Ήταν 3 Φεβρουαρίου 1908 όταν ιδρύθηκε ο Παναθηναϊκός, ο κορυφαίος ελληνικός πολυαθλητικός σύλλογος.
Ο Παναθηναϊκός είναι η ομάδα με τους περισσότερους καταγεγραμμένους τίτλους, μετρώντας μέχρι σήμερα 1.720 σε όλα τα ομαδικά αθλήματα και ακόμη 729 ανεπίσημους.
Ο Παναθηναϊκός ιδρύθηκε σαν σήμερα πριν από 116 χρόνια από τον εμβληματικό Γιώργο Καλαφάτη, που έδωσε το όνομά του και στο σημερινό αθλητικό κέντρο της ποδοσφαιρικής ομάδας στο Κορωπί.
Το κείμενο στην ιστοσελίδα της ΠΑΕ Παναθηναϊκός για τα 116 χρόνια ιστορίας
«116 χρόνια! Σήμερα, 3 Φεβρουαρίου, γιορτάζει ο πιο ένδοξος σύλλογος στην Ελλάδα, ο Παναθηναϊκός μας! Σαν σήμερα ο Γεώργιος Καλαφάτης δημιούργησε τον σύλλογο που δόξασε τη χώρα μας στα πέρατα του κόσμου, μία ομάδα που έγινε γνωστή σε όλους για τις επιτυχίες της, το ήθος, τις αρχές που πρεσβεύει.
«Ο Παναθηναϊκός που είναι μία ιδέα, είναι αθάνατος», όπως είχε αναφέρει σε μία ομιλία του, ο Πατριάρχης του Συλλόγου μας, Απόστολος Νικολαΐδης.
116 χρόνια μετά τον πρώτο σπόρο, το Τριφύλλι μας βρίσκεται μπροστά σε νέες προκλήσεις. Αγωνιστικές, κυνηγώντας τίτλους στην Ελλάδα και διακρίσεις στην Ευρώπη. Μεσομακροπρόθεσμες με το μακρόπνοο πλάνο της Παναθηναϊκής Πολιτείας στο Βοτανικό με την κατασκευή νέου σύγχρονου ποδοσφαιρικού γηπέδου αλλά και εγκαταστάσεων για τα αθλήματα του Αθλητικού Ομίλου, του Ερασιτέχνη -όπως έχουμε συνηθίσει να τον κατονομάζουμε.
Όλοι εμείς, τα εκατομμύρια φιλάθλων του Παναθηναϊκού ανά τον κόσμο, θέλουμε τούτη την, καθ’ όλα ξεχωριστή για το σύλλογο, ημέρα να ευχαριστήσουμε από τα βάθη της καρδιάς μας τον Γεώργιο Καλαφάτη, τον άνθρωπο που έδωσε υπόσταση στο όνειρο του, δημιουργώντας έναν τρόπο ζωής: τον Παναθηναϊκό μας! Μέσα από τη στάση του καθενός μας οφείλουμε πάντοτε να κρατάμε ψηλά την πράσινη σημαία με το τριφύλλι, ως ιερό καθήκον απέναντι στους ανθρώπους που άναψαν τη φλόγα της αγάπης προς τον σύλλογο.
Χρόνια πολλά στον Σύλλογο Μεγάλο! Χρόνια πολλά στην αιώνια αγάπη μας! Χρόνια πολλά στον Παναθηναϊκό μας».
«Σύλλογος μεγάλος, δεν υπάρχει άλλος»
Ήταν 3 Φεβρουαρίου του 1908, όταν ο 18χρονος αθλητής του στίβου, Γεώργιος Καλαφάτης, αποφάσισε μαζί με μία παρέα νεαρών να ιδρύσει τον Ποδοσφαιρικό Όμιλο Αθηνών.
Έπειτα από 16 χρόνια (1924), ο συγκεκριμένος σύλλογος μετονομάστηκε σε Παναθηναϊκός Αθλητικός Όμιλος (Π.Α.Ο), για να αποτελέσει από τότε μέχρι και σήμερα, τον μεγαλύτερο αθλητικό σύλλογο της Ελλάδας.
Οι ύμνοι του Παναθηναϊκού
Ο πρώτος ύμνος του Παναθηναϊκού ηχογραφήθηκε το 1931 στο Βερολίνο και διασώζεται μέχρι σήμερα το ρεφραίν όπου αναφέρει «Ζήτω ένδοξε μεγάλε, ζήτω ένδοξε τρανέ, της Αθήνας μας καμάρι, ζήτω Παναθηναϊκέ».
Εν συνεχεία ο δεύτερος ύμνος γράφτηκε το 1948 από τους Κώστα Κοφινιώτη (στίχοι) και Γιάννη Βέλλα (μουσική), με ερμηνευτή τον Πάνο Κόκκινο και τίτλο Προχωρείτε προς τη Νίκη. Τα λόγια του ήταν:
«Το χίλια εννιακόσια οκτώ , ιδρύθει στην Ελλάδα ο πιο μεγάλος σύλλογος η πιο τρανή ομάδα. Για σύμβολο της έστησε την πράσινη σημαία στον στίβο και στα γήπεδα την πιο τρανή ιδέα. Προχωρείτε προς τη νίκη, χείμαρρος ορμητικός έχει σήμα το τριφύλλι και είναι πάντα θρυλικός.
Ο Παναθηναϊκός, ο Παναθηναϊκός, ο Παναθηναϊκός».
Ο Ύμνος του Παναθηναϊκού που καθιερώθηκε έως σήμερα δημιουργήθηκε το 1958 με τον Λέανδρο Παπαθανασίου να είναι ο πρώτος τραγουδιστής του ύμνου. Γράφτηκε από το Γιώργο Οικονομίδη και μελοποιήθηκε από το Γιώργο Μουζάκη, μετά από ένα νικηφόρο αγώνα επί του Απόλλωνα.
Μόλις βγήκαν από το γήπεδο της Λεωφόρου Αλεξάνδρας, ο Γιώργος Οικονομίδης αυτοσχεδίασε την αρχή του ύμνου: «Σύλλογος μεγάλος…».
Σ’ ένα πακέτο τσιγάρα Κεράνης, αστραπιαίως, ο Μουζάκης σχεδίασε ένα πρόχειρο πεντάγραμμο, όπου δεν άργησε να αποτυπώσει την «Παναθηναϊκή» μουσική. Όταν πήγαν στο στούντιο το 1962, ο Γιάννης Βογιατζής έβαλε τη φωνή του. Το σφύριγμα που ακούγεται στην αρχή και στο τέλος, ο Μουζάκης το «άρπαξε» από τη μουσική της ταινίας Η Γέφυρα του Ποταμού Κβάι.
«Σύλλογος μεγάλος δεν υπάρχει άλλος δεν υπάρχει άλλος πιο δυναμικός και χιλιάδες φίλοι, μόλις δουν τριφύλλι, ζήτω λένε ο Παναθηναϊκός.
Παναθηναϊκέ Παναθηναϊκέ Παναθηναϊκέ μεγάλε και τρανέ. Παναθηναϊκέ Παναθηναϊκέ πρωταθλητή σ’ όλα τα σπορ παντοτινέ.
Σ’ έχουνε δοξάσει οι γνωστοί σου άσσοι που λεβέντες είναι όλοι με καρδιά. Χαίρεται η Ελλάδα που `χει τέτοια ομάδα, που της νίκης έχει πάντα τα κλειδιά.
Παναθηναϊκέ Παναθηναϊκέ Παναθηναϊκέ μεγάλε και τρανέ. Παναθηναϊκέ Παναθηναϊκέ πρωταθλητή σ’ όλα τα σπορ παντοτινέ».
Παναθηναϊκός: Η ίδρυση και οι μεταμορφώσεις του Τριφυλλιού
O Παναθηναϊκός Αθλητικός Όμιλος ιδρύθηκε από τον Γιώργο Καλαφάτη το 1908, όταν αυτός και άλλοι 40 αθλητές έφυγαν από τον Πανελλήνιο Γυμναστικό Σύλλογο, επειδή ο τελευταίος κατήργησε το ποδοσφαιρικό του τμήμα θεωρώντας το ασύμβατο με το στίβο. Στις 3 Φεβρουαρίου 1908 διεξήχθη η πρώτη σύσκεψη των αθλητών και αποφασίστηκε η δημιουργία ενός αμιγώς ποδοσφαιρικού συλλόγου.
Σχετικά με την ονομασία του Συλλόγου η ιστορία του Π.Α.Ο. του Μακρίδη αναφέρει:
«Προηγουμένως ο Σύλλογος έφερε, ως γνωστόν, την επωνυμίαν «Πανελλήνιος». Με την ονομασία όμως αυτήν συνεχέετο με τον -υφιστάμενον και τότε- σημερινόν Πανελλήνιον Γ.Σ.
Χαρακτηριστικόν είναι ότι έγγραφα ανήκοντα εις τον ένα Σύλλογον έφθαναν εκ παραδρομής εις τον άλλον. Τούτο βέβαια δεν ήτο δυνατόν να γίνη ανεκτόν από τα μέλη του Συλλόγου τα οποία με τον διακρίνοντα αυτά ζήλον ήθελαν όχι μόνον την πρόοδόν του αλλά και την κατά πάντα… ανεξαρτησίαν του.
Ούτω απεφασίσθη η νέα αλλαγή του ονόματός του. Προς τούτο προεκηρύχθη… πρόχειρος διαγωνισμός μεταξύ των μελών ένα έκαστον των οποίων υπεχρεώθη να υποδείξει και μίαν νέαν επωνυμίαν. Μεταξύ των άλλων επροτάθη υπό του σημερινού Γεν. Γραμματέως του ΠΑΟ Μιχ. Παπάζογλου η ονομασία «Παναθηναϊκός Α.Ο.».
Οι ιθύνοντες του Πανελληνίου ούτε που ήθελαν να ακούσουν για το ευτελές άθλημα του ποδοσφαίρου. Έτσι, ο Καλαφάτης και η παρέα του, που διψούσαν να κλωτσήσουν μπάλα, άφησαν τον σύλλογο των Ολυμπιονικών και στις 3 Φεβρουαρίου 1908 ίδρυσαν τον Ποδοσφαιρικό Όμιλο Αθηνών (ΠΟΑ). Μεταξύ των ιδρυτικών του μελών, που διακρίθηκαν και ως ποδοσφαιριστές, ήταν οι Αλέξανδρος Καλαφάτης, Δημήτρης Δουκάκης, Περικλής Μπούμπουλης, Ε. Χρύσης, Γρανίτσας, Μαντζάκος, Παπαγεωργίου, Γαέτας, Δεμερτζής, Σταυρόπουλος, Πάσχος, Μισακιάν, Ρέππας, Σαπούνιας και Γαρουφαλιάς.
Σύμφωνα με το sansimera.gr, το πρώτο του επίσημο ματς ο ΠΟΑ το έδωσε στα Τρίκαλα στις 9 Σεπτεμβρίου 1908 με αντίπαλο τον Πειραϊκό Σύνδεσμο, τον οποίο κέρδισε με το επιβλητικό 9-0. Παίκτης – προπονητής του ΠΟΑ, που εμφανίσθηκε στο γήπεδο με κόκκινη φανέλα και λευκό παντελονάκι, ήταν ο ιδρυτής του Γιώργος Καλαφάτης, που σημείωσε και τρία γκολ. Τα υπόλοιπα τέρματα πέτυχαν οι Σταυρόπουλος (3), Μισακιάν, Πάσχος και Γρανίτσας.
Από τότε χρονολογούνται οι κόντρες Αθηναίων και Πειραιωτών στο ποδόσφαιρο, που σήμερα εκφράζονται από τα ντέρμπι Παναθηναϊκού και Ολυμπιακού. Το γήπεδο της ομάδας ήταν στην οδό Πατησίων, εκεί που σήμερα βρίσκεται το Οικονομικό Πανεπιστήμιο Αθηνών (πρώην ΑΣΟΕΕ). Ένας από τους πιο διάσημους αθλητές που φόρεσαν την ερυθρόλευκη φανέλα του ΠΟΑ ήταν ο ολυμπιονίκης Κώστας Τσικλητήρας.
Ο ΠΟΑ δεν μακροημέρευσε. Πρόλαβε, πάντως, να κατακτήσει την τρίτη θέση στο πρώτο πρωτάθλημα Κέντρου, που διοργάνωσε ο ΣΕΓΑΣ, στον οποίο τότε υπαγόταν το άθλημα του ποδοσφαίρου (Πρωταθλητής αναδείχθηκε ο Πειραϊκός και δεύτερη η ομάδα του Γουδή). Το 1910 ο Καλαφάτης με τους περισσότερους παίχτες αποχώρησαν, λόγω των αγεφύρωτων διαφορών τους με τον χρηματοδότη της ομάδας Μαρίνο Μαρινάκη και ίδρυσαν τον Πανελλήνιο Ποδοσφαιρικό Όμιλο (ΠΠΟ).
Μαζί τους συντάχθηκε και η μεγάλη μάζα των οπαδών του ΠΟΑ. Η νέα έδρα του ΠΠΟ βρισκόταν στην Πλατεία Αγάμων (σημερινή Πλατεία Αμερικής). Το 1911 θα έλθει ο πρώτος τίτλος για τη νεοσύστατη ομάδα, με την κατάκτηση του πρωταθλήματος ΣΕΓΑΣ. Ο ΠΠΟ κέρδισε κατά σειρά το Γουδί με 12-0 και τον Πειραϊκό Σύνδεσμο με 11-1. Οι 11 του πρώτου τίτλου: Δεμερτζής, Ρέππας, Μισακιάν, Σαπούνας, Παπαγεωργίου, Πάσχος, Γαρουφαλιάς, Καλαφάτης, Μαντζάκος, Δουκάκης και Ρόκκος.
Το 1912 ο ΠΠΟ προσέλαβε τον πρώτο ξένο προπονητή που ήρθε ποτέ στην Ελλάδα. Ήταν ο άγγλος Τζον Κάμπελ από το Πανεπιστήμιο της Οξφόρδης, που έμαθε στους παίχτες του ΠΟΑ τα βασικά του αθλήματος. Έμεινε δύο χρόνια στην Αθήνα, αλλά άφησε ανολοκλήρωτο το έργο του, επειδή κάθε αθλητική κίνηση διακόπηκε έως το 1918, εξαιτίας των Βαλκανικών Πολέμων και του Α’ Παγκοσμίου Πολέμου. Η πλειονότητα των αθλητών στρατεύτηκε και κάποιοι από αυτούς έχασαν τη ζωή τους στα μέτωπα, όπως ο Κώστας Τσικλητήρας.
Με το τέλους του πολέμου το 1918 η αθλητική δραστηριότητα ξανάρχισε και ο Πανελλήνιος Ποδοσφαιρικός Όμιλος (ΠΠΟ) μετονομάστηκε σε Πανελλήνιο Ποδοσφαιρικό και Αθλητικό Όμιλο (ΠΠΑΟ) για να συμπεριλάβει και άλλα αθλήματα εκτός του ποδοσφαίρου. Αλλαγές είχαμε και στο χρώμα της ομάδας, που από κόκκινο έγινε πράσινο, με πρωτοβουλία του Κωνσταντινουπολίτη Μιχάλη Παπάζογλου (εκ των ιδρυτών της ΑΕΚ αργότερα). Δική του ιδέα ήταν και το τριφύλλι, που του θύμιζε την ομάδα του, τη Χαλκηδόνα. Το νέο έμβλημα της ομάδας σχεδίασε ο Γιώργος Χατζόπουλος, διευθυντής της Εθνικής Πινακοθήκης και μέλος του συλλόγου.
Το 1922 η ΕΠΣΕ διοργάνωσε το πρώτο πρωτάθλημα Αθηνών – Πειραιώς, που διάρκεσε από τον Ιανουάριο έως τον Απρίλιο. Ο ΠΠΑΟ τερμάτισε πρώτος, αήττητος και χωρίς να δεχθεί γκολ. Τα αποτελέσματα: ΠΠΑΟ – Πειραϊκός Σύνδεσμος 0-0, ΠΠΑΟ – Αθηναϊκός Γκύζη (μετέπειτα Βύρωνα) 7-0, ΠΠΑΟ – Σχολή Ευελπίδων 3-0, ΠΠΑΟ – Κυπριακός 5-0 και ΠΑΟ – Πειραϊκή Ένωση 3-0. Οι 11 που κατέκτησαν το πρωτάθλημα ήταν: Καλογερόπουλος, Κρίσπης, Απόστολος Νικολαΐδης (μετέπειτα πρόεδρος του Παναθηναϊκού), Χρυσοχοίδης, Βλαχόπουλος, Καντώνης, Ζάκκας, Σούτσος, Ασπρογέρακας, Λουκάς Πανουργιάς (μετέπειτα πρόεδρος του Παναθηναϊκού και της ΕΠΟ) και Σταθόπουλος.
Στην γενική συνέλευση της 15ης Μαρτίου 1924 η ομάδα έλαβε το οριστικό της όνομα: Παναθηναϊκός Αθλητικός Όμιλος (ΠΑΟ). Τα μέλη του συλλόγου ζήτησαν ένα βραχύτερο όνομα, που να μην περιέχει τη λέξη «Πανελλήνιος». Ήθελαν να απογαλακτιστούν από το μητρικό σωματείο (ΠΓΣ) και να αποφύγουν τη σύγχυση που δημιουργούσε στην αλληλογραφία η ύπαρξη δύο Πανελληνίων (ΠΓΣ και ΠΠΑΟ).
Την ίδια χρονιά, ο Παναθηναϊκός, έπειτα από δίχρονη περιπέτεια, απέκτησε νέα ποδοσφαιρική έδρα στην περιοχή της Περιβόλας Αμπελοκήπων, εκεί που σήμερα βρίσκεται το γήπεδο «Απόστολος Νικολαΐδης». Η διαμόρφωση του οικοπέδου που του παραχώρησε ο Δήμος Αθηναίων το 1922 έγινε και με την προσωπική εργασία των μελών και των ποδοσφαιριστών της ομάδας. Έτσι, στην αρχή της Λεωφόρου Αλεξάνδρας βρίσκεται η έδρα του Πανελληνίου, από τα σπλάχνα του οποίου προήλθε ο Παναθηναϊκός, που εδρεύει στο τέλος του μεγάλου δρόμου.
Παναθηναϊκός: Τα τμήματα του Συλλόγου
Κατά τη διάρκεια της ιστορίας του ο Σύλλογος μετράει 47 διαφορετικά τμήματα. Έχει καλλιεργήσει τμήματα σε:
- Ποδόσφαιρο (ίδρυση άνδρες 1908 – γυναίκες 1924)
- Ξιφασκία (ίδρυση 1926)
- Στίβο (ίδρυση 1919)
- Βόλεϊ (ίδρυση 1919 άνδρες -1926 γυναίκες)
- Μπάσκετ (ίδρυση 1919 άνδρες – 1937 γυναίκες)
- Πινγκ πονγκ (ίδρυση 1939)
- Τένις (ίδρυση 1911, επανίδρυση 1926 και επανασύσταση 1984)
- Ποδηλασία (ίδρυση 1926)
- Σκοποβολή (ίδρυση 1928)
- Χόκεϊ επι χόρτου (ίδρυση 1910 και επανασύσταση το 1928 και έπειτα το 2014)
- Κολύμβηση (ίδρυση 1925)
- Πόλο (ίδρυση άνδρες 1928 – γυναίκες 1979)
- Χάντμπολ (ίδρυση άνδρες 1929 – γυναίκες 1981)
- Κωπηλασία (1932)
- Πυγμαχία (ίδρυση 1926)
- Καταδύσεις (ίδρυση 1947)
- Άρση Βαρών (ίδρυση 1958)
- Σκάκι (ίδρυση 1948)
- Ενόργανη Γυμναστική (ίδρυση 1927)
- Θαλάσσιο Σκι (ίδρυση 1965)
- Πάλη (ίδρυση 1949)
- Μοντέρνο Πένταθλο (ίδρυση 1977)
- Τζούντο (ίδρυση 1978)
- Τοξοβολία (ίδρυση 1981)
- Ιστιοπλοΐα (ίδρυση 1987)
- Ποδοαντισφαίριση (ίδρυση 1989)
- Συγχρονισμένη Κολύμβηση (ίδρυση 1992)
- Ράγκμπι (ίδρυση 2013 άνδρες – 2014 γυναίκες)
- Μπέιζμπολ (ίδρυση 2014)
- Κικ Μπόξινγκ (ίδρυση 2015)
- Σουηδική Γυμναστική (ίδρυση 1926)
- Πρακτική Σκοποβολή (ίδρυση 1997)
- Ορειβασία (ίδρυση 1926)
- Αεροβική Γυμναστική (1983)
- Κρίκετ (1950)
- Μπιτς βόλεϊ ανδρών-γυναικών (ίδρυση 2016)
- Esports (2016)
- Ποδόσφαιρο Σάλας (1997)
- Μπάσκετ με αμαξίδιο (2018)
- Ξιφασκία με αμαξίδιο (2019)
- Σκοποβολή ΑμεΑ (2019)
- Κολύμβηση ΑμεΑ (2019)
- Τοξοβολία ΑμεΑ (2019)
- Πινγκ πονγκ ΑμεΑ (2019)
- Ποδηλασία ΑμεΑ (2019)
- Άρση βαρών σε πάγκο (2020)
- Τρίαθλο ΑμεΑ (2020)
- Παραμπάντμιντον (2020)
- Μπότσια (2021)
- Σκάκι τυφλών (2021)
- Στίβος ΑμεΑ (2021)
- Τένις με αμαξίδιο (2021)
Είναι ο μεγαλύτερος αθλητικός Σύλλογος τόσο στην Ελλάδα όσο και σε διεθνή κλίμακα, με βάση τον αριθμό διαφορετικών αθλητικών τμημάτων που διατηρεί.
116 χρόνια πέρασαν λοιπόν από την ημέρα που «γεννήθηκε» ο Παναθηναϊκός και έχει χαρίσει στιγμές χαράς σε εκατομμύρια φίλους του σε όλο τον πλανήτη.
Μπορεί οι μέρες που διανύουμε να μην είναι οι ευκολότερες για τον Παναθηναϊκό, ωστόσο οι ένδοξες ημέρες είναι μπροστά και θα έρθουν ξανά.
«Σύλλογος μεγάλος δεν υπάρχει άλλος…».
