Οι Ρώσοι ολιγάρχες αναγκάζονται να πουν «αντίο» στα γιοτ, τις τεράστιες ακίνητες ιδιοκτησίες, τα αεροπλάνα, και τα έργα τέχνης, καθώς οι δυτικές κυρώσεις που επιβλήθηκαν μετά την ρωσική εισβολή στην Ουκρανία στερούν από τους βαθύπλουτους Ρώσους τα πολυτελή τους παιγνίδια.
Η αποτελεσματικότητα είναι δύσκολο να αποτιμηθεί.
Το πολυδιαφημισμένο πάγωμα περιουσιακών στοιχείων πλήττει σφοδρά τους Ρώσους ολιγάρχες, πολλοί από τους οποίους πλούτισαν στα ερείπια της Σοβιετικής Ένωσης και αναγκάσθηκαν να πειθαρχήσουν κατά τις δύο δεκαετίες της εξουσίας του Βλαντίμιρ Πούτιν.
Στο Ηνωμένο Βασίλειο, περισσότεροι από 100 άνδρες και γυναίκες επιχειρηματίες μαζί με τις οικογένειές τους έγιναν στόχος κυρώσεων μετά την εισβολή στην Ουκρανία. Οι Ηνωμένες Πολιτείες επέβαλαν κυρώσεις κατά 140 προσώπων, η Ευρωπαϊκή Ένωση περισσότερα από 30.
Σύμφωνα με τον Βρετανό υπουργό Μεταφορών Γκραντ Σαπς, οι κυρώσεις χτυπούν εκεί που πονάει, στερώντας τα πολυτελή τους παιγνίδια από τους ολιγάρχες, που έχουν θέσει τις περιουσίες τους στην υπηρεσία της ρωσικής εξουσίας με αντάλλαγμα την απόλαυση του δυτικού τρόπου ζωής.
Στο Λονδίνο, το επονομαζόμενο “Londongrad” ως επί δεκαετίες το στέκι πολυάριθμων Ρώσων, «το χαλί της υποδοχής αποσύρεται», γράφει ο Economist.
Οι κυρώσεις έπληξαν ακόμη και τον Ρομάν Αμπράμοβιτς, που οδηγήθηκε στην πώληση της ποδοσφαιρικής ομάδας Τσέλσι που είχε αγοράσει το 2003.
Ομως, η στόχευση τόσο μεγάλου αριθμού προσώπων σε μία τόσο παγκοσμιοποιημένη οικονομία παραμένει «τελείως ανεξερεύνητο έδαφος», λέει ο ερευνητής Alex Nice, του Institute for Government. «Θα δημιουργήσει ένα μεγάλο χάσμα ανάμεσα στην Δύση και την Ρωσία», ακόμη και μετά το τέλος του πολέμου.
Ο ανεξάρτητος ρώσος πολιτικός αναλυτής Konstantin Kalatchev θεωρεί ότι «η ειδική επιχείρηση» του Βλαντίμιρ Πούτιν στην Ουκρανία μπορεί να διαρκέσει και χρόνια. Αν η απόφαση για άρση των κυρώσεων εξαρτάται από την κατάσταση στην Ουκρανία, οι Δυτικοί «δεν θα τις άρουν ποτέ», λέει.
Χιονοστιβάδα κυρώσεων
Το περιοδικό Forbes αφαίρεσε ήδη τον περασμένο μήνα 34 Ρώσους από τον κατάλογο των δισεκατομμυριούχων, επικαλούμενο τις συνέπειες των κυρώσεων.
«Ο πόλεμος είναι η απόλυτη καταστροφή γι’αυτούς», λέει η Elisabeth Schimpfoessl, κοινωνιολόγος του πανεπιστημίου Astom στο Μπέρμιγχαμ και συγγραφέας του βιβλίου “Rich Russians”.
Ο Petr Aven, γνωστός για την μεγάλη συλλογή του ρωσικών έργων τέχνης, δήλωσε στους Financial Times ότι δεν είναι βέβαιος «ότι έχει το δικαίωμα να έχει προσωπικό καθαριότητας ή σοφέρ» και φοβάται ότι θα απελαθεί από το Ηνωμένο Βασίλειο.
Πολλοί ολιγάρχες έχουν πολλαπλή υπηκοότητα και δεν είναι αναγκασμένοι να επιστρέψουν στην Ρωσία.
Οι δυτικές χώρες αποτελούν μία «βάση όπου μπορούν να καταφύγουν αν φοβούνται διώξεις στην Ρωσία», λέει η Elisabeth Schimpfoessl.
Η έκταση των αγαθών που είναι αντικείμενο των κυρώσεων είναι τεράστια. Σύμφωνα με την βρετανική κυβέρνηση, στην περίπτωση του Ρομάν Αμπράμοβιτς, η αξία τους αποτιμάται στα 9 δισεκατομμύρια λίρες (10,5 δισ. ευρώ).
Οι χώρες μέλη της Ευρωπαϊκής Ενωσης έχουν ανακοινώσει ότι πάγωσαν ρωσικά περιουσιακά στοιχεία αξίας 30 δισεκατομμυρίων ευρώ. Τα 7 δισεκατομμύρια αφορούν γιοτ, ελικόπτερα, ακίνητα και έργα τέχνης.
«Στους Ρώσους αρέσει να βλέπουν τους πλούσιους να κλαίνε κι’ αυτοί»
Οι Ηνωμένες Πολιτείες έχουν επιβάλει κυρώσεις, μπλοκάρει σκάφη και αεροπλάνα που ανήκουν σε ανθρώπους του Κρεμλίνου αξίας ενός δισεκατομμυρίου δολαρίων.
Την περασμένη εβδομάδα, με αίτημα της Ουάσινγκτον, η αστυνομία των Νησιών Φίτζι συνέλαβε γιοτ 106 μέτρων αξίας άνω των 300 εκατομμυρίων δολαρίων που συνδέεται με τον Σουλεϊμάν Κερίμοφ, δισεκατομμυριούχο και βουλευτή, κατά του οποίου έχουν επιβληθεί αμερικανικές και ευρωπαϊκές κυρώσεις.
Τα μέτρα αυτά δεν προκαλούν μόνο δυσαρέσκεια. «Στους απλούς Ρώσους αρέσει να βλέπουν τους πλούσιους να κλαίνε κι’ αυτοί», λέει ο Konstantin Kalatchev.
Σε ό,τι αφορά τον στόχο τους, σύμφωνα με τον αναλυτή, «η χρησιμοποίηση των οικονομικών κυρώσεων για την άσκηση πίεσης για την αλλαγή εξωτερικής πολιτικής δεν έχει αποδειχθεί αποτελεσματική», ακόμη και αν οι κυρώσεις θα αποδυναμώσουν την πολεμική ικανότητα της Ρωσίας».
Την ώρα που ο Αμπράμοβιτς συμμετείχε σε συνομιλίες για τον τερματισμό του πολέμου, άλλοι ολιγάρχες έχουν ανοικτά επικρίνει τον πόλεμο.
Στο Instagram, για παράδειγμα, ο Ολεγκ Τίνκοφ, τραπεζίτης κατά του οποίου επιβλήθηκαν κυρώσεις από το Λονδίνο, όπου νοσηλευόταν με λευχαιμία, επέκρινε «αυτόν τον παρανοϊκό πόλεμο».
Ομως οι αναλυτές συμφωνούν ότι δεν υπάρχουν και πολλές πιθανότητες οι ολιγάρχες να συσπειρωθούν κατά του Πούτιν. «Δεν τους συμφέρει να μιλήσουν δημόσια κατά του Πούτιν», δηλώνει η Elisabeth Schimpfoessl.
