Οι χώρες του ΝΑΤΟ θα συζητήσουν κατά τους ερχόμενους μήνες τους στόχους τους για τις αμυντικές δαπάνες καθώς μερικές απ’ αυτές ζητούν να γίνει ο στόχος του 2% του ΑΕΠ το ελάχιστο ποσοστό για τις δαπάνες αυτές, δήλωσε στο Γερμανικό Πρακτορείο Ειδήσεων (DPA) ο Γενικός Γραμματέας του ΝΑΤΟ Γενς Στόλτενμπεργκ.
«Μερικοί σύμμαχοι είναι κατηγορηματικά υπέρ της μετατροπής του τρέχοντος στόχου του 2% σε ελάχιστο ποσοστό», δήλωσε ο Στόλτενμπεργκ στο DPA σε συνέντευξή του που δημοσιεύεται σήμερα.
Ο Στόλτενμπεργκ δήλωσε πως θα ηγηθεί των διαπραγματεύσεων. «Θα συναντηθούμε, θα έχουμε υπουργικές συναντήσεις, θα έχουμε συνομιλίες σε πρωτεύουσες», δήλωσε.
Ο ίδιος δεν είπε ποιες χώρες του ΝΑΤΟ ζητούν να τεθεί ένας πιο φιλόδοξος στόχος, σύμφωνα με το DPA.
Ο επικεφαλής του ΝΑΤΟ δήλωσε πως έχει στόχο να επιτευχθεί μια συμφωνία όχι αργότερα από την επόμενη τακτική σύνοδο κορυφής του ΝΑΤΟ, η οποία θα πραγματοποιηθεί στις 11 και 12 Ιουλίου στο Βίλνιους, την πρωτεύουσα της Λιθουανίας.
Το άρθρο 5 και ο «καλός μαθητής», η Ελλάδα
Το ΝΑΤΟ ιδρύθηκε το 1949 με την υπογραφή της Συνθήκης του Βορείου Ατλαντικού στην Ουάσινγκτον. Σκοπός του ήταν να διασφαλίσει τη συλλογική ασφάλεια των κρατών μελών του και να αντιμετωπίσει την αντιληπτή απειλή ασφάλειας από την τότε Σοβιετική Ένωση.
Στο επίκεντρο της Βορειοατλαντικής Συνθήκης βρίσκεται το άρθρο 5, το οποίο ορίζει ότι η επίθεση εναντίον ενός κράτους μέλους θεωρείται επίθεση εναντίον όλων.
Το άρθρο 5 δεν δεσμεύει απαραίτητα έναν σύμμαχο να αναλάβει στρατιωτική δράση σε περίπτωση επίθεσης. Αντίθετα, απαιτεί από τα μέλη να βοηθήσουν το μέρος ή τα μέρη που δέχονται την επίθεση με «τις ενέργειες που κρίνουν απαραίτητες, συμπεριλαμβανομένης της χρήσης ένοπλης βίας, για την αποκατάσταση και τη διατήρηση της ασφάλειας του βορειοατλαντικού χώρου».
Στην ουσία, το ΝΑΤΟ είναι υποχρεωμένο εκ του άρθρου αυτού να επέμβει σε περίπτωση που ένα ή περισσότερα μέλη του δεχτούν επίθεση, ανεξάρτητα με το ποιος είναι ο επιτιθέμενος. Φυσικά, για να μην σπέρνουμε τον πανικό, κάτι τέτοιο θα πρέπει να αποφασιστεί σε συλλογικό επίπεδο. Το ζήτημα είχε προκύψει πρόσφατα, όταν πύραυλος που τελικά προήλθε από την ουκρανική πλευρά, έπεσε σε πολωνικό έδαφος.
Δεδομένης της υποχρέωσης του άρθρου 5, συνιστάται στα κράτη μέλη να διατηρούν επαρκή επίπεδα αμυντικών δαπανών, ώστε να έχουν την ικανότητα να δράσουν εάν χρειαστεί. Το συναίσθημα αυτό αντικατοπτρίζεται επίσημα στο στόχο για τα μέλη του ΝΑΤΟ να δαπανούν τουλάχιστον το 2% του ΑΕΠ της χώρας τους για την άμυνα, ο οποίος τέθηκε στη Σύνοδο Κορυφής της Ρίγας το 2006.
Η Ελλάδα δαπανά περισσότερα και από τις ΗΠΑ για δαπάνες εντός του ΝΑΤΟ
Σύμφωνα με τα στοιχεία του βρετανικού κοινοβουλίου, η Ελλάδα, η Λιθουανία, η Λετονία και η Σλοβακική Δημοκρατία είχαν τη μεγαλύτερη αύξηση των αμυντικών δαπανών ως ποσοστό του ΑΕΠ μεταξύ 2014 και 2022.
«Είναι αλήθεια ότι έχουμε ξεπεράσει το 2% του ΑΕΠ. Ωστόσο, διατηρούμε έναν προσεκτικό σχεδιασμό με βάση τις ανάγκες μας και τους διαθέσιμους πόρους» έχει δηλώσει πρόσφατα ο Έλληνας πρωθυπουργός, Κυριάκος Μητσοτάκης σε συνέντευξή του στο γαλλικό Le Point.
«Ως μέλος του ΝΑΤΟ, ενεργούμε σύμφωνα με τις διατάξεις του Προγράμματος Αμυντικών Επενδύσεων του 2014. Δεν θέλουμε, σε καμία περίπτωση, να εισέλθουμε σε μια κούρσα εξοπλισμών με την Τουρκία, αλλά είμαστε υποχρεωμένοι να διατηρούμε μια αποτρεπτική δύναμη απέναντι σε κάθε απόπειρα υπονόμευσης της κυριαρχίας μας» συνέχισε ο κ. Μητσοτάκης στο γαλλικό Le Point.
Δεν είναι τυχαίο πως η ελληνική κυβέρνηση έχει αιτηθεί στην Ευρώπη εξαίρεσης των αμυντικών δαπανών από τα ελλείμματα του προϋπολογισμού της. «Θα συζητήσουμε, βεβαίως, και τα ζητήματα που αφορούν τη στρατηγική αυτονομία της Ευρώπης. Η Ελλάδα είναι χώρα η οποία έχει βρεθεί στην πρώτη γραμμή αυτής της συζήτησης» έλεγε από τον περασμένο Μάρτιο ο πρωθυπουργός.
Όλα τα κράτη μέλη του ΝΑΤΟ αύξησαν τις αμυντικές δαπάνες ως ποσοστό του ΑΕΠ κατά την περίοδο αυτή, εκτός από την Τουρκία και τις ΗΠΑ. Το Ηνωμένο Βασίλειο και η Νορβηγία δαπάνησαν το ίδιο ποσοστό του ΑΕΠ για την άμυνα το 2014 και το 2022.
Μετά την εισβολή στην Ουκρανία η Γερμανία παρουσίασε σχέδια για την αύξηση των αμυντικών δαπανών σε ποσοστό άνω του 2% του ΑΕΠ μέσω ενός ειδικού ταμείου ύψους 100 δισεκατομμυρίων ευρώ για τον εκσυγχρονισμό του στρατιωτικού εξοπλισμού, το οποίο θα δαπανηθεί σε διάστημα πολλών ετών. Η Γερμανία δεν έχει επιτύχει ποτέ τον στόχο του 2%, και μέχρι τα πρόσφατα γεγονότα δεν αναμενόταν να τον επιτύχει μέχρι την προθεσμία του 2024.
