μέθοδο που θα χρησιμοποιούσε για μια υποδομή που βρίσκεται υπό τον έλεγχο των γερμανών συμμάχων του, είχε απαντήσει: «σας το υπόσχομαι, θα είμαστε ικανοί να το κάνουμε». Εδώ και 24 ώρες, το σχετικό βίντεο κυκλοφορεί ευρύτατα στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης.
Χθες, Τρίτη, εξάλλου, η Πολωνία, η Νορβηγία και η Δανία εγκαινίασαν ένα στρατηγικής σημασίας αγωγό αερίου ο οποίος θα επιτρέψει στους Πολωνούς και τους Ευρωπαίους να εξαρτώνται λιγότερο από τις παραδόσεις της Μόσχας. «Η εποχή της ρωσικής κυριαρχίας στον τομέα του αερίου τελειώνει», δήλωσε κατά τα εγκαίνια του αγωγού ο πολωνός πρωθυπουργός Ματέους Μοραβιέτσκι.
Σ’ αυτό το στάδιο, δύο πράγματα είναι βέβαια: κατ’ αρχάς, το γεγονός συνδέεται με τον πόλεμο στην Ουκρανία. «Η ναυτική διοίκηση του ΝΑΤΟ και τα συμμαχικά πολεμικά πλοία προετοιμάζονται για υβριδικές δράσεις, που περιλαμβάνουν σαμποτάζ κρίσιμης σημασίας υποδομών, στο περιθώριο του κύριου στόχου της συλλογικής άμυνας», διαβεβαιώνει ο Γιούλιαν Πάβλακ.
Στη συνέχεια, αυτό δημιουργεί επιπλέον αστάθεια στην ευρωπαϊκή οικονομία. «Είναι μια βίαιη υπενθύμιση του ευάλωτου χαρακτήρα της ενεργειακής υποδομής μας», εκτιμά ο Λάιον Χιρθ.
Ο ίδιος προκρίνει το ενδεχόμενο δράστης να είναι η Ρωσία. «Αν είναι αλήθεια, είναι αρκετά ανησυχητικό. Αυτό σημαίνει πως η Ρωσία (…) στέλνει το πιο ξεκάθαρο σήμα που μπορεί, πως δεν θα παραδίδει πλέον αέριο στο εγγύς μέλλον».
Όποιοι κι αν είναι, αυτοί που επιτέθηκαν στον Nord Stream κάνουν επίσης κατανοητό ότι θα μπορούσαν να πλήξουν και άλλες ενεργειακές υποδομές οι οποίες εξυπηρετούν μια Ευρώπη που διψά για αέριο και πετρέλαιο.
Γερμανία: Δεν έχουμε λόγο να πιστεύουμε ότι η ζημιά στους αγωγούς Nord Stream 1 & 2 οφείλεται σε φυσικά αίτια
Δεν έχουμε λόγο να πιστεύουμε ότι το πρόβλημα στους αγωγούς Nord Stream 1 και Nord Stream 2 οφείλεται σε φυσικά αίτια, δήλωσε πριν από λίγο ο κυβερνητικός εκπρόσωπος Στέφεν Χέμπεστράιτ, αρνήθηκε ωστόσο να σχολιάσει πληροφορίες περί σχετικής προειδοποίησης από μυστικές υπηρεσίες άλλων χωρών.
Ο κ. Χεμπεστράιτ διαβεβαίωσε πάντως ότι η ζημιά στους αγωγούς δεν έχει επίδραση στην προμήθεια φυσικού αερίου της Γερμανίας, καθώς η ροή από τον Nord Stream 1 έχει σταματήσει εδώ και εβδομάδες, ενώ ο Nord Stream 2 δεν λειτούργησε ποτέ. Σε ό,τι αφορά τις έρευνες για το περιστατικό και τις πιθανές συνέπειες, ο κυβερνητικός εκπρόσωπος σημείωσε ότι το Βερολίνο βρίσκεται σε συνεχή συντονισμό με τους εταίρους του στο ΝΑΤΟ και στην ΕΕ.
Στο υπουργείο Εξωτερικών έχει συσταθεί ήδη ομάδα διαχείρισης κρίσεων για το ζήτημα, ενώ έχει ενταθεί η φύλαξη στα γερμανικά χωρικά ύδατα και έχει ζητηθεί από τα αντίστοιχα κρατίδια η εντατικοποίηση της φύλαξης των παράκτιων περιοχών στη Βόρεια και στη Βαλτική Θάλασσα. Σύμφωνα με την εφημερίδα Tagesspiegel, η ανησυχία της κυβέρνησης αφορά κυρίως την προστασία των τερματικών σταθμών υγροποιημένου φυσικού αερίου οι οποίοι κατασκευάζονται στην ίδια περιοχή, αλλά και των υποθαλάσσιων καλωδίων τηλεπικοινωνιών.
«Οι συνθήκες αυτού του ανησυχητικού γεγονότος πρέπει να διευκρινιστούν γρήγορα και να εντοπιστούν οι υπεύθυνοι. Η υποτιθέμενη πράξη δολιοφθοράς στους αγωγούς μας δείχνει για άλλη μία φορά πόσο εξαρτημένοι είμαστε από κρίσιμες υποδομές – συμπεριλαμβανομένου και του νερού», δήλωσε η υπουργός ‘Αμυνας Κριστίνε Λάμπρεχτ, η οποία είχε νωρίτερα σήμερα τηλεφωνική επικοινωνία με την σουηδική κυβέρνηση, προκειμένου να προσφέρει τη συνδρομή του γερμανικού Πολεμικού Ναυτικού στις έρευνες.
Νορβηγία: Ενισχύεται, με την παρουσία στρατού, η ασφάλεια των εγκαταστάσεων πετρελαίου και φυσικού αερίου
Στρατιωτικές δυνάμεις θα αναπτυχθούν κοντά στις εγκαταστάσεις πετρελαίου και φυσικού αερίου της Νορβηγίας, με αφορμή την ύποπτη δολιοφθορά στους αγωγούς φυσικού αερίου Nord Stream στα χωρικά ύδατα της Δανίας και της Σουηδίας.
Ο στρατός «θα είναι πιο εμφανής στις νορβηγικές εγκαταστάσεις» εξόρυξης πετρελαίου και φυσικού αερίου, είπε ο πρωθυπουργός Γκαρ Στέρε, σε συνέντευξη Τύπου που παραχώρησε..
Ο Στέρε είπε επίσης ότι και οι πετρελαϊκές εταιρείες θα ενισχύσουν την ασφάλειά τους στις θαλάσσιες εγκαταστάσεις τους. Τόνισε όμως ότι «δεν υπάρχουν ενδείξεις» για κάποια άμεση απειλή εναντίον των εγκαταστάσεων αυτών στη Νορβηγία.
Ο Νορβηγός πρωθυπουργός υπογράμμισε ότι οποιαδήποτε επίθεση εναντίον των νορβηγικών ενεργειακών εγκαταστάσεων «θα τη διαχειριστούμε από κοινού με τους συμμάχους μας».
