H Ευρωπαϊκή Επιτροπή παρουσίασε τη Δευτέρα (19/09) ένα νέο μέσο έκτακτης ανάγκης για την προστασία της ενιαίας αγοράς της ΕΕ σε περίπτωση κρίσης.
Το νέο αυτό μέσο αποσκοπεί στο να διατηρηθεί η ελεύθερη κυκλοφορία εμπορευμάτων, υπηρεσιών και προσώπων και η διαθεσιμότητα απαραίτητων εμπορευμάτων και υπηρεσιών σε περίπτωση μελλοντικών καταστάσεων έκτακτης ανάγκης, προς όφελος των πολιτών και των επιχειρήσεων σε ολόκληρη την ΕΕ.
Όπως σημειώνεται, η πανδημία COVID-19 ανέδειξε διαρθρωτικές ελλείψεις που εμποδίζουν την ικανότητα της ΕΕ να ανταποκρίνεται αποτελεσματικά σε καταστάσεις έκτακτης ανάγκης με συντονισμένο τρόπο. Τα μονομερή μέτρα προκάλεσαν κατακερματισμό, με αποτέλεσμα να επιδεινωθεί η κρίση και να επηρεαστούν ιδίως οι μικρομεσαίες επιχειρήσεις.
«Χρειαζόμαστε νέα εργαλεία» στην ΕΕ
Η Μαργκρέιτε Βέστεϊγιερ, αντιπρόεδρος της Επιτροπής για την ψηφιακή εποχή, δήλωσε σχετικά: «Χρειαζόμαστε νέα εργαλεία που θα μας επιτρέπουν να αντιδρούμε γρήγορα και συλλογικά».
«Έτσι, κάθε φορά που θα έχουμε απέναντί μας μια νέα κρίση, θα μπορούμε να διασφαλίσουμε ότι η ενιαία αγορά μας θα παραμένει ανοικτή και ότι τα εμπορεύματα ζωτικής σημασίας θα παραμένουν διαθέσιμα για την προστασία των Ευρωπαίων πολιτών. Κι αυτό θα καταστεί εφικτό με το νέο μέσο έκτακτης ανάγκης για την ενιαία αγορά» πρόσθεσε.
το μέσο έκτακτης ανάγκης για την ενιαία αγορά θα αποτελέσει διαρθρωτική απάντηση για τη διατήρηση της ελεύθερης κυκλοφορίας των εμπορευμάτων
επίτροπος Εσωτερικής Αγοράς, Τιερί Μπρετόν
Ο επίτροπος Εσωτερικής Αγοράς, Τιερί Μπρετόν, δήλωσε σχετικά: «Στην αλληλουχία κρίσεων των τελευταίων ετών, εργαστήκαμε σκληρά για να διατηρήσουμε την ομαλή λειτουργία της ενιαίας αγοράς, να διατηρήσουμε ανοικτά τα σύνορα και τις αλυσίδες εφοδιασμού μας και να διασφαλίσουμε τη διαθεσιμότητα των προϊόντων και των υπηρεσιών που χρειάζονται οι πολίτες μας».
Ο Μπρετόν συνέχισε λέγοντας: «Αλλά πρέπει να είμαστε καλύτερα προετοιμασμένοι να προβλέψουμε και να ανταποκριθούμε στην επόμενη κρίση. Αντί να βασίζεται σε ad hoc αυτοσχέδιες δράσεις, το μέσο έκτακτης ανάγκης για την ενιαία αγορά θα αποτελέσει διαρθρωτική απάντηση για τη διατήρηση της ελεύθερης κυκλοφορίας των εμπορευμάτων, των προσώπων και των υπηρεσιών σε αντίξοες περιστάσεις.»
Δίκτυο συντονισμού εντός της ΕΕ
Ειδικότερα, το μέσο έκτακτης ανάγκης για την ενιαία αγορά επιτρέπει στην Επιτροπή και τα κράτη μέλη να δημιουργήσουν ένα δίκτυο συντονισμού και επικοινωνίας για την αύξηση της ετοιμότητας.
Όταν εντοπίζεται απειλή για την ενιαία αγορά, η Επιτροπή θα μπορεί να ενεργοποιεί την κατάσταση επαγρύπνησης. Σε περίπτωση κρίσης με ευρύ αντίκτυπο στην ενιαία αγορά, το Συμβούλιο θα μπορεί να ενεργοποιεί την κατάσταση λειτουργίας έκτακτης ανάγκης. Θα συσταθεί συμβουλευτική ομάδα, αποτελούμενη από την Επιτροπή και τα κράτη μέλη, για να αξιολογεί μια δεδομένη κατάσταση και να προτείνει τα καταλληλότερα μέτρα αντιμετώπισης.
Επιπλέον, σε κατάσταση έκτακτης επαγρύπνησης, η Επιτροπή και τα κράτη-μέλη θα παρακολουθούν τις αλυσίδες εφοδιασμού στρατηγικά σημαντικών εμπορευμάτων και υπηρεσιών που έχουν προσδιοριστεί, καθώς και στη δημιουργία στρατηγικών αποθεμάτων σ’ αυτούς τους τομείς.
Όταν ενεργοποιηθεί η κατάσταση λειτουργίας έκτακτης ανάγκης, η ελεύθερη κυκλοφορία στην ενιαία αγορά θα διατηρείται με την κατάρτιση μαύρης λίστας απαγορευμένων περιορισμών (μέτρων που εισάγουν διακρίσεις).
Η Επιτροπή μπορεί επίσης να συστήσει στα κράτη μέλη να διασφαλίζουν τη διαθεσιμότητα των αναγκαίων για την αντιμετώπιση κρίσεων εμπορευμάτων, διευκολύνοντας την επέκταση ή την αναπροσαρμογή της χρήσης γραμμών παραγωγής ή επιταχύνοντας τη χορήγηση αδειών.
Παρέμβαση στην αγορά από την Κομισιόν σε περίπτωση ανάγκης
Σε έκτακτες περιστάσεις, και μόνο εφόσον έχει ήδη ενεργοποιηθεί κατάσταση λειτουργίας έκτακτης ανάγκης, η Επιτροπή μπορεί να ζητά σε οικονομικούς φορείς να αποδέχονται παραγγελίες με προτεραιότητα για προϊόντα που είναι αναγκαία για την αντιμετώπιση κρίσεων.
Οι επιχειρήσεις πρέπει είτε να συμμορφώνονται με τα αιτήματα, αυτά είτε να εξηγούν τους σοβαρούς λόγους που δικαιολογούν τυχόν άρνηση.
Βεβαίως, όλοι θυμούνται το ναυάγιο της Κομισιόν και τις σφοδρές επικρίσεις σε βάρος της Ούρσουλα Φον Ντερ Λάιεν για τη διαχείριση της προμήθειας εμβολίων κατά του κορονοϊού. Από τη στιγμή που η ΕΕ ανέλαβε τον συντονισμό των εμβολίων ως αρμοδιότητά της, δεν ανταποκρίθηκε και δεν παρείχε τα δέοντα.
Οι υψηλόβαθμοι δημόσιοι υπάλληλοι της ΕΕ δεν ήταν σε θέση να υπογράψουν μεγάλες συμβάσεις για την παραγωγή εμβολίων, καθώς περιορίζονταν από τους κανόνες περί προμηθειών. Επιπλέον, οι αξιωματούχοι της ΕΕ δεν μπορούσαν να υπογράψουν συμφωνίες για εμβόλια, των οποίων η αποτελεσματικότητα δεν είχε επιβεβαιωθεί. Αυτό θα ήταν ένα κατανοητό σενάριο σε κανονικούς καιρούς, καθώς θα σταματούσε την υπεξαίρεση ή την αυτοδικία.
Αλλά, όπως αποδεικνύεται, αυτοί οι κανόνες της ΕΕ δεν λειτουργούσαν καλά σε ακραίες καταστάσεις, όταν οι κανόνες έπρεπε να παραβιαστούν για να εξασφαλιστεί η επιτυχία του αποτελέσματος, όπου η παραγωγή εμβολίων έπρεπε να υποστηριχθεί και να συναφθούν συμφωνίες, ακόμη και όταν αυτό θα μπορούσε να είναι πιο ακριβό από ότι συνήθως. Αντίθετα, στο πλαίσιο μιας εθνικής κυβέρνησης, οι κανόνες μπορούν πιο εύκολα να παραμεριστούν, και να αναληφθούν και να επωμιστούν κίνδυνοι, όταν χτυπά μια κρίση.
