Θέλετε να διαβάζετε για εκείνες τις λέξεις, τις εύκολες στη θεωρία, που στην πράξη τις… σκοτώνουμε στα ορθογραφικά λάθη;
«Ότι» αντί για «ό,τι»
Πολλοί συντάκτες φράσεων και κειμένων μεταχειρίζονται λανθασμένα αντί της αναφορικής αντωνυμίας-χρονικού συνδέσμου ό,τι τον ειδικό σύνδεσμο ότι. Ειδικές ονομάζονται οι δευτερεύουσες προτάσεις που εισάγονται με τους ειδικούς συνδέσμους (πως, που, ότι) και με τις οποίες εξειδικεύεται κατά κάποιον τρόπο το νόημα του ρήματος ή του ονόματος ή μιας περίφρασης. Πιο συγκεκριμένα, οι ειδικές προτάσεις λειτουργούν ως:
α. Αντικείμενο σε λεκτικά, δοξαστικά και τα συναφή ρήματα και περιφράσεις, όπως λέω, δηλώνω. νομίζω, νιώθω, καταλαβαίνω, γνωρίζω, είμαι της άποψης, της γνώμης κτλ. Π.χ. Νομίζω ότι ( = πως) μου είπε ψέματα. Μου είπε ότι ( =πως) θα αργήσει. Πιστεύει ότι (=πως) θα πετύχει.
β.Υποκείμενο σε απρόσωπα ρήματα ή απρόσωπες εκφράσεις που έχουν σημασία παρόμοια με τη σημασία των ρημάτων της προηγούμενης παραγράφου, π.χ. Μου φαίνεται ότι ( =πως) κρύωσε ο καιρός.
γ.Επεξήγηση (σπανιότερα προσδιορισμός) σε ουσιαστικά που έχουν παρόμοια με τη σημασία των ρημάτων των προηγούμενων παραγράφων, και σε δεικτικές ή αόριστες αντωνυμίες, π.χ. Προχθές στο σχολείο μας βγήκε μια φήμη, ότι (=πως) θα μας επισκεφθεί ο υπουργός. Έχει την ελπίδα ότι (=πως) θα πετύχει.
Το ότι (ειδικός σύνδεσμος) στον προφορικό λόγο δεν τονίζεται ιδιαίτερα και μπορεί να αντικατασταθεί με το ειδικό πως.
Η αναφορική αοριστολογική αντωνυμία ό,τι είναι άκλιτη. Έχει τη σημασία του οτιδήποτε, αντικαθιστώντας ουσιαστικά ή επίθετα (ονόματα), αλλά σε ορισμένες περιπτώσεις και τη σημασία του όποιος,-α, -ο. Σημειώνεται δε, με υποδιαστολή (,) για να ξεχωρίσει από τον ειδικό σύνδεσμο ότι. Υπάρχει όμως με την ίδια μορφή και ο χρονικός σύνδεσμος ό,τι με τη σημασία του μόλις ή αμέσως μόλις, ο οποίος δηλώνει το ταυτόχρονο. Η άκλιτη αναφορική αοριστολογική αντωνυμία ό,τι καθώς και ο χρονικός σύνδεσμος ό,τι προφέρονται τονισμένα.
«Γράφετε» αντί για «γράφεται» (και το ανάποδο)
Το παραπάνω αποτελεί από τις κλασικότερα ορθογραφικά σφάλματα. Τι σημασία έχει που το ένα είναι ενεργητική και το άλλο παθητική φωνή; Τι σημασία έχει που στη μια περίπτωση είναι ενικός και στην άλλη πληθυντικός αριθμός; Όταν έρθει η στιγμή να… διαλέξει την κατάληξη του ρήματος ένα αγχωτικά μεγάλο κομμάτι του πληθυσμού κάνει λάθος.
Οκτώμβριος
Ένα αρκετά συνηθισμένο λάθος είναι να λέμε και να γράφουμε τον δέκατο μήνα του ημερολογίου ως «Οκτώμβριο» αντί για το ορθό Οκτώβριο.
Γιατί δεν έχει μ ο ΟκτώβριοςΈνα λάθος αρκετά παλιό, το οποίο για να πούμε και του στραβού το δίκιο, δεν είναι και δύσκολο να το κάνουμε μιας και υπάρχουν τρεις μήνες με αντίστοιχα ονόματα που έχουν και οι τρεις «μ».
Εννοούμε φυσικά τους μήνες Σεπτέμβριο, Νοέμβριο και Δεκέμβριο.
Τότε, λοιπόν, ο Οκτώβριος γιατί δεν έχει μ; Ποια είναι η εξήγηση που κρύβεται πίσω από αυτή τη διαφοροποίηση; Για να δούμε!
Γιατί είναι Οκτώβριος και όχι Οκτώμβριος
Η απάντηση βρίσκεται στο ρωμαϊκό ημερολόγιο, το οποίο έχουμε δανειστεί αυτούσιο.
Όπως έχουμε γράψει σε προηγούμενο άρθρο, παλιά το ημερολόγιο είχε 10 μήνες, καθώς απουσίαζαν οι μήνες Ιανουάριος και Φεβρουάριος, οι οποίοι προστέθηκαν αργότερα, επομένως η χρονιά ξεκινούσε από τον Μάρτιο.
Το ρωμαϊκό ημερολόγιο στα λατινικά ήταν το εξής:
1) Martius (στον Άρη)
2) Aprilis (στην Αφροδίτη)
3) Maius (στη Μαία)
4) Junius (στην Ήρα)
5) Quintilis (πέμπτος)
6) Sextilis (έκτος)
7) September (έβδομος)
8) October (όγδοος)
9) November (ένατος)
10)December (δέκατος)
Σύμφωνα, λοιπόν, με το ρωμαϊκό ημερολόγιο, οι πρώτοι τέσσερις μήνες είχαν ονόματα Θεών. Οι επόμενοι συνέχιζαν αριθμητικά, δηλ. ο Quintilis ήταν ο πέμπτος, ο Sextilis ήταν ο έκτος κ.ο.κ.
Αργότερα ο πέμπτος και ο έκτος μήνας αφιερώθηκαν σε αυτοκράτορες και συγκεκριμένα στον Ιούλιο Καίσαρα και στον Οκταβιανό Αύγουστο.
Οι επόμενοι μήνες όμως συνέχισαν αριθμητικά. Συγκεκριμένα ο έβδομος μήνας λεγόταν September από το septem (εφτά), ο όγδοος μήνας ονομάστηκε October από το octo (οκτώ), ο ένατος ήταν ο November από το novem (εννιά) και τέλος δέκατος και τελευταίος ήταν ο December από το decem (δέκα).
Επομένως, αφού ο Οκτώβριος δεν είχε μ στα λατινικά (October), δεν έχει, προφανώς, ούτε στα ελληνικά.
Το Οκτώβριος βγαίνει από το Οκτώ
Αργότερα, όταν προστέθηκαν οι μήνες Ιανουάριος και Φεβρουάριος στην αρχή του ημερολογίου, η αρίθμηση χάλασε, καθώς ο Σεπτέμβριος από 7ος έγινε 9ος, ο Οκτώβριος έγινε 10ος, ο Νοέμβριος 11ος και ο Δεκέμβριος 12ος.
Ωστόσο η ονοματολογία έμεινε και μαζί της ο Οκτώβριος για να μας παιδεύει με την ιδιομορφία του.
Διαβάστε επίσης:
Είσαι καλός στην ορθογραφία; Αυτή τη λέξη το 99% των Ελλήνων τη γράφει λάθος
Τις μπερδεύει μέχρι και ο Μπαμπινιώτης: 10 λέξεις που κάνουμε συχνά λάθος – Η σωστή ορθογραφία τους
Κάρτα, καναπές και καρότο! 7 λέξεις που θαρρείς για ξενικές κι όμως έχουν ελληνική ρίζα
Γραμματική: Πότε βάζουμε το τελικό ν σε μια λέξη – Τα πιο συχνά λάθη
