Οι ιστορικοί ελπίζουν να αποκρυπτογραφήσουν σύντομα κείμενα αρχαίων φιλοσόφων και ποιητών που θάφτηκαν και απανθρακώθηκαν ως ένα βαθμό μετά τη φονική έκρηξη του Βεζούβιου το 79 μ.Χ., που κατέστρεψε την Πομπηία και το γειτονικό Ηράκλειο.
Στο πλαίσιο αυτό, ο πρώην διευθύνων σύμβουλος της GitHub, Νατ Φρίντμαν ξεκίνησε έναν διαγωνισμό με τίτλο «Βεζούβιος challenge»: Όποιος αποκρυπτογραφήσει τους παπύρους, γνωστούς ως Herculaneum, χρησιμοποιώντας μεταξύ άλλων μηχανική μάθηση, θα κερδίσει 250.000 δολάρια.
Οι πάπυροι βρίσκονταν στη βιβλιοθήκη μιας πολυτελούς βίλας που κάποτε ανήκε στον πεθερό του Ιουλίου Καίσαρα. Ωστόσο, η έκρηξη του ηφαιστείου του Βεζούβιου και η επακόλουθη καταστροφή κατέστησε τα περισσότερα χειρόγραφα εξαιρετικά δυσανάγνωστα. Η βίλα ανακαλύφθηκε τυχαία από έναν αγρότη περί το 1750.
Αν και η θερμότητα της έκρηξης απανθράκωσε τους παπύρους του Herculaneum, τους διατήρησε επίσης για σχεδόν 2.000 χρόνια στο υπέδαφος. Περίπου 600 εναπομείναντες πάπυροι μπορούν να ξετυλιχθούν με τη χρήση ακτίνων Χ και η ομάδα των ερευνητών που ασχολείται με το πρότζεκτ απευθύνει παγκόσμιο κάλεσμα για να «λύσει αυτό το αρχαίο παζλ».
Στις αρχές του 2023, οι επιστήμονες διέκριναν με επιτυχία γράμματα και σύμβολα των παπύρων μέσω ακτίνων Χ υψηλής ανάλυσης και με τη βοήθεια μοντέλου τεχνητής νοημοσύνης. Έτσι, απέδειξαν ότι η αποκρυπτογράφησή τους είναι δυνατή χωρίς να αγγίξουν ή να καταστρέψουν το εύθραυστο χαρτί.
Αξίζει να σημειωθεί ότι κατά τη διάρκεια της διαδικασίας απεικόνισης, η τεχνητή νοημοσύνη κατάφερε να εντοπίσει ακόμη και χαρακτήρες που ήταν κρυμμένοι μέσα σε στρώματα παπύρου.
