Ο Τούρκος πρόεδρος Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν που το τελευταίο διάστημα επιχειρεί να παίξει τον ρόλο διαμεσολαβητή ανάμεσα στην Ουκρανία και την Ρωσία, έχει πολλούς λόγους να θέλει να τερματιστεί ο πόλεμος.
Όπως αναφέρει ο Guardian, η εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία απειλεί να γίνει εσωτερικό ζήτημα για τον Τούρκο πρόεδρο, καθώς η Ρωσία και η Ουκρανία παρέχουν τη συντριπτική πλειοψηφία του σιταριού που προμηθεύεται η Τουρκία.
Η Ρωσία παρέχει επίσης περίπου το ένα τρίτο του εφοδιασμού της Τουρκίας με φυσικό αέριο, επίσης ένα θεμελιώδες ζήτημα για την τουρκική κυβέρνηση, καθώς το ενεργειακό κόστος αυξάνεται δραματικά εν μέσω ραγδαίου πληθωρισμού και οικονομικής κρίσης που είδε τη λίρα να χάνει τη μισή της αξία μέσα σε μόλις ένα χρόνο.
Σύμφωνα με το δημοσίευμα, η Τουρκία έχει επανειλημμένα προσπαθήσει να γίνει η γέφυρα μεταξύ της Ρωσίας και της Ουκρανίας λόγω των συμμαχιών της και με τις δύο χώρες, με κορυφαία τη συμμετοχή της στο ΝΑΤΟ και τη σημαντική γεωγραφική της θέση στην είσοδο της Μαύρης Θάλασσας.
Ερντογάν σε Πούτιν: Ο πόλεμος δεν ωφελεί κανέναν
Ο Ερντογάν συνομίλησε τηλεφωνικά με τον Ουκρανό πρόεδρο Βολοντίμιρ Ζελένσκι χθες και με τον Βλαντίμιρ Πούτιν νωρίτερα σήμερα (17/3), όπου επανέλαβε την πρότασή του να φιλοξενήσει τους δύο ηγέτες για ειρηνευτικές συνομιλίες και τόνισε την ανάγκη για ανθρωπιστικούς διαδρόμους. «Ο πόλεμος δεν ωφελεί κανέναν», είπε στον Πούτιν.
Ο Κουλέμπα δήλωσε στους δημοσιογράφους στο Λβιβ ότι ένα σχέδιο διαπραγμάτευσης 15 σημείων μεταξύ της Ρωσίας και της Ουκρανίας που δημοσίευσαν χθες οι Financial Times «ήταν η ρωσική θέση».
Τι προβλέπει το σχέδιο των 15 σημείων – Βασικό ζήτημα οι εγγυήσεις ασφαλείας
Το σχέδιο προβλέπει την αποχώρηση των ρωσικών δυνάμεων εάν η Ουκρανία εγκαταλείψει κάθε φιλοδοξία να ενταχθεί στο ΝΑΤΟ και αρνηθεί να φιλοξενήσει ξένες στρατιωτικές βάσεις με αντάλλαγμα την προστασία από τους συμμάχους της, συμπεριλαμβανομένης της Τουρκίας. «Οι εγγυήσεις ασφαλείας είναι το βασικό ζήτημα, σχετικά με αυτό διεξάγουμε διαπραγματεύσεις τώρα», δήλωσε ο υπουργός Εξωτερικών της Ουκρανίας, Ντμίτρο Κουλέμπα.
Από την πλευρά του ο Τούρκος υπουργός Εξωτερικών Μεβλούτ Τσαβούσογλου, προσπάθησε επίσης να περιορίσει κάθε ενθουσιασμό σχετικά με τον ρόλο των τουρκικών μη επανδρωμένων αεροσκαφών Bayraktar TB2, τα οποία απέκτησαν γρήγορα καθεστώς λαϊκού ήρωα στην Ουκρανία, λόγω της χρησιμότητάς τους στην ανατίναξη ρωσικού στρατιωτικού εξοπλισμού.
«Πρόκειται για προϊόντα που προμηθεύτηκαν από μια εταιρεία στην Τουρκία», είπε, επαναλαμβάνοντας τις δηλώσεις των τουρκικών αρχών ότι τα μη επανδρωμένα αεροσκάφη αποτελούν μέρος μιας ιδιωτικής στρατιωτικής πώλησης και όχι κυβερνητικής βοήθειας.
Ο Κουλέμπα ήταν αμετανόητος, αστειευόμενος για τον «νέο ουκρανικό εθνικό μας ύμνο, Bayraktar», αναφερόμενος σε μια ωδή στα μη επανδρωμένα αεροσκάφη που συνέθεσαν οι ουκρανικές χερσαίες δυνάμεις. «Τα UAV Bayraktar είναι πολύ δημοφιλή στην Ουκρανία», απάντησε στεγνά ο Τσαβούσογλου.
Ξανά σε ρόλο μεσάζοντα ο Ερντογάν: Πρότεινε συνάντηση Πούτιν – Ζελένσκι στην Τουρκία
Ο Τούρκος πρόεδρος Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν παρουσιάζει για μια ακόμη φορά εαυτόν ως διαμεσολαβητή ανάμεσα στην Ουκρανία και την Ρωσία για να λήξει ο πόλεμος.
Ο Ερντογάν έκανε την εν λόγω πρόταση κατά τη διάρκεια τηλεφωνικής συνομιλίας που είχε σήμερα με τον Ρώσο ομόλογό του Βλαντίμιρ Πούτιν, όπου του πρότεινε να φιλοξενήσει τον ίδιο και τον Ουκρανό ηγέτη Βολοντίμιρ Ζελένσκι για συνομιλίες «στην Άγκυρα ή την Κωνσταντινούπολη», σύμφωνα με ανακοίνωση που εξέδωσε το γραφείο του.
Η ανακοίνωση αναφέρει ότι ο Ερντογάν είπε στον Πούτιν ότι η συμφωνία στα συγκεκριμένα θέματα ενδέχεται να απαιτήσει μια συνάντηση μεταξύ των δυο ηγετών. Ο Ερντογάν είπε επίσης ότι μια διαρκής εκεχειρία μπορεί να οδηγήσει σε μια μακροπρόθεσμη λύση.
Ο Ερντογάν επέμεινε επίσης «στην ανάγκη να ανοίξουν οι ανθρωπιστικοί διάδρομοι» ώστε να επιτραπεί στους αμάχους να εγκαταλείψουν τις εμπόλεμες ζώνες, αναφέρει η ανακοίνωση της τουρκικής προεδρίας.
Η Ουκρανία θέλει την Τουρκία εγγυητή
Ο Ουκρανός υπουργός Εξωτερικών Ντίμτρο Κουλέμπα ζήτησε άλλωστε σήμερα η Τουρκία να είναι «ένας από τους εγγυητές» μιας ενδεχόμενης συμφωνίας με τη Ρωσία, ανακοίνωσε σήμερα ο Τούρκος ομόλογός του Μεβλούτ Τσαβούσογλου, που πραγματοποιεί επίσκεψη στη Λβιβ στη δυτική Ουκρανία.
«Η Ουκρανία έκανε μια πρόταση για τη συμφωνία συλλογικής ασφαλείας: Τα πέντε μόνιμα μέλη του Συμβουλίου Ασφαλείας (P5), συν η Τουρκία και η Γερμανία», διευκρίνισε ο Τσαβούσογλου, διαβεβαιώνοντας ότι «η Ομοσπονδία της Ρωσίας δεν είχε καμιά αντίρρηση».
Η Ουκρανία θέλει εγγυήσεις ασφαλείας από την Τουρκία στο πλαίσιο οποιασδήποτε ειρηνευτικής συμφωνίας με τη Ρωσία. Μετά τη συνάντησή του με τον Τούρκο ομόλογό του στην πόλη Λβιβ της δυτικής Ουκρανίας, ο Ουκρανός υπουργός Εξωτερικών δήλωσε ότι η χώρα του θέλει η Τουρκία να είναι μεταξύ των χωρών που προσφέρουν εγγυήσεις ασφαλείας στην Ουκρανία στο πλαίσιο οποιασδήποτε συμφωνίας με τη Μόσχα για τον τερματισμό του πολέμου.
#Lviv’de Kırım Tatar Koordinasyon Merkezi’nde soydaşlarımızla biraraya geldik. Soydaşlarımızın güvenlik ve refahı için desteklerimiz sürecek.
Met w/our kinsmen at the Crimean Tatar Coordination Center in Lviv. Our support for the safety & well-being of our kinsmen will continue. pic.twitter.com/QESsd1TZ3g
— Mevlüt Çavuşoğlu (@MevlutCavusoglu) March 17, 2022
Μιλώντας στην κοινή συνέντευξη Τύπου μετά τις συνομιλίες με τον Τσαβούσογλου, ο Ντμίτρο Κουλέμπα δήλωσε ότι η Τουρκία βοηθά επίσης ώστε να διεξαχθούν απευθείας συνομιλίες μεταξύ του Ουκρανού προέδρου Βολοντίμιρ Ζελένσκι και του Ρώσου προέδρου Βλαντίμιρ Πούτιν.
Στην ίδια συνέντευξη Τύπου με τον Ουκρανό ομόλογό του Ντμίτρο Κουλέμπα, η οποία μεταδόθηκε από την τουρκική τηλεόραση, ο Τσαβούσογλου δήλωσε ότι πρότεινε 24ωρη κατάπαυση του πυρός η οποία να παρακολουθείται από ανθρωπιστικές οργανώσεις.
Οι κινήσεις Ερντογάν μέσα στον πόλεμο
Θυμίζουμε πως η Άγκυρα ήταν η πρώτη που κατάφερε να βάλει στο τραπέζι των διαπραγματεύσεων τους ΥΠΕΞ των δύο χωρών, Σεργκέρι Λαβρόφ και Ντμίτριο Κουλέμπα στην Αττάλεια πριν από δέκα ημέρες. Η συνάντηση ωστόσο δεν έφερε κάποιο αποτέλεσμα, με τον Ουκρανό υπουργό να δηλώνει πως οι δύο χώρες ήταν πολύ μακριά από έναν συμβιβασμό.
«Υπάρχουν πολλά θέματα που συζητούν η Ρωσία και η Ουκρανία, συμπεριλαμβανομένης της ουδετερότητας των Ουκρανών. Και η υπογραφή μιας συνολικής συνθήκης ειρήνης είναι επίσης στο τραπέζι», είπε ο Μεβλούτ Τσαβούσογλου σε συνέντευξη Τύπου μετά από συνάντηση με τους Λαβρόφ και Κουλέμπα. Παράλληλα, τόνισε πως η Ουκρανία θέλει την Τουρκία σαν εγγυητή στην ειρηνευτική συνθήκη με τη Ρωσία.
Η δύσκολη εξίσωση Ερντογάν: Οι εξαρτήσεις από Ρωσία, οι ισχυροί δεσμοί με Ουκρανία
Η Τουρκία διεκδικεί να αναλάβει ανεξάρτητο ρόλο διαμεσολαβητή μεταξύ Ρωσίας και Δύσης με φόντο τον πόλεμο στην Ουκρανία, ωστόσο ο Ταγίπ Ερντογάν βρίσκεται σε δυσχερή θέση, καθώς η εξάρτηση της Άγκυρας από τη Μόσχα είναι μεγάλη, ενώ με το Κίεβο διατηρεί ισχυρούς δεσμούς.
Σε ανάλυση της Deutsche Welle με τίτλο «Το δίλημμα του Ερντογάν», σημειώνει ότι Τουρκία και Ουκρανία μοιράζονται κοινή ιστορία. Η Κριμαία ήταν τμήμα της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας ως τον 18ο αιώνα. Περίπου 5 εκατομμύρια σουνίτες Τάταροι της Κριμαίας ζουν σήμερα στην Τουρκία. Σύμφωνα με την Μπεάτε Άπελτ από το τουρκικό παράρτημα του Ιδρύματος Φρίντριχ Νάουμαν των Γερμανών Φιλελευθέρων, οι δεσμοί αυτοί είναι στενοί.
Όπως σημειώνει «όταν οι Τάταροι της Κριμαίας, που είχαν απελαθεί επί Στάλιν, άρχισαν να επιστρέφουν τη δεκαετία του 90 στην ανεξάρτητη Ουκρανία, η Τουρκική Υπηρεσία Συνεργασίας και Ανάπτυξης στήριξε στεγαστικά και πολιτιστικά έργα». Σύμφωνα με την Άπελτ με τουρκικά κονδύλια κατασκευάζονται κατοικίες και για τους Τάταρους που εγκατέλειψαν την Κριμαία το 2014.
Οικονομικοί και εξοπλιστικοί δεσμοί με την Ουκρανία
Από το 2017 οι πολίτες της Ουκρανίας και της Τουρκίας μπορούν να ταξιδεύουν από τη μια χώρα στην άλλη μόνο με την ταυτότητά τους. Επίσης στο οικονομικό πεδίο οι δύο κυβερνήσεις έχουν συνάψει συμφωνία ελεύθερου εμπορίου, η οποία αύξησε τον όγκο των διμερών εμπορικών συναλλαγών από 4,6 στα 9,3 δισ. ευρώ το 2021. Ενισχυμένη είναι και η συνεργασία στον τομέα των εξοπλισμών.
Όπως έγινε πρόσφατα γνωστό σε όλο τον κόσμο, η Ουκρανία έχει αγοράσει τουρκικά μη επανδρωμένα αεροσκάφη Bayraktar, έχοντας αναρτήσει τις τελευταίες μέρες στο διαδίκτυο σχετικά βίντεο με τις «επιτυχίες» τους. Εκτός αυτού η Ουκρανία έχει παραγγείλει και πολεμικά πλοία τουρκικής κατασκευής, τα οποία αναμένεται να ενισχύσουν σημαντικά τις αμυντικές θέσεις της σε Μαύρη Θάλασσα και Αζοφική.
Στα 4 δισ. οι επενδύσεις της Τουρκίας στην Ουκρανία
Επίσης κατά την Άπελτ, εκτός από την συνεργασία στον εξοπλιστικό τομέα, αξίζει να σημειωθεί ότι το 2021 οι τουρκικές επενδύσεις στην χώρα ανήλθαν στα 4 δισ. ευρώ, ενώ πάνω από 700 τουρκικές εταιρείες δραστηριοποιούνται στην Ουκρανία. Υπάρχουν επίσης πολλά κοινά έργα υποδομών.
Ο Τούρκος πρόεδρος Ταγίπ Ερντογάν δεν υιοθέτησε εξαρχής τη ρωσική ορολογία περί «ειδικής επιχείρησης» αλλά έκανε λόγο για «πόλεμο» ζητώντας από τον Βλαντιμίρ Πούτιν επανειλημμένως την κατάπαυση του πυρός.
Την ίδια ώρα η Άγκυρα εμπόδισε εν μέρει τη διέλευση ρωσικών πλοίων από τον Βόσπορο. Στις αρχές του έτους η Τουρκία συμφώνησε στη στρατιωτική ενίσχυση των δυνάμεων του ΝΑΤΟ σε χώρες που συνορεύουν με την Ουκρανία και τη Ρωσία.
Η τουρκική κυβέρνηση καταδίκασε την προσάρτηση της Κριμαίας το 2014, όπως και την πρόσφατη αναγνώριση από τη Μόσχα των λεγόμενων Λαϊκών Δημοκρατιών του Ντονέτσκ και Λουχάνσκ. Από την άλλη πλευρά, η Τουρκία δεν συμμετέχει στις κυρώσεις κατά της Ρωσίας ή στο σχεδόν πανευρωπαϊκό πλέον αποκλεισμό του εναέριου χώρου για ρωσικά αεροσκάφη. Αντίθετα τονίζει διαρκώς την ανάγκη για διάλογο.
Από τη Ρωσία το ένα τρίτο των αναγκών της σε φυσικό αέριο
Ταυτόχρονα, ο όγκος του διμερούς εμπορίου Τουρκίας-Ρωσίας είναι εξαπλάσιος σε σχέση με την Ουκρανία. Η Τουρκία καλύπτει το ένα τρίτο των αναγκών της σε φυσικό αέριο από τη Ρωσία και ο πρώτος τουρκικός πυρηνικός σταθμός κατασκευάζεται από την ρωσική κρατική εταιρεία Rosatom.
Για τις τουρκικές κατασκευαστικές εταιρείες, η Ρωσία είναι η κορυφαία ξένη αγορά, ενώ Ρώσοι πολίτες αποτελούν τη μεγαλύτερη ομάδα τουριστών στην Τουρκία.
«Αχίλλειος πτέρνα» της Τουρκίας η Συρία
Σύμφωνα με τη Ντάρια Ισατσένκο, εμπειρογνώμονα από το Ίδρυμα Επιστήμης και Πολιτικής (SWP) στο Βερολίνο, τα μέσα της τουρκικής κυβέρνησης για άσκηση πίεσης στη Μόσχα είναι περιορισμένα λόγω της εξάρτησής της στους τομείς της ενέργειας και του εμπορίου. Η Μπεάτε Άπελτ από την πλευρά της επισημαίνει μια άλλη «αχίλλειο πτέρνα» της Τουρκίας κι αυτή είναι η Συρία, η οποία βρίσκεται ακόμη σε εμφύλιο πόλεμο.
Σύμφωνα με την Άπελτ, το προπύργιο των ανταρτών στην Ιντλίμπ μοιάζει πλέον με τουρκικό προτεκτοράτο με τη ρωσική συναίνεση. Εάν ο Πούτιν έδινε «πράσινο φως για μια επίθεση των δυνάμεων Άσαντ, δύο έως τρία εκατομμύρια άνθρωποι θα μπορούσαν να καταφύγουν στην Τουρκία. Κάτι τέτοιο όμως θα ήταν δύσκολο να διαχειριστεί πλέον η Τουρκία στο εσωτερικό της.
