Δύο Αλβανίδες έγιναν το πρώτο ζευγάρι στην ιστορία της χώρας που αμφισβήτησε τους νόμους περί γάμου βάσει ενός άρθρου του συντάγματος, ενώ παράλληλα συμμετείχε σε θρησκευτική τελετή γάμου. Όπως τόνισε ο Πρέσβης της ΕΕ στην Αλβανία, Σίλβιο Γκονζάτο, η Αλβανία πρέπει να εξετάσει ισότητα των πολιτών ενώπιον του νόμου.
Η Alba Ahmetaj και η Edlira Mara υπέβαλαν αίτηση για νόμιμο γάμο στο τοπικό δημοτικό γραφείο τους την Παρασκευή (17 Μαΐου). Ο αλβανικός οικογενειακός κώδικας ορίζει τον γάμο μεταξύ ενός άνδρα και μιας γυναίκας. Ωστόσο, το άρθρο 53 του Συντάγματος ορίζει ότι «Καθένας έχει το δικαίωμα να παντρεύεται και να έχει οικογένεια».
Η Μάρα υποστήριξε στον λογαριασμό της στο Facebook ότι ο Κώδικας Οικογένειας παραβιάζει το Σύνταγμα, «κάνοντας διακρίσεις με βάση τον σεξουαλικό προσανατολισμό και παραβιάζοντας τις συνταγματικές εγγυήσεις εναντίον οποιουδήποτε άλλου ζευγαριού».
«Το αίτημά μας για δήλωση γάμου συμβολίζει τον πρώτο κρίκο σε έναν μακρύ και δύσκολο, αλλά πάνω απ’ όλα δίκαιο αγώνα», έγραψε.
Η αίτηση θα διεκπεραιωθεί πλέον από το Ληξιαρχείο, το οποίο θα αποφασίσει εάν και πότε μπορεί να γίνει ο γάμος.
Την Κυριακή 19 Μαΐου, το ζευγάρι συμμετείχε σε θρησκευτικό γάμο στην ταράτσα του Δήμου Τιράνων, στην έδρα του δημάρχου Erion Veliaj.
Το ζευγάρι έγραψε ότι επέλεξε την τοποθεσία καθώς είναι «ένα δημόσιο περιβάλλον διαθέσιμο για χρήση από τους φορολογούμενους της πόλης για διάφορες εκδηλώσεις. Θα παντρευτούμε ενώπιον του Θεού και παρουσία των καλύτερων φίλων μας».
Ωστόσο, το ζευγάρι δεν κατάφερε να βρει έναν τοπικό ιερέα για να τους παντρέψει και έτσι προσκάλεσαν δύο από το Ηνωμένο Βασίλειο, οι οποίοι συμφώνησαν να ταξιδέψουν ειδικά για την περίσταση.
Το ζευγάρι ζήτησε από το κοινό να μην δει την κίνηση ως πρόκληση και αντ’ αυτού να τη θεωρήσει ως εκδήλωση της αγάπης, της θέλησης και της δέσμευσής τους μετά από 15 χρόνια μαζί.
Εκτός από τον αγώνα τους να παντρευτούν νόμιμα, το ζευγάρι αγωνίζεται επίσης να εγγράψει σωστά τις δίδυμες κόρες του. Το ζευγάρι υποδέχτηκε τα δίδυμα πριν από περίπου τρία χρόνια μέσω εξωσωματικής γονιμοποίησης, αλλά δεν μπόρεσαν να εγγράψουν τα παιδιά ως γονείς.
Καθώς ο αλβανικός νόμος αναγνωρίζει μόνο μια μητέρα και τον πατέρα, ο μόνος τρόπος για να εγγραφούν τα κορίτσια θα ήταν να το κάνουν με τη Μάρα ως ανύπαντρη μητέρα.
Σε περίπτωση που ο νόμιμος γονέας πεθάνει ή αρρωστήσει σοβαρά, ο άλλος δεν θα είχε κανένα δικαίωμα πάνω στα παιδιά και θα κινδύνευαν να τεθούν υπό φροντίδα ή ακόμη και να υιοθετηθούν.
Το ζευγάρι πήγε την κυβέρνηση στο δικαστήριο και έχασε πριν καταθέσει υπόθεση στο Ανώτατο Δικαστήριο. Η υπόθεση εκκρεμεί ακόμη και οι μητέρες δηλώνουν έτοιμες να την παραπέμψουν στο Ευρωπαϊκό Δικαστήριο Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων του Στρασβούργου εάν χρειαστεί.
Εξοργισμένη η αλβανική κοινωνία
Ωστόσο, η υπόθεση έχει προκαλέσει σημαντική διαμάχη στην αλβανική κοινωνία, η οποία θεωρεί σε μεγάλο βαθμό τον γάμο μεταξύ ενός άνδρα και μιας γυναίκας και απορρίπτει σημαντικά τις σχέσεις και τον γάμο μεταξύ ατόμων του ίδιου φύλου.
Μια πρόσφατη έρευνα που πραγματοποιήθηκε από το Euronews Albania διαπίστωσε ότι το 94,2% των ανθρώπων θα απέρριπτε ένα μέλος της οικογένειας LGBT, το 81,1% έναν δάσκαλο παιδιού, το 63,8% έναν γείτονα και το 61% έναν συνάδελφο. Ένα επιπλέον 86,3% του πληθυσμού δήλωσε ότι δεν είχε συναντήσει ποτέ μέλος της LGBT κοινότητας.
Τα μέσα ενημέρωσης της χώρας έχουν επίσης δημοσιεύσει άρθρα που αποκαλούν τον γάμο «σκάνδαλο» και επικρίνουν τον Veliaj ότι επέτρεψε να γίνει ο γάμος στις εγκαταστάσεις του δήμου. Ομοίως, τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης έχουν πλημμυρίσει από προσβλητικά και μίσους σχόλια εναντίον του ζευγαριού.
Το ζευγάρι έχει επίσης δεχθεί σοβαρές απειλές κατά της ζωής στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, κάτι που το οδήγησε να υποβάλει καταγγελίες στις τοπικές αστυνομικές δυνάμεις.
Όταν ρωτήθηκε εάν η Αλβανία πρέπει να επιτρέψει τον γάμο ομοφύλων μετά τη δέσμευση του πρωθυπουργού του Κοσσυφοπεδίου Albin Kurti να τον νομιμοποιήσει, ο πρεσβευτής της ΕΕ στην Αλβανία, Silvio Gonzato, είπε ότι δεν αποτελεί μέρος του κεκτημένου της ΕΕ.
Συνέχισε ότι τα κράτη μέλη έχουν διαφορετικές προσεγγίσεις, αλλά «νομίζω ότι η θεμελιώδης αρχή είναι αυτή της μη διάκρισης. Άρα όλοι οι πολίτες είναι ίσοι ενώπιον του νόμου».
«Υπάρχει σίγουρα πρόοδος που πρέπει να γίνει προς αυτή την κατεύθυνση», είπε.
