Σπαμ, ανελέητο και ενοχλητικό σπαμάρισμα. Σήμερα, η έννοια είναι λίγο πολύ γνωστή σε όλους. Πρόκειται για έναν ηλεκτρονικό βομβαρδισμό πληροφοριών που εκτοξεύονται ανελέητα και χωρίς σταματημό προς δεκάδες, βλέπε εκατομμύρια χρήστες.
Αρχικά, έχει σημασία να τονίσουμε πως η βασική έννοια του όρου σπαμ, αφορά στη μαζική αποστολή ηλεκτρονικών μηνυμάτων, σε μια προσπάθεια προώθησης προϊόντων. Στην καθομιλουμένη, την γνωστή σλανγκ βέβαια το σπαμ σήμερα μπορεί να αφορά και την συνήθεια κάποιου να σε βομβαρδίζει με μηνύματα μέσω κάθε λογής εφαρμογή ή να μην σταματά να αναρτά νέα post στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης.
Στην αρχική του εκδοχή, η διαδικασία σπαμαρίσματος, λόγω του χαμηλού κόστους αποστολής, αποστέλλεται σε μεγάλο αριθμό αποδεκτών. Πρόκειται για παγκόσμιο φαινόμενο και υπάρχουν εκτιμήσεις για επτά τρισεκατομμύρια ανεπιθύμητα μηνύματα σπαμ. Είναι ενδεικτικό πως σε αρκετές χώρες η αποστολή σπαμ διώκεται και ποινικά. Ποιος όμως γνωρίζει τι σημαίνει ετυμολογικά η εν λόγω λέξη και πως καθιερώθηκε προκειμένου να ορίζει την παραπάνω ενοχλητική διαδικασία;
Κατά τη διάρκεια της δεκαετίας του 1980 οι εταιρείες αποστολής τέτοιων μηνυμάτων τα ονόμαζαν SPAM ως ακρωνύμιο του Sales Promotion and Marketing (Προώθηση Πωλήσεων και Μάρκετιν).
Αργότερα η χρήση του επεκτάθηκε και το 1998 το New Oxford Dictionary of English το περιέλαβε με την έννοια των «ασχέτων ή μη αποδεκτών μηνυμάτων που στέλνονται στο Ίντερνετ σε μεγάλο αριθμό ομάδων ειδήσεων ή χρηστών».
Η κοσνέρβα χοιρινού που «γέννησε» ένα ολόκληρο ηλεκτρονικό φαινόμενο
Ο όρος σπαμ (spam) προέρχεται από το εμπορικό όνομα αμερικανικού προϊόντος κρέατος σε κονσέρβα – σκεφτείτε κάτι σαν το Σβαν στην Ελλάδα – κατά τη δεκαετία του 1960 το οποίο εισαγόταν στη Μεγάλη Βρετανία σε μεγάλες ποσότητες. Το προϊόν μετρά πλέον περισσότερα από 80 χρόνια ζωής και χάρη σε αυτό δημιουργήθηκε ένας όρος που σήμερα έχει ξεπεράσει την εμβέλεια του μπραντ ανά τον κόσμο.
Ενώ οι Αμερικανίδες νοικοκυρές στα τέλη της δεκαετίας του ’30 σύντομα συνήθισαν στην ιδέα του μη ψυχόμενου κρέατος, η μάρκα δεν έκανε το παγκόσμιο σήμα της μέχρι τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο, όταν ο στρατός των ΗΠΑ αγόρασε μια ποικιλία κονσερβοποιημένων κρεάτων – όχι αποκλειστικά τη μάρκα Spam της Hormel – για να ταΐσει τα στρατεύματα στο εξωτερικό. Τα στοιχεία της Hormel ανεβάζουν τον αριθμό στα 100 εκατομμύρια κιλά Spam που στάλθηκαν στο εξωτερικό τόσο σε Αμερικανούς όσο και σε συμμαχικούς στρατιώτες.
Ωστόσο, το ζαμπονάκι σε μεταλλικό κουτί δεν έδωσε την αφορμή για τον όρο ηλεκτρονικής όχλησης παρά μόνο αφότου συνδέθηκε με ένα από τα σπαρταριστά σκετς των Monty Python. Σε ένα από τα σατιρικά τους βίντεο από το 1970, οι Βρετανοί βρίσκονταν σε ένα αγγλικό καφενείο όπου όπου κάθε φαγητό του μενού περιείχε το σπαμ, πολλές φορές και σε περισσότερες από μία μερίδες.
Όταν η σερβιτόρα διάβαζε δυνατά το μενού του πρωινού, περίπου το 80% των συστατικών του το χοιρινό αυτό, κάτι που θύμισε πολλά χρόνια αργότερα την ενοχλητική διαδικασία να πρέπει να διαλέξεις τα εισερχόμενα μηνύματα ηλεκτρονικού ταχυδρομείου προκειμένου να δεις εκείνα που σε ενδιαφέρουν και χρειάζεσαι. Όπως ακριβώς οι πελάτες του καφενείου, που αναζητούσαν διακαώς ένα πρωινό με μπέικον ή λουκάνικα.
Η ιστορία του σπαμ
Το παλαιότερο τεκμηριωμένο σπαμ (spam) ήταν ένα μήνυμα που διαφήμιζε τη διαθεσιμότητα ενός νέου μοντέλου υπολογιστών που στάλθηκε από τον Γκάρι Τουερκ σε 393 παραλήπτες στις 3 Μαΐου 1978.
Αντί να στείλει ένα ξεχωριστό μήνυμα σε κάθε άτομο, που ήταν η συνήθης πρακτική εκείνη την εποχή, έβαλε έναν βοηθό του, να γράψει ένα ενιαίο μαζικό email. Η αντίδραση της δικτυακής κοινότητας ήταν έντονη, αλλά το spam δημιούργησε κάποιες πωλήσεις.
Το spamming αποτελεί προσφιλή τακτική πολλών gamers, ως φάρσα προκειμένου να γεμίσουν τους λογαριασμούς των αντιπάλων τους με ανεπιθύμητα ηλεκτρονικά σκουπίδια, όπως αναφέρει το Wikipedia.
Το πρώτο σπαμ εστάλη στις 5 Μαρτίου, σαν σήμερα πριν από 29 ολόκληρα χρόνια, το 1994, όταν μια ομάδα δικηγόρων, οι Λόρενς Κάντερ και Μάρθα Σίγκελ, άρχισαν να χρησιμοποιούν μαζικές αναρτήσεις στο Usenet για να διαφημίσουν τις υπηρεσίες του νόμου περί μετανάστευσης .
Το περιστατικό ονομαζόταν συχνά και ως «Ανεπιθύμητη Πράσινη Κάρτα».
Μέσα σε λίγα χρόνια, το επίκεντρο του spamming (και των προσπαθειών κατά του spam) μετακινήθηκε κυρίως στο email, όπου παραμένει μέχρι σήμερα.
Μέχρι το 1999, ο Καν Σμιθ, ένας πολύ γνωστός χάκερ εκείνη την εποχή, είχε αρχίσει να εμπορευματοποιεί τη βιομηχανία μαζικών email και είχε συγκεντρώσει χιλιάδες στην επιχείρηση, δημιουργώντας πιο φιλικό λογισμικό μαζικής αλληλογραφίας και παρέχοντας πρόσβαση στο Διαδίκτυο.
Μέχρι το 2009 η πλειονότητα των ανεπιθύμητων μηνυμάτων σε όλο τον κόσμο ήταν στην αγγλική γλώσσα. Οι αποστολείς ανεπιθύμητης αλληλογραφίας άρχισαν να χρησιμοποιούν υπηρεσίες αυτόματης μετάφρασης για την αποστολή ανεπιθύμητων μηνυμάτων σε άλλες γλώσσες και έτσι σε ευρύτερα κοινά και δεκάδες σημεία του πλανήτη
Τα μηνύματα σπαμ σε αριθμούς
- 22,43 δισεκατομμύρια κανονικά email αποστέλλονται μέσω του ίντερνετ καθημερινά.
- 85% των emails ή 122,33 δισ. emails την ημέρα είναι spam. Πάντως, ο αριθμός τους μειώνεται, καθώς τον Ιούνιο του 2020 ήταν 316,4 δισεκατομμύρια την ημέρα.
- 36% των spam emails είναι διαφημιστικά.
- Το 31,7% των spam emails είναι ακατάλληλου περιεχομένου.
- Για κάθε 12.500.000 emails που στέλνουν, οι spammers παίρνουν μία απάντηση.
- Τα spam emails κοστίζουν στις επιχειρήσεις 20,5 δισ. δολάρια κάθε χρόνο.
Η προέλευση των σπαμ
Το 2011 η προέλευση των ανεπιθύμητων μηνυμάτων αναλύθηκε από τη Cisco Systems. Παρείχαν μια αναφορά που δείχνει τον όγκο των ανεπιθύμητων μηνυμάτων που προέρχονται από χώρες σε όλο τον κόσμο.
- Ινδία 13.7 %
- Ρωσία 9.0 %
- Βιετνάμ 7.9 %
- Νότια Κορέα 6%
- Ινδονησία 6%
- Κίνα 4.7%
- Βραζιλία 4.5%
- Ηνωμένες Πολιτείες 3.2%
Τα ύποπτα σπαμ και η πρώτη σύλληψη
Το σπαμ (spam) μπορεί να χρησιμοποιηθεί για τη διάδοση ιών υπολογιστών ή άλλου κακόβουλου λογισμικού. Ο στόχος μπορεί να είναι η κλοπή ταυτότητας ή οικονομικές απάτες. Ορισμένα ανεπιθύμητα μηνύματα επιχειρούν να εκμεταλλευτούν την απειρία των χρηστών – θυμάτων με την τεχνολογία υπολογιστών για να τα εξαπατήσουν.
Ένας από τους πιο παραγωγικούς spammers στον κόσμο, ο Ρόμπερτ Άλαν Σόλογουέι, συνελήφθη από τις αρχές των ΗΠΑ στις 31 Μαΐου 2007. Ήταν ένας από τους δέκα κορυφαίους spammers στον κόσμο και κατηγορήθηκε για 35 εγκληματικές κατηγορίες, συμπεριλαμβανομένης της απάτης αλληλογραφίας, για βαριά κλοπή ταυτότητας και ξέπλυμα χρήματος.
Οι εισαγγελείς ισχυρίστηκαν ότι ο Σόλογουέι χρησιμοποίησε εκατομμύρια υπολογιστές «ζόμπι» για να διανείμει spam κατά τη διάρκεια του 2003. Αυτή είναι η πρώτη υπόθεση στην οποία οι εισαγγελείς των ΗΠΑ χρησιμοποίησαν νόμους περί κλοπής ταυτότητας.
Σε μια προσπάθεια αξιολόγησης πιθανών νομικών και τεχνικών στρατηγικών για τον τερματισμό των παράνομων ανεπιθύμητων μηνυμάτων, μια μελέτη κατέγραψε δεδομένα τριών μηνών διαδικτυακών ανεπιθύμητων μηνυμάτων και ερεύνησε υποδομές ονομασίας και φιλοξενίας ιστοτόπων.
