Ένα ιδιαίτερο βίντεο ντοκουμέντο την περιφορά του Επιταφίου, Μεγάλη Παρασκευή του 1965, ανέβηκε πρόσφατα στο αχανή κόσμο του διαδικτύου.
Στο βίντεο λίγων δευτερολέπτων, διακρίνονται αρχικά τα φώτα των λιγοστών – σε σύγκριση με σήμερα 57 χρόνια μετά – αυτοκινήτων, αλλά και τα κεριά των πιστών που ακολουθούν τον επιτάφιο.
Βράδυ Μεγάλης Παρασκευής, 23 Απριλίου 1965 και βρισκόμαστε σε ένα μπαλκόνι που βλέπει στη Λεωφόρο Αλεξάνδρας. Διακρίνονται τα φώτα των αυτοκινήτων που κινούνται στο δρόμο και στη συνέχεια τη θέση τους παίρνουν εκατοντάδες μικρές φλόγες από τις λαμπάδες των πιστών που ακολουθούν τον επιτάφιο. Από τα μπαλκόνια ο κόσμος παρακολουθεί και κάποιοι ανάβουν φωτοβολίδες.
Η Μεγάλη Παρασκευή είναι μέρα απόλυτου πένθους για όλη την Χριστιανοσύνη, απόλυτης αργίας και νηστείας. Η μέρα που κορυφώνεται το Θείο Δράμα των Παθών του Χριστού και γίνεται η σταύρωση του το ξημέρωμα τις ίδιας μέρας.
Την Ενάτη Ώρα της ημέρας λέει το «Τετέλεσται» και η θεία ψυχή Του κατεβαίνει στον Άδη. Το «Πρωτευαγγέλιο», η πρώτη χαρμόσυνη υπόσχεση του Θεού στους πεσμένους Προπάτορες, αρχίζει να εκπληρώνεται. Μέχρι λίγο πριν τις 11:00 το πρωί τελούνται οι ακολουθίες των Μεγάλων Ωρών, όπου οι γυναίκες μοιρολογούν και κλαίνε για τον Χριστό, ενώ άλλοι προσκυνούν και αποτείνουν φόρο τιμής στον σταυρωθέντα.
Απ’ τα ξημερώματα τις ίδιας μέρας ετοιμάζεται ο επιτάφιος και τελείται ολονυχτία στις περισσότερες εκκλησίες της Ελλάδας. Το μεσημέρι της ίδιας μέρας τελείται ο Εσπερινός του Μεγάλου Σαββάτου, όπου ο Χριστός αποκαθηλώνεται και τοποθετείται στον Επιτάφιο, όπου το βράδυ θα ψαλεί ο επιτάφιος θρήνος,[2] δηλαδή ο Όρθρος του Μεγάλου Σαββάτου και θα γίνει η περιφορά του.
Τα έθιμα τη Μεγάλη Παρασκευή
Λόγω του πένθιμου χαρακτήρα της ημέρας αυτής, απαγορεύεται αυστηρώς και ανεξαιρέτως η τέλεση Θείας Λειτουργίας, η οποία τουναντίον τελείται πάντα σε χαρμόσυνο και πανηγυρικό (αναστάσιμο) κλίμα, ούτε ακόμη και η κατανυκτική Λειτουργία Προηγιασμένων Τιμίων Δώρων.
Είναι κατ’ έθιμον αργία. Το μεσημέρι, μετά την Αποκαθήλωση του Κυρίου, νεαρά κορίτσια στολίζουν τον επιτάφιο με ανοιξιάτικα λουλούδια (βιολέτες, τριαντάφυλλα και μενεξέδες) και φτιάχνουν στεφάνια ή γιρλάντες, ενώ ψέλνουν το μοιρολόι της Παναγίας.
Μετά το στολισμό του επιταφίου οι πιστοί προσέρχονται στις εκκλησίες για να προσκυνήσουν και, όπως συνηθίζεται, άντρες, γυναίκες και παιδιά περνάνε από κάτω όχι μόνο “για να τους πιάσει η χάρη”, αλλά για να δηλώσουν υποταγή, ομολογία στον Χριστό. Όλη την ημέρα οι καμπάνες χτυπούν πένθιμα σε όλη την Ελλάδα και παραδοσιακά απαγορεύεται πάσα εργασία και γίνεται αυστηρότατη νηστεία και απαγορεύεται και η κατάποση του λαδιού. Στην Κρήτη συνηθίζουν να βράζουν σαλιγκάρια και να πίνουν το ζουμί τους, που είναι σαν χολή.
Σε πολλές περιοχές της Ελλάδας εκείνη τη μέρα, φτιάχνεται ένα ομοίωμα του Ιούδα το οποίο είτε καίγεται είτε πυροβολείται και εν συνεχεία καίγεται. Επίσης, την ίδια μέρα πολλοί πιστοί επισκέπτονται τους τάφους συγγενών και φίλων ή πραγματοποιείται η εκταφή των νεκρών, αν έχει περάσει το απαιτούμενο χρονικό διάστημα.
Το αρχειακό υλικό από το Πάσχα του Παρελθόντος
Διαβάζουμε στην ιστοσελίδα που έχει αναζητήσει και αναρτά ψηφιοποιημένο το πολύτιμο υλικό από το παρελθόν πως ο σκοπός του Aylon Film Archives είναι να συγκεντρώσει σε ένα διαδικτυακό αποθετήριο έναν σημαντικό αριθμό ψηφιοποιημένων φιλμ.
Το υλικό υφίσταται κατάλληλη επεξεργασία, συντήρηση και ψηφιοποίηση και τέλος αποκτά την απαραίτητη ιστορική του τεκμηρίωση.
Με τη δυνατότητα της αναλυτικής αναζήτησης και τη βοήθεια ενός λεπτομερούς χάρτη και διαφόρων ακόμη εργαλείων, ο επισκέπτης μπορεί να εντοπίσει γρήγορα το θέμα που τον ενδιαφέρει, είτε για ψυχαγωγικούς είτε για επιστημονικούς λόγους.
Η τεκμηρίωση βοηθά την καλύτερη κατανόηση του υλικού και την ένταξή του σε συγκεκριμένα ιστορικο-κοινωνικά πλαίσια καθιστώντας το σε έγκυρο και σημαντικό εργαλείο της επιστημονικής έρευνας. Το αποθετήριο αυτό στόχο έχει να γίνει ένα σημαντικό αρχείο κυρίως ερασιτεχνικών φιλμ (home movies) για τη μεταπολεμική Ελλάδα.
Το διαθέσιμο υλικό περιλαμβάνει κινηματογραφικά φιλμ των τύπων 8mm, super 8, 9.5mm και 16mm. Πρόκειται για ερασιτεχνικά φιλμ που χρησιμοποιούνταν για οικογενειακή χρήση (home movies). Τα φιλμ καλύπτουν κυρίως τις δεκαετίες 1940-1980 και είναι γυρισμένα κατά κύριο λόγο στην Ελλάδα αλλά και στο εξωτερικό.
